امثال 6
| ای پسرم، اگر ضامن کسی شده و تعهد کرده‌ای که او قرضش را پس بدهد، | 1 |
Mein Kind, wirst du Bürge für deinen Nächsten und hast deine Hand bei einem Fremden verhaftet,
| و اگر با این تعهد، خود را گرفتار ساخته‌ای، | 2 |
so bist du verknüpft durch die Rede deines Mundes und gefangen mit den Reden deines Mundes.
| تو در واقع اسیر او هستی و باید هر چه زودتر خود را از این دام رها سازی. پس فروتن شو و نزد او برو و از او خواهش کن تا تو را از قید این تعهد آزاد سازد. | 3 |
So tue doch, mein Kind, also und errette dich, denn du bist deinem Nächsten in die Hände gekommen: eile, dränge und treibe deinen Nächsten.
| خواب به چشمانت راه نده و آرام ننشین، | 4 |
Laß deine Augen nicht schlafen, noch deinen Augenlider schlummern.
| بلکه مانند آهویی که از چنگ صیاد می‌گریزد یا پرنده‌ای که از دامی که برایش نهاده‌اند می‌رهد، خود را نجات بده. | 5 |
Errette dich wie ein Reh von der Hand und wie eine Vogel aus der Hand des Voglers.
| ای آدمهای تنبل، زندگی مورچه‌ها را مشاهده کنید و درس عبرت بگیرید. | 6 |
Gehe hin zur Ameise, du Fauler; siehe ihre Weise an und lerne!
| آنها ارباب و رهبر و رئیسی ندارند، | 7 |
Ob sie wohl keinen Fürsten noch Hauptmann noch Herrn hat,
| ولی با این همه در طول تابستان زحمت می‌کشند و برای زمستان آذوقه جمع می‌کنند. | 8 |
bereitet sie doch ihr Brot im Sommer und sammelt ihre Speise in der Ernte.
| اما ای آدم تنبل، کار تو فقط خوابیدن است. پس کی می‌خواهی بیدار شوی؟ | 9 |
Wie lange liegst du, Fauler? Wann willst du aufstehen von deinem Schlaf?
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، | 10 |
Ja, schlafe noch ein wenig, schlummere ein wenig, schlage die Hände ineinander ein wenig, daß du schlafest,
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. | 11 |
so wird dich die Armut übereilen wie ein Fußgänger und der Mangel wie ein gewappneter Mann.
| آدم رذل و خبیث کیست؟ آنکه دائم دروغ می‌گوید، | 12 |
Ein heilloser Mensch, ein schädlicher Mann geht mit verstelltem Munde,
| و برای فریب دادن مردم با چشمش چشمک می‌زند، با پایش علامت می‌دهد، به انگشت اشاره می‌کند، | 13 |
winkt mit Augen, deutet mit Füßen, zeigt mit Fingern,
| و در فکر پلید خود پیوسته نقشه‌های شرورانه می‌کشد و نزاع بر پا می‌کند. | 14 |
trachtet allezeit Böses und Verkehrtes in seinem Herzen und richtet Hader an.
| بنابراین، ناگهان دچار بلای علاج‌ناپذیری خواهد شد و در دم از پای در خواهد آمد و علاجی نخواهد بود. | 15 |
Darum wird ihm plötzlich sein Verderben kommen, und er wird schnell zerbrochen werden, da keine Hilfe dasein wird.
| هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد: نگاه متکبرانه، زبان دروغگو، دستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزند، فکری که نقشه‌های پلید می‌کشد، پاهایی که برای بدی کردن می‌شتابند، شاهدی که دروغ می‌گوید، شخصی که در میان دوستان تفرقه می‌اندازد. | 16 |
Diese sechs Stücke haßt der HERR, und am siebenten hat er einen Greuel:
| 17 |
hohe Augen, falsche Zunge, Hände, die unschuldig Blut vergießen,
| 18 |
Herz, das mit böser Tücke umgeht, Füße, die behend sind, Schaden zu tun,
| 19 |
falscher Zeuge, der frech Lügen redet und wer Hader zwischen Brüdern anrichtet.
