امثال 6

1 ای پسرم، اگر ضامن کسی شده و تعهد کرده‌ای که او قرضش را پس بدهد،

Con ơi, nếu con bảo lãnh bạn sơ giao, hay đưa tay cam kết với người lạ mặt.

2 و اگر با این تعهد، خود را گرفتار ساخته‌ای،

Nếu con vướng mắc lời thề, bị miệng lưỡi con ràng buộc—

3 تو در واقع اسیر او هستی و باید هر چه زودتر خود را از این دام رها سازی. پس فروتن شو و نزد او برو و از او خواهش کن تا تو را از قید این تعهد آزاد سازد.

hãy nghe lời ta khuyên và tự cứu mình, vì con đã rơi vào tay của bạn con. Hãy hạ mình xuống; đi xin họ hủy lời cam kết.

4 خواب به چشمانت راه نده و آرام ننشین،

Đừng trì hoãn; con phải đi ngay! Không được nghỉ ngơi cho đến khi xong việc.

5 بلکه مانند آهویی که از چنگ صیاد می‌گریزد یا پرنده‌ای که از دامی که برایش نهاده‌اند می‌رهد، خود را نجات بده.

Phải lo giải thoát lấy thân, như nai thoát tay thợ săn, như chim thoát bẫy.

6 ای آدمهای تنبل، زندگی مورچه‌ها را مشاهده کنید و درس عبرت بگیرید.

Này người lười biếng, hãy quan sát sinh hoạt loài kiến. Hãy rút tỉa bài học để khôn ngoan!

7 آنها ارباب و رهبر و رئیسی ندارند،

Tuy không có thủ lãnh, quan chức, hay người cai trị,

8 ولی با این همه در طول تابستان زحمت می‌کشند و برای زمستان آذوقه جمع می‌کنند.

nhưng mùa hè, chúng biết dự trữ lương thực, mùa gặt chúng biết gom góp thóc lúa.

9 اما ای آدم تنبل، کار تو فقط خوابیدن است. پس کی می‌خواهی بیدار شوی؟

Nhưng người lười biếng kia, còn ngủ mãi sao? Đến bao giờ mới thức giấc?

10 کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر،

Ngủ một chút, mơ màng thêm một chút, khoanh tay nghỉ một chút nữa thôi—

11 و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد.

cảnh nghèo đến như kẻ trộm; bạo tàn, đột ngột như phường cướp tấn công.

12 آدم رذل و خبیث کیست؟ آنکه دائم دروغ می‌گوید،

Bọn vô lại độc ác thích điều gì? Họ không ngớt nói lời dối trá,

13 و برای فریب دادن مردم با چشمش چشمک می‌زند، با پایش علامت می‌دهد، به انگشت اشاره می‌کند،

nháy mắt, khều chân hay tay ngầm ra dấu.

14 و در فکر پلید خود پیوسته نقشه‌های شرورانه می‌کشد و نزاع بر پا می‌کند.

Lòng đầy gian tà, mưu toan điều ác, xui cạnh tranh, bất hòa.

15 بنابراین، ناگهان دچار بلای علاج‌ناپذیری خواهد شد و در دم از پای در خواهد آمد و علاجی نخواهد بود.

Nhưng họ sẽ bị tai họa bất ngờ, bị diệt không phương cứu thoát.

16 هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد: نگاه متکبرانه، زبان دروغگو، دستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزند، فکری که نقشه‌های پلید می‌کشد، پاهایی که برای بدی کردن می‌شتابند، شاهدی که دروغ می‌گوید، شخصی که در میان دوستان تفرقه می‌اندازد.

Sáu điều Chúa Hằng Hữu ghét— hay bảy điều làm Ngài gớm ghê:

17

Mắt kiêu căng, lưỡi gian dối, bàn tay đẫm máu vô tội,

18

lòng mưu toan những việc hung tàn, chân phóng nhanh đến nơi tội ác,

19

làm chứng gian khai mang hại người, xúi giục anh chị em tranh chấp.

