امثال 6

1 ای پسرم، اگر ضامن کسی شده و تعهد کرده‌ای که او قرضش را پس بدهد،

Ndodana yami, uba uyisibambiso somakhelwane wakho, watshayela owezizwe isandla sakho,

2 و اگر با این تعهد، خود را گرفتار ساخته‌ای،

uthiywe ngamazwi omlomo wakho, ubanjwe ngamazwi omlomo wakho.

3 تو در واقع اسیر او هستی و باید هر چه زودتر خود را از این دام رها سازی. پس فروتن شو و نزد او برو و از او خواهش کن تا تو را از قید این تعهد آزاد سازد.

Yenza lokhu khathesi, ndodana yami, uzophule, lokhu usesandleni sikamakhelwane wakho; hamba, uzithobe, umncengisise umakhelwane wakho.

4 خواب به چشمانت راه نده و آرام ننشین،

Unganiki amehlo akho ubuthongo, lokuwozela enkopheni zakho.

5 بلکه مانند آهویی که از چنگ صیاد می‌گریزد یا پرنده‌ای که از دامی که برایش نهاده‌اند می‌رهد، خود را نجات بده.

Uzophule njengomziki esandleni somzingeli, lanjengenyoni esandleni somthiyi wenyoni.

6 ای آدمهای تنبل، زندگی مورچه‌ها را مشاهده کنید و درس عبرت بگیرید.

Yana ebunyonyweni, vila, ubone indlela zabo, uhlakaniphe.

7 آنها ارباب و رهبر و رئیسی ندارند،

Obuthi, bungelamkhokheli, induna, lombusi,

8 ولی با این همه در طول تابستان زحمت می‌کشند و برای زمستان آذوقه جمع می‌کنند.

bulungisa isinkwa sabo ehlobo, bubuthe ukudla kwabo esivunweni.

9 اما ای آدم تنبل، کار تو فقط خوابیدن است. پس کی می‌خواهی بیدار شوی؟

Koze kube nini, vila, ulele? Uzavuka nini ebuthongweni bakho?

10 کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر،

Ubuthongo obuncinyane, ukuwozela okuncinyane, ukusonga izandla okuncinyane ukuthi ulale,

11 و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد.

besebusiza ubuyanga bakho njengesihambi, lenswelo yakho njengomuntu olesihlangu.

12 آدم رذل و خبیث کیست؟ آنکه دائم دروغ می‌گوید،

Umuntu kaBheliyali, umuntu okhohlakeleyo, ohamba lomlomo ophambeneyo,

13 و برای فریب دادن مردم با چشمش چشمک می‌زند، با پایش علامت می‌دهد، به انگشت اشاره می‌کند،

afice amehlo akhe, akhulume ngenyawo zakhe, afundise ngeminwe yakhe,

14 و در فکر پلید خود پیوسته نقشه‌های شرورانه می‌کشد و نزاع بر پا می‌کند.

ukuphambuka kusenhliziyweni yakhe, uceba okubi ngesikhathi sonke, ephosela ingxabano.

15 بنابراین، ناگهان دچار بلای علاج‌ناپذیری خواهد شد و در دم از پای در خواهد آمد و علاجی نخواهد بود.

Ngenxa yalokhu ingozi yakhe izafika masinyane, ahle ephuke, kuze kungabi leselapho.

16 هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد: نگاه متکبرانه، زبان دروغگو، دستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزند، فکری که نقشه‌های پلید می‌کشد، پاهایی که برای بدی کردن می‌شتابند، شاهدی که دروغ می‌گوید، شخصی که در میان دوستان تفرقه می‌اندازد.

Lezizinto eziyisithupha iNkosi iyazizonda; yebo, eziyisikhombisa ziyizinengiso emphefumulweni wakhe:

17

Amehlo aphakemeyo, ulimi oluqamba amanga, lezandla ezichitha igazi elingelacala,

18

inhliziyo eceba amacebo amabi, inyawo eziphangisa ukugijimela ububi,

19

umfakazi wamanga ophafuza izinkohliso, lophosela ingxabano phakathi kwabazalwane.

