امثال 8

1 آیا ندای حکمت را نمی‌شنوید و به آواز بصیرت گوش نمی‌دهید؟

Nabima! Bagade Dawa: su Hou ida: iwane da dima wele sia: nana. Asigi dawa: su hou da sia: daha.

2 حکمت دم دروازه‌های شهر و سر چهارراه‌ها و جلوی در هر خانه‌ای ایستاده، می‌گوید:

Bagade Dawa: su Hou da goumi da: iya amola logo bega: logo bulufalegeiga lela.

3

Amola moilai bai bagade sogebi amola logo holei gadenene e da lela agoane wele sia: nana,

4 «ای مردم، شما را صدا می‌زنم.

“Na dilima sia: sa! Dunu fifi asi gala! Na da wele sia: nana! Osobo bagade fi huluane dilima.

5 ای انسانهای جاهل و نادان به ندای من گوش دهید و زیرکی و فهم کسب کنید.

Nowa dunu asigi dawa: su hame galea, asigi dawa: su ida: iwane gala amo lama, amola asigi dawa: su noga: le dawa: ma. Di da gagaoui esalabala: ? Asigi dawa: su ida: iwane lama.

6 به من گوش دهید، زیرا سخنان من گرانبهاست. من حقیقت و راستی را بیان می‌کنم و از ناراستی نفرت دارم.

Nabima! Na sia: amo da ida: iwane gala. Na sia: su da moloidafa fawane.

7

Na adi sia: be amo da dafawanedafa. Na da ogogosu bagade higasa.

8 سخنان من بر حق است و کسی را گمراه نمی‌کند.

Liligi na sia: be amo da dafawane. Afae da ogogole hame sia: sa amola giadofale hame ahoa.

9 سخنان من برای کسی که گوش شنوا داشته باشد واضح و روشن است.

Amola dunu ea dogo ganodini, hadigi amola asigi dawa: su gala, amo dunu da na sia: noga: le ba: sa.

10 تعلیمی که من می‌دهم از طلا و نقره گرانبهاتر است.

Silifa liligi amoma mae dawa: ma. Be na olelebe liligi amo dawa: ma. Amola noga: idafa gouli mae dawa: ma. Be na sia: ida: iwane, amoma dawa: ma.

11 ارزش من از یاقوت بیشتر است و هیچ چیز را نمی‌توان با من مقایسه کرد.

Na da Bagade Dawa: su Hou. Na da ida: iwanedafa amola na da igi su bagadega lasu liligi baligi dagoi, amola dia hanasu liligi baligi dagoi.

12 «من حکمتم و از زیرکی و دانایی و بصیرت برخوردار می‌باشم.

Na da Bagade Dawa: su Hou. Na da asigi dawa: su hou amola moloidafa fofada: su hou dawa:

13 اگر کسی خداترس باشد، از بدی نفرت خواهد داشت. من از غرور و تکبر، رفتار و گفتار نادرست متنفرم.

Nowa da Hina Godema nodone dawa: be da wadela: i hou amola ledo huluane higasa. Na da amoma higasa amola nowa da hifawane hina: dio gaguia gadosea amola wadela: i hou amola ogogosu hamonanebe, amo huluane na higasa.

14 «منم که هدایت می‌کنم و فهم و بصیرت می‌بخشم. به نیروی من پادشاهان سلطنت می‌کنند و قضات به عدل و انصاف قضاوت می‌نمایند.

Na da adi hamomusa: ilegesea na da didili hamomu. Na da asigi dawa: su gala amola na da gasa bagade gala.

15

Na da hina bagade dunu fidisa amola ouligisu dunu noga: le ouligima: ne fidisa.

16 تمام رهبران و بزرگان جهان به کمک من حکمرانی می‌کنند.

Osobo bagade ouligisu dunu huluanedafa da na fidibiba: le, ouligisu hou hamosa.

17 «من کسانی را که مرا دوست دارند، دوست می‌دارم. آنانی که در جستجوی من باشند مرا خواهند یافت.

Na da nowa dunu da nama asigisia, ilima asigisa. Amola nowa da na hogosea e da ba: mu.

18 ثروت و حرمت، اموال و موفقیت در اختیار من است.

Na da liligi bagade amola mimogo hou amola didili hamosu hou amo osobo bagadega esalebe dunu ilima imunusa: dawa:

19 بخشش‌های من از طلای ناب و نقرهٔ خالص بهتر است.

Adi liligi dia nama lasea amo da liligi ida: iwane. Amo da gouli liligi amola silifa liligi baligi dagoi.