20 ای پسر من، اوامر پدر خود را به جا آور و تعالیم مادرت را فراموش نکن.

Con ơi, phải nghe lời cha khuyên dạy, và đừng bỏ khuôn phép mẹ con.

21 سخنان ایشان را آویزه گوش خود نما و نصایح آنها را در دل خود جای بده.

Phải luôn luôn ghi lòng tạc dạ. Đeo những lời ấy vào cổ con.

22 اندرزهای ایشان تو را در راهی که می‌روی هدایت خواهند کرد و هنگامی که در خواب هستی از تو مواظبت خواهند نمود و چون بیدار شوی با تو سخن خواهند گفت؛

Nó sẽ dẫn dắt con khi đi. Gìn giữ con lúc ngủ. Trò chuyện khi con thức dậy.

23 زیرا تعالیم و تأدیب‌های ایشان مانند چراغی پر نور راه زندگی تو را روشن می‌سازند.

Vì sự khuyên dạy là ngọn đèn, khuôn phép là ánh sáng; Quở trách khuyên dạy là vạch đường sống cho con.

24 نصایح ایشان تو را از زنان بدکاره و سخنان فریبنده‌شان دور نگه می‌دارد.

Gìn giữ con khỏi đàn bà tội lỗi, khỏi lưỡi dụ dỗ của dâm phụ.

25 دلباخته زیبایی این گونه زنان نشو. نگذار عشوه‌گری‌های آنها تو را وسوسه نماید؛

Lòng con đừng thèm muốn nhan sắc nó. Chớ để khóe mắt nó chinh phục con.

26 زیرا زن فاحشه تو را محتاج نان می‌کند و زن بدکاره زندگی تو را تباه می‌سازد.

Mê kỹ nữ thì sẽ lâm cảnh vong gia bại sản, lấy vợ người thì mất cả hồn linh.

27 آیا کسی می‌تواند آتش را در بر بگیرد و نسوزد؟

Có ai mang lửa trong lòng, mà áo quần không bốc cháy?

28 آیا می‌تواند روی زغالهای داغ راه برود و پاهایش سوخته نشود؟

Có ai bước trên than hồng, mà khỏi bị phỏng chân chăng?

29 همچنان است مردی که با زن دیگری زنا کند. او نمی‌تواند از مجازات این گناه فرار کند.

Ai ngoại tình với vợ người cũng vậy. Người đụng đến nàng hẳn không tránh khỏi hình phạt.

30 اگر کسی به دلیل گرسنگی دست به دزدی بزند مردم او را سرزنش نمی‌کنند،

Người ta có thể khoan hồng cho kẻ trộm, vì hắn phạm tội ăn cắp do đói.

31 با این حال وقتی به دام بیفتد باید هفت برابر آنچه که دزدیده است جریمه بدهد، ولو اینکه این کار به قیمت از دست دادن همهٔ اموالش تمام شود.

Nhưng nếu bị bắt nó phải bồi thường gấp bảy lần, phải lấy hết tài vật trong nhà để trang trải.

32 اما کسی که مرتکب زنا می‌شود احمق است، زیرا جان خود را تباه می‌کند.

Nhưng người phạm tội ngoại tình thật ngu dại, vì tự hủy diệt chính mình.

33 او را خواهند زد و ننگ و رسوایی تا ابد گریبانگیر او خواهد بود؛

Danh liệt, thân bại. Hổ thẹn nhục nhã suốt đời.

34 زیرا آتش خشم و حسادت شوهر آن زن شعله‌ور می‌گردد و با بی‌رحمی انتقام می‌گیرد.

Người chồng sẽ ghen tuông giận dữ, báo thù chẳng chút nương tay.

35 او تاوانی قبول نخواهد کرد و هیچ هدیه‌ای خشم او را فرو نخواهد نشاند.

Anh ta không nhận tiền chuộc lỗi, dù con nộp bao nhiêu cũng không bằng lòng.