امثال 6

1 ای پسرم، اگر ضامن کسی شده و تعهد کرده‌ای که او قرضش را پس بدهد،

Fis mwen an, si ou devni garanti dèt pou vwazen ou, ou te fè pwomès pou yon lòt ki pa pa w.

2 و اگر با این تعهد، خود را گرفتار ساخته‌ای،

Ou te tonbe nan pèlen akoz pawòl a bouch ou, ou te kenbe menm, akoz pawòl bouch ou yo.

3 تو در واقع اسیر او هستی و باید هر چه زودتر خود را از این دام رها سازی. پس فروتن شو و نزد او برو و از او خواهش کن تا تو را از قید این تعهد آزاد سازد.

Alò fè sa, fis mwen an, pou delivre tèt ou. Akoz ou te vin antre nan men a vwazen ou an, ale desann pou jennen vwazen ou an.

4 خواب به چشمانت راه نده و آرام ننشین،

Pa kite dòmi tonbe nan zye ou, ni somèy rive sou pòpyè zye ou.

5 بلکه مانند آهویی که از چنگ صیاد می‌گریزد یا پرنده‌ای که از دامی که برایش نهاده‌اند می‌رهد، خود را نجات بده.

Chape tèt ou kon yon antilòp nan men a chasè, oswa zwazo a nan pelen moun lachas la.

6 ای آدمهای تنبل، زندگی مورچه‌ها را مشاهده کنید و درس عبرت بگیرید.

Ale kote foumi, o parese. Veye abitid li yo e vin saj!

7 آنها ارباب و رهبر و رئیسی ندارند،

Li menm, san pa gen chèf, ni ofisye, ni mèt,

8 ولی با این همه در طول تابستان زحمت می‌کشند و برای زمستان آذوقه جمع می‌کنند.

kon prepare manje li nan gran sezon an e ranmase pwovizyon li nan rekòlt la.

9 اما ای آدم تنبل، کار تو فقط خوابیدن است. پس کی می‌خواهی بیدار شوی؟

Pou konbyen de tan ou va kouche konsa O parese? Se kilè ou va leve soti nan dòmi?

10 کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر،

Yon ti dòmi, yon ti somèy, yon ti pliye men ou yo pou repoze;

11 و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد.

mizè ou va vin parèt sou ou tankou yon vagabon, e nesesite ou tankou yon nonm k ap pote zam.

12 آدم رذل و خبیث کیست؟ آنکه دائم دروغ می‌گوید،

Yon sanzave, yon moun mechan se sila ki mache ak yon bouch pèvès,

13 و برای فریب دادن مردم با چشمش چشمک می‌زند، با پایش علامت می‌دهد، به انگشت اشاره می‌کند،

ki bat zye li, ki fè siy ak pye li, ki pwente ak dwèt li;

14 و در فکر پلید خود پیوسته نقشه‌های شرورانه می‌کشد و نزاع بر پا می‌کند.

ki avèk pèvèsite nan kè l fè tout tan sa ki mal, ki gaye konfli.

15 بنابراین، ناگهان دچار بلای علاج‌ناپذیری خواهد شد و در دم از پای در خواهد آمد و علاجی نخواهد بود.

Pou sa, malè li va parèt sibitman; nan yon enstan li va kase nèt; e li p ap gen gerizon ditou.

16 هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد: نگاه متکبرانه، زبان دروغگو، دستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزند، فکری که نقشه‌های پلید می‌کشد، پاهایی که برای بدی کردن می‌شتابند، شاهدی که دروغ می‌گوید، شخصی که در میان دوستان تفرقه می‌اندازد.

Gen sis bagay ke SENYÈ a rayi; wi sèt menm ki abominab devan l:

17

Zye ògeye, yon lang k ap bay manti, avèk men ki vèse san inosan,

18

Yon kè ki divize plan mechan yo, pye ki kouri vit pou jwenn mal,

19

Yon fo temwen ki bay manti, ak yon moun ki gaye konfli pami frè yo.