20 ای پسر من، اوامر پدر خود را به جا آور و تعالیم مادرت را فراموش نکن.

Ndodana yami, gcina umlayo kayihlo, ungakudeli ukufundisa kukanyoko.

21 سخنان ایشان را آویزه گوش خود نما و نصایح آنها را در دل خود جای بده.

Kubophele enhliziyweni yakho njalo, kubophele entanyeni yakho.

22 اندرزهای ایشان تو را در راهی که می‌روی هدایت خواهند کرد و هنگامی که در خواب هستی از تو مواظبت خواهند نمود و چون بیدار شوی با تو سخن خواهند گفت؛

Ekuhambeni kwakho kuzakukhokhela, ekulaleni kwakho kukulondoloze, lekuvukeni kwakho khona kukhulume lawe.

23 زیرا تعالیم و تأدیب‌های ایشان مانند چراغی پر نور راه زندگی تو را روشن می‌سازند.

Ngoba umlayo uyisibane, lokufundisa kuyikukhanya, lokukhuza kokulaya kuyindlela yempilo,

24 نصایح ایشان تو را از زنان بدکاره و سخنان فریبنده‌شان دور نگه می‌دارد.

ukuze kukugcine emfazini omubi, emazwini ayengayo olimi lowesifazana wemzini.

25 دلباخته زیبایی این گونه زنان نشو. نگذار عشوه‌گری‌های آنها تو را وسوسه نماید؛

Ungaloyisi ubuhle bakhe enhliziyweni yakho; angakuthathi ngenkophe zakhe.

26 زیرا زن فاحشه تو را محتاج نان می‌کند و زن بدکاره زندگی تو را تباه می‌سازد.

Ngoba ngenxa yomfazi oyisiphingi ungafika ecezwini lwesinkwa, lomfazi womuntu uzingela umphefumulo oligugu.

27 آیا کسی می‌تواند آتش را در بر بگیرد و نسوزد؟

Kambe, umuntu angaphatha umlilo esifubeni sakhe, lezigqoko zakhe zingatshi?

28 آیا می‌تواند روی زغالهای داغ راه برود و پاهایش سوخته نشود؟

Umuntu angahamba phezu kwamalahle avuthayo, lenyawo zakhe zingatshi yini?

29 همچنان است مردی که با زن دیگری زنا کند. او نمی‌تواند از مجازات این گناه فرار کند.

Unjalo ongena kumkamakhelwane wakhe; wonke omthintayo kayikuba msulwa.

30 اگر کسی به دلیل گرسنگی دست به دزدی بزند مردم او را سرزنش نمی‌کنند،

Kabalideleli isela, nxa liseba ukuthi ligcwalise umphefumulo walo, ngoba lilambile.

31 با این حال وقتی به دام بیفتد باید هفت برابر آنچه که دزدیده است جریمه بدهد، ولو اینکه این کار به قیمت از دست دادن همهٔ اموالش تمام شود.

Uba litholwa, lihlawula kuphindwe kasikhombisa, linika yonke impahla yendlu yalo.

32 اما کسی که مرتکب زنا می‌شود احمق است، زیرا جان خود را تباه می‌کند.

Ofeba lowesifazana uswela ingqondo; owenza lokhu nguye ochitha umphefumulo wakhe.

33 او را خواهند زد و ننگ و رسوایی تا ابد گریبانگیر او خواهد بود؛

Uzathola ukutshaywa lesigcono, lehlazo lakhe kaliyikwesulwa.

34 زیرا آتش خشم و حسادت شوهر آن زن شعله‌ور می‌گردد و با بی‌رحمی انتقام می‌گیرد.

Ngoba ubukhwele bululaka lomuntu; ngakho kayikuba lasihawu ngosuku lwempindiselo.

35 او تاوانی قبول نخواهد کرد و هیچ هدیه‌ای خشم او را فرو نخواهد نشاند.

Kayikunanza loba yiyiphi inhlawulo, kayikuvuma lanxa usandisa isipho.