امثال 6

1 ای پسرم، اگر ضامن کسی شده و تعهد کرده‌ای که او قرضش را پس بدهد،

Ndodana yami, nxa wenzele umakhelwane wakho isibambiso, nxa libambene izandla ukuba uzamhlawulela imilandu yakhe,

2 و اگر با این تعهد، خود را گرفتار ساخته‌ای،

aluba usuzihilele ngalokho okutshiloyo, wazibambisa ngamazwi omlomo wakho,

3 تو در واقع اسیر او هستی و باید هر چه زودتر خود را از این دام رها سازی. پس فروتن شو و نزد او برو و از او خواهش کن تا تو را از قید این تعهد آزاد سازد.

lapho-ke yenza lokhu, ndodana yami, ukuzikhulula, njengoba usuwele ezandleni zakhe umakhelwane wakho: Hamba ufike uzehlise; mncengancenge umakhelwane wakho!

4 خواب به چشمانت راه نده و آرام ننشین،

Ungabuvumeli ubuthongo emehlweni akho, ungavumeli ukuwozela enkopheni zakho.

5 بلکه مانند آهویی که از چنگ صیاد می‌گریزد یا پرنده‌ای که از دامی که برایش نهاده‌اند می‌رهد، خود را نجات بده.

Zikhulule njengempala ezandleni zomzingeli, njengenyoni esifini somthiyi.

6 ای آدمهای تنبل، زندگی مورچه‌ها را مشاهده کنید و درس عبرت بگیرید.

Khangela ubunyonyo, wena vila; hlolisisa ukwenza kwabo uhlakaniphe!

7 آنها ارباب و رهبر و رئیسی ندارند،

Kabulamphathi, kabula mkhangeli loba umbusi,

8 ولی با این همه در طول تابستان زحمت می‌کشند و برای زمستان آذوقه جمع می‌کنند.

kodwa buyaqoqa umphako wabo ehlobo bubuthe ukudla kwabo nxa kuvunwa.

9 اما ای آدم تنبل، کار تو فقط خوابیدن است. پس کی می‌خواهی بیدار شوی؟

Uzalala khonapho kuze kube nini, vila ndini? Uzavuka nini ebuthongweni bakho?

10 کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر،

Ukulala okuncane, ukuwozela okuncane, ukugoqa izandla kancane uphumula,

11 و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد.

ubuyanga buzafika kuwe njengesela lokuswela njengesigebenga.

12 آدم رذل و خبیث کیست؟ آنکه دائم دروغ می‌گوید،

Isigangi lesixhwali esihamba sikhuluma amanyala,

13 و برای فریب دادن مردم با چشمش چشمک می‌زند، با پایش علامت می‌دهد، به انگشت اشاره می‌کند،

esiqhweba ngelihlo sitshengise ngezinyawo zaso njalo sitshengise ngeminwe yaso,

14 و در فکر پلید خود پیوسته نقشه‌های شرورانه می‌کشد و نزاع بر پا می‌کند.

esiceba ububi ngenkohliso enhliziyweni yaso sithanda ukuvusa inkani kokuphela.

15 بنابراین، ناگهان دچار بلای علاج‌ناپذیری خواهد شد و در دم از پای در خواهد آمد و علاجی نخواهد بود.

Ngakho lowo uzawelwa yingozi ngokuphazima; uzabhidlizwa ngokuphangisa kungasekho okungenziwa.

16 هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد: نگاه متکبرانه، زبان دروغگو، دستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزند، فکری که نقشه‌های پلید می‌کشد، پاهایی که برای بدی کردن می‌شتابند، شاهدی که دروغ می‌گوید، شخصی که در میان دوستان تفرقه می‌اندازد.

Ziyisithupha izinto uThixo azizondayo, eziyisikhombisa eziyisinengiso kuye:

17

amehlo atshengisa ukudelela, ulimi oluqamba amanga, izandla ezichitha igazi elingelacala,

18

inhliziyo egaya izibozi, inyawo eziphangisa ukuya ebubini,

19

umfakazi wamanga, okhuluma inkohliso lomuntu oletha ukuxabana kubazalwane.