| ای پسر من، اوامر پدر خود را به جا آور و تعالیم مادرت را فراموش نکن. | 20 |
Mein Kind, bewahre die Gebote deines Vaters und laß nicht fahren das Gesetz deiner Mutter.
| سخنان ایشان را آویزه گوش خود نما و نصایح آنها را در دل خود جای بده. | 21 |
Binde sie zusammen auf dein Herz allewege und hänge sie an deinen Hals,
| اندرزهای ایشان تو را در راهی که می‌روی هدایت خواهند کرد و هنگامی که در خواب هستی از تو مواظبت خواهند نمود و چون بیدار شوی با تو سخن خواهند گفت؛ | 22 |
wenn du gehst, daß sie dich geleiten; wenn du dich legst, daß sie dich bewahren; wenn du aufwachst, daß sie zu dir sprechen.
| زیرا تعالیم و تأدیب‌های ایشان مانند چراغی پر نور راه زندگی تو را روشن می‌سازند. | 23 |
Denn das Gebot ist eine Leuchte und das Gesetz ein Licht, und die Strafe der Zucht ist ein Weg des Lebens,
| نصایح ایشان تو را از زنان بدکاره و سخنان فریبنده‌شان دور نگه می‌دارد. | 24 |
auf daß du bewahrt werdest vor dem bösen Weibe, vor der glatten Zunge der Fremden.
| دلباخته زیبایی این گونه زنان نشو. نگذار عشوه‌گری‌های آنها تو را وسوسه نماید؛ | 25 |
Laß dich ihre Schöne nicht gelüsten in deinem Herzen und verfange dich nicht an ihren Augenlidern.
| زیرا زن فاحشه تو را محتاج نان می‌کند و زن بدکاره زندگی تو را تباه می‌سازد. | 26 |
Denn eine Hure bringt einen ums Brot; aber eines andern Weib fängt das edle Leben.
| آیا کسی می‌تواند آتش را در بر بگیرد و نسوزد؟ | 27 |
Kann auch jemand ein Feuer im Busen behalten, daß seine Kleider nicht brennen?
| آیا می‌تواند روی زغالهای داغ راه برود و پاهایش سوخته نشود؟ | 28 |
Wie sollte jemand auf Kohlen gehen, daß seine Füße nicht verbrannt würden?
| همچنان است مردی که با زن دیگری زنا کند. او نمی‌تواند از مجازات این گناه فرار کند. | 29 |
Also gehet's dem, der zu seines Nächsten Weib geht; es bleibt keiner ungestraft, der sie berührt.
| اگر کسی به دلیل گرسنگی دست به دزدی بزند مردم او را سرزنش نمی‌کنند، | 30 |
Es ist einem Diebe nicht so große Schmach, ob er stiehlt, seine Seele zu sättigen, weil ihn hungert;
| با این حال وقتی به دام بیفتد باید هفت برابر آنچه که دزدیده است جریمه بدهد، ولو اینکه این کار به قیمت از دست دادن همهٔ اموالش تمام شود. | 31 |
und ob er ergriffen wird, gibt er's siebenfältig wieder und legt dar alles Gut in seinem Hause.
| اما کسی که مرتکب زنا می‌شود احمق است، زیرا جان خود را تباه می‌کند. | 32 |
Aber wer mit einem Weibe die Ehe bricht, der ist ein Narr; der bringt sein Leben ins Verderben.
| او را خواهند زد و ننگ و رسوایی تا ابد گریبانگیر او خواهد بود؛ | 33 |
Dazu trifft ihn Plage und Schande, und seine Schande wird nicht ausgetilgt.
| زیرا آتش خشم و حسادت شوهر آن زن شعله‌ور می‌گردد و با بی‌رحمی انتقام می‌گیرد. | 34 |
Denn der Grimm des Mannes eifert, und schont nicht zur Zeit der Rache
| او تاوانی قبول نخواهد کرد و هیچ هدیه‌ای خشم او را فرو نخواهد نشاند. | 35 |
und sieht keine Person an, die da versöhne, und nimmt's nicht an, ob du viel schenken wolltest.
