امثال 8

1 آیا ندای حکمت را نمی‌شنوید و به آواز بصیرت گوش نمی‌دهید؟

Numquid non sapientia clamitat, et prudentia dat vocem suam?

2 حکمت دم دروازه‌های شهر و سر چهارراه‌ها و جلوی در هر خانه‌ای ایستاده، می‌گوید:

In summis, excelsisque verticibus supra viam, in mediis semitis stans,

3

iuxta portas civitatis in ipsis foribus loquitur, dicens:

4 «ای مردم، شما را صدا می‌زنم.

O viri, ad vos clamito, et vox mea ad filios hominum.

5 ای انسانهای جاهل و نادان به ندای من گوش دهید و زیرکی و فهم کسب کنید.

Intelligite parvuli astutiam, et insipientes animadvertite.

6 به من گوش دهید، زیرا سخنان من گرانبهاست. من حقیقت و راستی را بیان می‌کنم و از ناراستی نفرت دارم.

Audite, quoniam de rebus magnis locutura sum: et aperientur labia mea, ut recta prædicent.

7

Veritatem meditabitur guttur meum, et labia mea detestabuntur impium.

8 سخنان من بر حق است و کسی را گمراه نمی‌کند.

Iusti sunt omnes sermones mei, non est in eis pravum quid, neque perversum.

9 سخنان من برای کسی که گوش شنوا داشته باشد واضح و روشن است.

recti sunt intelligentibus, et æqui invenientibus scientiam.

10 تعلیمی که من می‌دهم از طلا و نقره گرانبهاتر است.

Accipite disciplinam meam, et non pecuniam: doctrinam magis, quam aurum eligite.

11 ارزش من از یاقوت بیشتر است و هیچ چیز را نمی‌توان با من مقایسه کرد.

Melior est enim sapientia cunctis pretiosissimis: et omne desiderabile ei non potest comparari.

12 «من حکمتم و از زیرکی و دانایی و بصیرت برخوردار می‌باشم.

Ego sapientia habito in consilio, et eruditis intersum cogitationibus.

13 اگر کسی خداترس باشد، از بدی نفرت خواهد داشت. من از غرور و تکبر، رفتار و گفتار نادرست متنفرم.

Timor Domini odit malum: arrogantiam, et superbiam, et viam pravam, et os bilingue detestor.

14 «منم که هدایت می‌کنم و فهم و بصیرت می‌بخشم. به نیروی من پادشاهان سلطنت می‌کنند و قضات به عدل و انصاف قضاوت می‌نمایند.

Meum est consilium, et æquitas, mea est prudentia, mea est fortitudo.

15

Per me reges regnant, et legum conditores iusta decernunt:

16 تمام رهبران و بزرگان جهان به کمک من حکمرانی می‌کنند.

Per me principes imperant, et potentes decernunt iustitiam.

17 «من کسانی را که مرا دوست دارند، دوست می‌دارم. آنانی که در جستجوی من باشند مرا خواهند یافت.

Ego diligentes me diligo: et qui mane vigilant ad me, invenient me.

18 ثروت و حرمت، اموال و موفقیت در اختیار من است.

Mecum sunt divitiæ, et gloria, opes superbæ, et iustitia.

19 بخشش‌های من از طلای ناب و نقرهٔ خالص بهتر است.

Melior est enim fructus meus auro, et lapide pretioso, et genimina me argento electo.

20 راههای من عدل و حق است.

In viis iustitiæ ambulo, in medio semitarum iudicii,

21 ثروت حقیقی از آن کسانی است که مرا دوست دارند، زیرا من خزانه‌های ایشان را پر می‌سازم.

ut ditem diligentes me, et thesauros eorum repleam.

22 «در ابتدا، قبل از آفرینش عالم هستی، خداوند مرا با خود داشت.

Dominus possedit me in initio viarum suarum, antequam quidquam faceret a principio.

23 از ازل، پیش از به وجود آمدن جهان، من شکل گرفتم.

Ab æterno ordinata sum, et ex antiquis antequam terra fieret.

24 قبل از پیدایش اقیانوسها و چشمه‌های پر آب،

Nondum erant abyssi, et ego iam concepta eram: necdum fontes aquarum eruperant:

25 قبل از آنکه کوهها و تپه‌ها به وجود آیند،

necdum montes gravi mole constiterant: ante colles ego parturiebar:

26 قبل از آنکه خدا زمین و صحراها و حتی خاک را بیافریند من به وجود آمدم.

adhuc terram non fecerat, et flumina, et cardines orbis terræ.

27 «هنگامی که خدا آسمان را استوار ساخت و افق را بر سطح آبها کشید من آنجا بودم.

Quando præparabat cælos, aderam: quando certa lege, et gyro vallabat abyssos:

28 وقتی ابرها را در آسمان گسترانید و چشمه‌ها را از اعماق جاری نمود،

quando æthera firmabat sursum, et librabat fontes aquarum:

29 وقتی حدود دریاها را تعیین کرد تا آبها از آن تجاوز نکنند و وقتی اساس زمین را بنیاد نهاد،

quando circumdabat mari terminum suum, et legem ponebat aquis, ne transirent fines suos: quando appendebat fundamenta terræ:

30 من نزد او معمار بودم. موجب شادی همیشگی او بودم و در حضورش شادی می‌کردم.

Cum eo eram cuncta componens: et delectabar per singulos dies, ludens coram eo omni tempore;

31 دنیا و انسانهایی که او آفریده بود مایهٔ خوشی من بودند.

ludens in orbe terrarum: et deliciæ meæ esse, cum filiis hominum.

32 «پس ای جوانان به من گوش دهید، زیرا همهٔ کسانی که از دستورهای من پیروی می‌کنند سعادتمندند.

Nunc ergo filii audite me: Beati, qui custodiunt vias meas.

33 به نصیحت من گوش کنید؛ عاقل باشید و نصیحت مرا رد نکنید.

Audite disciplinam, et estote sapientes, et nolite abiicere eam.

34 خوشا به حال کسی که به من گوش دهد و هر روز جلوی در خانهٔ من انتظار مرا بکشد،

Beatus homo qui audit me, et qui vigilat ad fores meas quotidie, et observat ad postes ostii mei.

35 زیرا هر که مرا بیابد حیات را یافته و خداوند را خشنود ساخته است؛

Qui me invenerit, inveniet vitam, et hauriet salutem a Domino:

36 اما کسی که مرا از دست بدهد به جانش لطمه می‌زند، آنانی که از من متنفر باشند مرگ را دوست دارند.»

qui autem in me peccaverit, lædet animam suam. Omnes, qui me oderunt, diligunt mortem.