20 ای پسر من، اوامر پدر خود را به جا آور و تعالیم مادرت را فراموش نکن.

Fis mwen an, swiv lòd a papa ou e pa abandone enstriksyon manman ou.

21 سخنان ایشان را آویزه گوش خود نما و نصایح آنها را در دل خود جای بده.

Mare yo tout tan sou kè ou; mare yo nan kou ou.

22 اندرزهای ایشان تو را در راهی که می‌روی هدایت خواهند کرد و هنگامی که در خواب هستی از تو مواظبت خواهند نمود و چون بیدار شوی با تو سخن خواهند گفت؛

Lè ou mache toupatou, yo va gide ou. Lè ou dòmi, yo va veye sou ou. Epi lè ou leve, yo va pale avèk ou.

23 زیرا تعالیم و تأدیب‌های ایشان مانند چراغی پر نور راه زندگی تو را روشن می‌سازند.

Paske kòmandman an se yon lanp, e enstriksyon li se limyè. Konsa, repwòch ki disipline a se chemen lavi a

24 نصایح ایشان تو را از زنان بدکاره و سخنان فریبنده‌شان دور نگه می‌دارد.

pou anpeche ou rive nan fanm movèz vi a, a lang glise de fanm adiltè a.

25 دلباخته زیبایی این گونه زنان نشو. نگذار عشوه‌گری‌های آنها تو را وسوسه نماید؛

Pa dezire bote li nan kè ou, ni kite li kapte ou avèk pòpyè zye li.

26 زیرا زن فاحشه تو را محتاج نان می‌کند و زن بدکاره زندگی تو را تباه می‌سازد.

Paske akoz yon pwostitiye, yon gason redwi a yon mòso pen. Yon fanm adiltè fè lachase lavi presye.

27 آیا کسی می‌تواند آتش را در بر بگیرد و نسوزد؟

Èske yon nonm kab mete dife poze antre janm li yo pou rad li pa brile?

28 آیا می‌تواند روی زغالهای داغ راه برود و پاهایش سوخته نشود؟

Oswa èske yon nonm kab mache sou chabon limen, san ke pye l pa brile?

29 همچنان است مردی که با زن دیگری زنا کند. او نمی‌تواند از مجازات این گناه فرار کند.

Se konsa li ye ak yon nonm ki antre nan madanm vwazen li. Nenpòt moun ki manyen l p ap sòti san pinisyon.

30 اگر کسی به دلیل گرسنگی دست به دزدی بزند مردم او را سرزنش نمی‌کنند،

Pèsòn pa meprize yon vòlè kap vòlè pou l kab satisfè grangou.

31 با این حال وقتی به دام بیفتد باید هفت برابر آنچه که دزدیده است جریمه بدهد، ولو اینکه این کار به قیمت از دست دادن همهٔ اموالش تمام شود.

Men si pa aza, li jwenn li, la oblije repeye li sèt fwa. Lap oblije bay tout sa li posede lakay li.

32 اما کسی که مرتکب زنا می‌شود احمق است، زیرا جان خود را تباه می‌کند.

Sila ki fè adiltè ak yon fanm manke sajès; nonm nan ki fè sa a, detwi pwòp nanm li.

33 او را خواهند زد و ننگ و رسوایی تا ابد گریبانگیر او خواهد بود؛

L ap twouve blesi ak gwo wont, e repwòch li p ap efase menm.

34 زیرا آتش خشم و حسادت شوهر آن زن شعله‌ور می‌گردد و با بی‌رحمی انتقام می‌گیرد.

Paske jalouzi fè laraj nan yon nonm; li p ap fè gras nan jou vanjans lan.

35 او تاوانی قبول نخواهد کرد و هیچ هدیه‌ای خشم او را فرو نخواهد نشاند.

Li p ap dakò dedonmaje ak ranson, ni li p ap satisfè malgre ou fè li anpil kado.