20 ای پسر من، اوامر پدر خود را به جا آور و تعالیم مادرت را فراموش نکن.

Ndodana yami, gcina imilayo kayihlo ungadeli imfundiso kanyoko.

21 سخنان ایشان را آویزه گوش خود نما و نصایح آنها را در دل خود جای بده.

Kubophele enhliziyweni yakho nini lanini; kugqize entanyeni yakho.

22 اندرزهای ایشان تو را در راهی که می‌روی هدایت خواهند کرد و هنگامی که در خواب هستی از تو مواظبت خواهند نمود و چون بیدار شوی با تو سخن خواهند گفت؛

Nxa uhamba, lezizinto zizakukhokhela; lanxa ulele zizakulinda; uthi uvuka zikukhulumise.

23 زیرا تعالیم و تأدیب‌های ایشان مانند چراغی پر نور راه زندگی تو را روشن می‌سازند.

Ngoba imilayo le iyisibane, imfundiso le iyikukhanya, leziqondiso zokuzithiba ziyindlela yokuphila,

24 نصایح ایشان تو را از زنان بدکاره و سخنان فریبنده‌شان دور نگه می‌دارد.

zikuvikela kowesifazane ongaziphathanga, laselimini olumnandi lomfazi ongelambeko.

25 دلباخته زیبایی این گونه زنان نشو. نگذار عشوه‌گری‌های آنها تو را وسوسه نماید؛

Ungasuki umfise ngenhliziyo yakho ngenxa yobuhle bakhe kumbe akuhuge ngamehlo akhe.

26 زیرا زن فاحشه تو را محتاج نان می‌کند و زن بدکاره زندگی تو را تباه می‌سازد.

Ngoba isifebe siyakululazisa ufane lesinkwa, kodwa umfazi womuntu uyayibhidliza impilo yakho uqobo.

27 آیا کسی می‌تواند آتش را در بر بگیرد و نسوزد؟

Kambe umuntu angokhela umlilo emathangazini akhe na zingaze zatsha izigqoko zakhe?

28 آیا می‌تواند روی زغالهای داغ راه برود و پاهایش سوخته نشود؟

Kambe umuntu angahamba phezu kwamalahle inyawo zakhe zingaze zatsha na?

29 همچنان است مردی که با زن دیگری زنا کند. او نمی‌تواند از مجازات این گناه فرار کند.

Kunjalo kulowo olala lomfazi wenye indoda; kakho omthintayo ongayikujeziswa.

30 اگر کسی به دلیل گرسنگی دست به دزدی بزند مردم او را سرزنش نمی‌کنند،

Abantu kabalithuki isela nxa lintshontsha ngoba lifuqwa liphango.

31 با این حال وقتی به دام بیفتد باید هفت برابر آنچه که دزدیده است جریمه بدهد، ولو اینکه این کار به قیمت از دست دادن همهٔ اموالش تمام شود.

Kodwa lingabanjwa lihlawuliswa kasikhombisa, lanxa inhlawulo ilithathela yonke impahla yendlu yalo.

32 اما کسی که مرتکب زنا می‌شود احمق است، زیرا جان خود را تباه می‌کند.

Kodwa indoda efebayo kayilangqondo; lowo okwenzayo lokho uyazibulala yena ngokwakhe.

33 او را خواهند زد و ننگ و رسوایی تا ابد گریبانگیر او خواهد بود؛

Izidutshulo lehlazo kuyisabelo sakhe, ukuyangeka kwakhe kakusoze kwafa kwaphela.

34 زیرا آتش خشم و حسادت شوهر آن زن شعله‌ور می‌گردد و با بی‌رحمی انتقام می‌گیرد.

Ngoba ubukhwele bendoda yalowomfazi buyiqubula ulaka, ingabe isaba lozwelo lapho isiphindisela.

35 او تاوانی قبول نخواهد کرد و هیچ هدیه‌ای خشم او را فرو نخواهد نشاند.

Kayizukuvuma inhlawulo; kayiyikwamukela isivalamlomo loba singakanani.