امثال 8

1 آیا ندای حکمت را نمی‌شنوید و به آواز بصیرت گوش نمی‌دهید؟

Does not wisdom call out, and understanding raise her voice?

2 حکمت دم دروازه‌های شهر و سر چهارراه‌ها و جلوی در هر خانه‌ای ایستاده، می‌گوید:

On the heights overlooking the road, at the crossroads she takes her stand.

3

Beside the gates to the city, at the entrances she cries out:

4 «ای مردم، شما را صدا می‌زنم.

“To you, O men, I call out, and my cry is to the sons of men.

5 ای انسانهای جاهل و نادان به ندای من گوش دهید و زیرکی و فهم کسب کنید.

O simple ones, learn to be shrewd; O fools, gain understanding.

6 به من گوش دهید، زیرا سخنان من گرانبهاست. من حقیقت و راستی را بیان می‌کنم و از ناراستی نفرت دارم.

Listen, for I speak of noble things, and the opening of my lips will reveal right.

7

For my mouth will speak the truth, and wickedness is detestable to my lips.

8 سخنان من بر حق است و کسی را گمراه نمی‌کند.

All the words of my mouth are righteous; none are crooked or perverse.

9 سخنان من برای کسی که گوش شنوا داشته باشد واضح و روشن است.

They are all plain to the discerning, and upright to those who find knowledge.

10 تعلیمی که من می‌دهم از طلا و نقره گرانبهاتر است.

Receive my instruction instead of silver, and knowledge rather than pure gold.

11 ارزش من از یاقوت بیشتر است و هیچ چیز را نمی‌توان با من مقایسه کرد.

For wisdom is more precious than rubies, and nothing you desire compares with her.

12 «من حکمتم و از زیرکی و دانایی و بصیرت برخوردار می‌باشم.

I, wisdom, dwell together with prudence, and I find knowledge and discretion.

13 اگر کسی خداترس باشد، از بدی نفرت خواهد داشت. من از غرور و تکبر، رفتار و گفتار نادرست متنفرم.

To fear the LORD is to hate evil; I hate arrogant pride, evil conduct, and perverse speech.

14 «منم که هدایت می‌کنم و فهم و بصیرت می‌بخشم. به نیروی من پادشاهان سلطنت می‌کنند و قضات به عدل و انصاف قضاوت می‌نمایند.

Counsel and sound judgment are mine; I have insight and strength.

15

By me kings reign, and rulers enact just laws;

16 تمام رهبران و بزرگان جهان به کمک من حکمرانی می‌کنند.

By me princes rule, and all nobles who govern justly.

17 «من کسانی را که مرا دوست دارند، دوست می‌دارم. آنانی که در جستجوی من باشند مرا خواهند یافت.

I love those who love me, and those who seek me early shall find me.

18 ثروت و حرمت، اموال و موفقیت در اختیار من است.

With me are riches and honor, enduring wealth and righteousness.

19 بخشش‌های من از طلای ناب و نقرهٔ خالص بهتر است.

My fruit is better than gold, pure gold, and my harvest surpasses choice silver.

20 راههای من عدل و حق است.

I walk in the way of righteousness, along the paths of justice,

21 ثروت حقیقی از آن کسانی است که مرا دوست دارند، زیرا من خزانه‌های ایشان را پر می‌سازم.

bestowing wealth on those who love me and making their treasuries full.

22 «در ابتدا، قبل از آفرینش عالم هستی، خداوند مرا با خود داشت.

The LORD created me as His first course, before His works of old.

23 از ازل، پیش از به وجود آمدن جهان، من شکل گرفتم.

From everlasting I was established, from the beginning, before the earth began.

24 قبل از پیدایش اقیانوسها و چشمه‌های پر آب،

When there were no watery depths, I was brought forth, when no springs were overflowing with water.

25 قبل از آنکه کوهها و تپه‌ها به وجود آیند،

Before the mountains were settled, before the hills, I was brought forth,

26 قبل از آنکه خدا زمین و صحراها و حتی خاک را بیافریند من به وجود آمدم.

before He made the land or fields, or any of the dust of the earth.

27 «هنگامی که خدا آسمان را استوار ساخت و افق را بر سطح آبها کشید من آنجا بودم.

I was there when He established the heavens, when He inscribed a circle on the face of the deep,

28 وقتی ابرها را در آسمان گسترانید و چشمه‌ها را از اعماق جاری نمود،

when He established the clouds above, when the fountains of the deep gushed forth,

29 وقتی حدود دریاها را تعیین کرد تا آبها از آن تجاوز نکنند و وقتی اساس زمین را بنیاد نهاد،

when He set a boundary for the sea, so that the waters would not surpass His command, when He marked out the foundations of the earth.

30 من نزد او معمار بودم. موجب شادی همیشگی او بودم و در حضورش شادی می‌کردم.

Then I was a skilled craftsman at His side, and His delight day by day, rejoicing always in His presence.

31 دنیا و انسانهایی که او آفریده بود مایهٔ خوشی من بودند.

I was rejoicing in His whole world, delighting together in the sons of men.

32 «پس ای جوانان به من گوش دهید، زیرا همهٔ کسانی که از دستورهای من پیروی می‌کنند سعادتمندند.

Now therefore, my sons, listen to me, for blessed are those who keep my ways.

33 به نصیحت من گوش کنید؛ عاقل باشید و نصیحت مرا رد نکنید.

Listen to instruction and be wise; do not ignore it.

34 خوشا به حال کسی که به من گوش دهد و هر روز جلوی در خانهٔ من انتظار مرا بکشد،

Blessed is the man who listens to me, watching daily at my doors, waiting at the posts of my doorway.

35 زیرا هر که مرا بیابد حیات را یافته و خداوند را خشنود ساخته است؛

For whoever finds me finds life and obtains the favor of the LORD.

36 اما کسی که مرا از دست بدهد به جانش لطمه می‌زند، آنانی که از من متنفر باشند مرگ را دوست دارند.»

But he who fails to find me harms himself; all who hate me love death.”