20 راههای من عدل و حق است.

Amola eso huluane na da moloi hou amo ganodini ahoana. Na da moloidafa fofada: su hamonana.

21 ثروت حقیقی از آن کسانی است که مرا دوست دارند، زیرا من خزانه‌های ایشان را پر می‌سازم.

Na da nowa dunu da nama asigi galea, ilima liligi bagade iaha. Na da gobolo liligi noga: idafa amoga ilia diasu nabalesisa.

22 «در ابتدا، قبل از آفرینش عالم هستی، خداوند مرا با خود داشت.

Musa: hemonega, Hina Gode da osobo bagade mae hamone, E da na hidadea hahamoi, amalalu liligi huluane da hahamoi.

23 از ازل، پیش از به وجود آمدن جهان، من شکل گرفتم.

Hina Gode da na bisili musa: dafa hahamoi, amalalu osobo bagade hahamoi.

24 قبل از پیدایش اقیانوسها و چشمه‌های پر آب،

Na da hidadea lalelegei amola hano wayabo amola hano bubuga: su da fa: no hahamoi.

25 قبل از آنکه کوهها و تپه‌ها به وجود آیند،

Amola Hina Gode da na hidadea hahamoi amalalu goumi amola agolo da fa: no hahamoi.

26 قبل از آنکه خدا زمین و صحراها و حتی خاک را بیافریند من به وجود آمدم.

Gode da osobo bagade amola osobo su hahamoi. Be na (Bagade Dawa: su Hou) da amo bisili esalu.

27 «هنگامی که خدا آسمان را استوار ساخت و افق را بر سطح آبها کشید من آنجا بودم.

Gode da mu amo gadodili ligisia amola hano wayabo bagade amola mu mae gilisima: ne alalo hamonoba, na da amogai esalebe ba: i.

28 وقتی ابرها را در آسمان گسترانید و چشمه‌ها را از اعماق جاری نمود،

Amola e da mu mobi hahamoi mu da: iya gado amola e da hano wayabo bagade amola hahamonoba, na da esalebe ba: i.

29 وقتی حدود دریاها را تعیین کرد تا آبها از آن تجاوز نکنند و وقتی اساس زمین را بنیاد نهاد،

Amola E Hi sia: defele hano wayabo da heda: i amola hano wayabo da Hi sia: i defele osoboba: le hame heda: i, amola E da osobo bagade gagumusa: osobo bagade ea bai hidadea ilegeloba, na da esalebe ba: i.

30 من نزد او معمار بودم. موجب شادی همیشگی او بودم و در حضورش شادی می‌کردم.

Amo esoga na amola da Hina Gode guga esalu. Na da fedege agoane, diasu gagumusa: dedesu dunu agoai E guga esalu. Na da esalebeba: le, E da hahawane galu amola na da Ema nodonanu.

31 دنیا و انسانهایی که او آفریده بود مایهٔ خوشی من بودند.

Amola na da osobo bagade amoma hahawane ba: i amola fifi asi gala huluane ilima hahawane bagade galu.

32 «پس ای جوانان به من گوش دهید، زیرا همهٔ کسانی که از دستورهای من پیروی می‌کنند سعادتمندند.

Wali goi ayeligi dilia! Noga: le nabima! Amola na sia: be defele hamoma amasea di da hahawane ganumu.

33 به نصیحت من گوش کنید؛ عاقل باشید و نصیحت مرا رد نکنید.

Nabima! Dilia na olelei defele hamoma. Amola dilia na olelei liligi amoma mae higama, amasea di da hahawane esalumu.

34 خوشا به حال کسی که به من گوش دهد و هر روز جلوی در خانهٔ من انتظار مرا بکشد،

Nowa dunu da na bagade dawa: su sia: nabasea, e da hahawanedafa ba: mu. Nowa da eso huluane na logo holeiga bagade dawa: su lama: ne lelea, da hahawane ba: mu.

35 زیرا هر که مرا بیابد حیات را یافته و خداوند را خشنود ساخته است؛

Nowa dunu da na hogole ba: sea, da esalusu ba: mu amola Hina Gode da amo dunu hahawane dogolegele ba: mu.

36 اما کسی که مرا از دست بدهد به جانش لطمه می‌زند، آنانی که از من متنفر باشند مرگ را دوست دارند.»

Be nowa dunu da nama hame masea, e da hisu wadela: sa. Nowa dunu da nama higasea, e da bogosu ba: mu!” Bagade Dawa: su Hou da fedege sia: agoane sia: sa.