امثال 8

1 آیا ندای حکمت را نمی‌شنوید و به آواز بصیرت گوش نمی‌دهید؟

numquid non sapientia clamitat et prudentia dat vocem suam

2 حکمت دم دروازه‌های شهر و سر چهارراه‌ها و جلوی در هر خانه‌ای ایستاده، می‌گوید:

in summis excelsisque verticibus super viam in mediis semitis stans

3

iuxta portas civitatis in ipsis foribus loquitur dicens

4 «ای مردم، شما را صدا می‌زنم.

o viri ad vos clamito et vox mea ad filios hominum

5 ای انسانهای جاهل و نادان به ندای من گوش دهید و زیرکی و فهم کسب کنید.

intellegite parvuli astutiam et insipientes animadvertite

6 به من گوش دهید، زیرا سخنان من گرانبهاست. من حقیقت و راستی را بیان می‌کنم و از ناراستی نفرت دارم.

audite quoniam de rebus magnis locutura sum et aperientur labia mea ut recta praedicent

7

veritatem meditabitur guttur meum et labia mea detestabuntur impium

8 سخنان من بر حق است و کسی را گمراه نمی‌کند.

iusti sunt omnes sermones mei non est in eis pravum quid neque perversum

9 سخنان من برای کسی که گوش شنوا داشته باشد واضح و روشن است.

recti sunt intellegentibus et aequi invenientibus scientiam

10 تعلیمی که من می‌دهم از طلا و نقره گرانبهاتر است.

accipite disciplinam meam et non pecuniam doctrinam magis quam aurum eligite

11 ارزش من از یاقوت بیشتر است و هیچ چیز را نمی‌توان با من مقایسه کرد.

melior est enim sapientia cunctis pretiosissimis et omne desiderabile ei non potest conparari

12 «من حکمتم و از زیرکی و دانایی و بصیرت برخوردار می‌باشم.

ego sapientia habito in consilio et eruditis intersum cogitationibus

13 اگر کسی خداترس باشد، از بدی نفرت خواهد داشت. من از غرور و تکبر، رفتار و گفتار نادرست متنفرم.

timor Domini odit malum arrogantiam et superbiam et viam pravam et os bilingue detestor

14 «منم که هدایت می‌کنم و فهم و بصیرت می‌بخشم. به نیروی من پادشاهان سلطنت می‌کنند و قضات به عدل و انصاف قضاوت می‌نمایند.

meum est consilium et aequitas mea prudentia mea est fortitudo

15

per me reges regnant et legum conditores iusta decernunt

16 تمام رهبران و بزرگان جهان به کمک من حکمرانی می‌کنند.

per me principes imperant et potentes decernunt iustitiam

17 «من کسانی را که مرا دوست دارند، دوست می‌دارم. آنانی که در جستجوی من باشند مرا خواهند یافت.

ego diligentes me diligo et qui mane vigilant ad me invenient me

18 ثروت و حرمت، اموال و موفقیت در اختیار من است.

mecum sunt divitiae et gloria opes superbae et iustitia

19 بخشش‌های من از طلای ناب و نقرهٔ خالص بهتر است.

melior est fructus meus auro et pretioso lapide et genimina mea argento electo

20 راههای من عدل و حق است.

in viis iustitiae ambulo in medio semitarum iudicii

21 ثروت حقیقی از آن کسانی است که مرا دوست دارند، زیرا من خزانه‌های ایشان را پر می‌سازم.

ut ditem diligentes me et thesauros eorum repleam

22 «در ابتدا، قبل از آفرینش عالم هستی، خداوند مرا با خود داشت.

Dominus possedit me initium viarum suarum antequam quicquam faceret a principio

23 از ازل، پیش از به وجود آمدن جهان، من شکل گرفتم.

ab aeterno ordita sum et ex antiquis antequam terra fieret

24 قبل از پیدایش اقیانوسها و چشمه‌های پر آب،

necdum erant abyssi et ego iam concepta eram necdum fontes aquarum eruperant

25 قبل از آنکه کوهها و تپه‌ها به وجود آیند،

necdum montes gravi mole constiterant ante colles ego parturiebar

26 قبل از آنکه خدا زمین و صحراها و حتی خاک را بیافریند من به وجود آمدم.

adhuc terram non fecerat et flumina et cardines orbis terrae

27 «هنگامی که خدا آسمان را استوار ساخت و افق را بر سطح آبها کشید من آنجا بودم.

quando praeparabat caelos aderam quando certa lege et gyro vallabat abyssos

28 وقتی ابرها را در آسمان گسترانید و چشمه‌ها را از اعماق جاری نمود،

quando aethera firmabat sursum et librabat fontes aquarum

29 وقتی حدود دریاها را تعیین کرد تا آبها از آن تجاوز نکنند و وقتی اساس زمین را بنیاد نهاد،

quando circumdabat mari terminum suum et legem ponebat aquis ne transirent fines suos quando adpendebat fundamenta terrae

30 من نزد او معمار بودم. موجب شادی همیشگی او بودم و در حضورش شادی می‌کردم.

cum eo eram cuncta conponens et delectabar per singulos dies ludens coram eo omni tempore

31 دنیا و انسانهایی که او آفریده بود مایهٔ خوشی من بودند.

ludens in orbe terrarum et deliciae meae esse cum filiis hominum

32 «پس ای جوانان به من گوش دهید، زیرا همهٔ کسانی که از دستورهای من پیروی می‌کنند سعادتمندند.

nunc ergo filii audite me beati qui custodiunt vias meas

33 به نصیحت من گوش کنید؛ عاقل باشید و نصیحت مرا رد نکنید.

audite disciplinam et estote sapientes et nolite abicere eam

34 خوشا به حال کسی که به من گوش دهد و هر روز جلوی در خانهٔ من انتظار مرا بکشد،

beatus homo qui audit me qui vigilat ad fores meas cotidie et observat ad postes ostii mei

35 زیرا هر که مرا بیابد حیات را یافته و خداوند را خشنود ساخته است؛

qui me invenerit inveniet vitam et hauriet salutem a Domino

36 اما کسی که مرا از دست بدهد به جانش لطمه می‌زند، آنانی که از من متنفر باشند مرگ را دوست دارند.»

qui autem in me peccaverit laedet animam suam omnes qui me oderunt diligunt mortem