امثال 6

1 ای پسرم، اگر ضامن کسی شده و تعهد کرده‌ای که او قرضش را پس بدهد،

Poikani, jos olet ketä lähimmäisellesi taannut, lyönyt kättä vieraalle;

2 و اگر با این تعهد، خود را گرفتار ساخته‌ای،

jos olet kietoutunut oman suusi sanoihin, joutunut suusi sanoista kiinni,

3 تو در واقع اسیر او هستی و باید هر چه زودتر خود را از این دام رها سازی. پس فروتن شو و نزد او برو و از او خواهش کن تا تو را از قید این تعهد آزاد سازد.

niin tee toki, poikani, pelastuaksesi tämä, koska olet joutunut lähimmäisesi kouriin: Mene, heittäydy maahan ja ahdista lähimmäistäsi;

4 خواب به چشمانت راه نده و آرام ننشین،

Älä suo silmillesi unta äläkä silmäluomillesi lepoa.

5 بلکه مانند آهویی که از چنگ صیاد می‌گریزد یا پرنده‌ای که از دامی که برایش نهاده‌اند می‌رهد، خود را نجات بده.

Pelastaudu käsistä niinkuin gaselli, niinkuin lintu pyydystäjän käsistä.

6 ای آدمهای تنبل، زندگی مورچه‌ها را مشاهده کنید و درس عبرت بگیرید.

Mene, laiska, muurahaisen tykö, katso sen menoja ja viisastu.

7 آنها ارباب و رهبر و رئیسی ندارند،

Vaikka sillä ei ole ruhtinasta, ei päällysmiestä eikä hallitsijaa,

8 ولی با این همه در طول تابستان زحمت می‌کشند و برای زمستان آذوقه جمع می‌کنند.

se kuitenkin hankkii leipänsä kesällä ja kokoaa varastoon ruokansa elonaikana.

9 اما ای آدم تنبل، کار تو فقط خوابیدن است. پس کی می‌خواهی بیدار شوی؟

Kuinka kauan sinä, laiska, makaat, milloinka nouset unestasi?

10 کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر،

Nuku vielä vähän, torku vähän, makaa vähän ristissä käsin,

11 و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد.

niin köyhyys käy päällesi niinkuin rosvo ja puute niinkuin asestettu mies.

12 آدم رذل و خبیث کیست؟ آنکه دائم دروغ می‌گوید،

Kelvoton ihminen, väärä mies on se, joka kulkee suu täynnä vilppiä,

13 و برای فریب دادن مردم با چشمش چشمک می‌زند، با پایش علامت می‌دهد، به انگشت اشاره می‌کند،

silmää iskee, jaloillaan merkkiä antaa, sormillansa viittoo,

14 و در فکر پلید خود پیوسته نقشه‌های شرورانه می‌کشد و نزاع بر پا می‌کند.

kavaluus mielessä, pahaa aina hankitsee, riitoja rakentaa.

15 بنابراین، ناگهان دچار بلای علاج‌ناپذیری خواهد شد و در دم از پای در خواهد آمد و علاجی نخواهد بود.

Sentähden hänen turmionsa tulee yhtäkkiä, tuokiossa hänet rusennetaan, eikä apua ole.

16 هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد: نگاه متکبرانه، زبان دروغگو، دستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزند، فکری که نقشه‌های پلید می‌کشد، پاهایی که برای بدی کردن می‌شتابند، شاهدی که دروغ می‌گوید، شخصی که در میان دوستان تفرقه می‌اندازد.

Näitä kuutta Herra vihaa, ja seitsemää hänen sielunsa kauhistuu:

17

ylpeitä silmiä, valheellista kieltä, käsiä, jotka vuodattavat viatonta verta,

18

sydäntä, joka häijyjä juonia miettii, jalkoja, jotka kiiruusti juoksevat pahaan,

19

väärää todistajaa, joka valheita puhuu, ja riidan rakentajaa veljesten kesken.

20 ای پسر من، اوامر پدر خود را به جا آور و تعالیم مادرت را فراموش نکن.

Säilytä, poikani, isäsi käsky äläkä hylkää äitisi opetusta.

21 سخنان ایشان را آویزه گوش خود نما و نصایح آنها را در دل خود جای بده.

Pidä ne aina sydämellesi sidottuina, kääri ne kaulasi ympärille.

22 اندرزهای ایشان تو را در راهی که می‌روی هدایت خواهند کرد و هنگامی که در خواب هستی از تو مواظبت خواهند نمود و چون بیدار شوی با تو سخن خواهند گفت؛

Kulkiessasi ne sinua taluttakoot, maatessasi sinua vartioikoot, herätessäsi sinua puhutelkoot.

23 زیرا تعالیم و تأدیب‌های ایشان مانند چراغی پر نور راه زندگی تو را روشن می‌سازند.

Sillä käsky on lamppu, opetus on valo, ja kurittava nuhde on elämän tie,

24 نصایح ایشان تو را از زنان بدکاره و سخنان فریبنده‌شان دور نگه می‌دارد.

että varjeltuisit pahasta naisesta, vieraan vaimon liukkaasta kielestä.

25 دلباخته زیبایی این گونه زنان نشو. نگذار عشوه‌گری‌های آنها تو را وسوسه نماید؛

Älköön sydämesi himoitko hänen kauneuttaan, älköönkä hän sinua katseillaan vangitko.

26 زیرا زن فاحشه تو را محتاج نان می‌کند و زن بدکاره زندگی تو را تباه می‌سازد.

Sillä porttonaisen tähden menee leipäkakkukin, ja naitu nainen pyydystää kallista sielua.

27 آیا کسی می‌تواند آتش را در بر بگیرد و نسوزد؟

Voiko kukaan kuljettaa tulta helmassaan, puvun häneltä palamatta?

28 آیا می‌تواند روی زغالهای داغ راه برود و پاهایش سوخته نشود؟

Voiko kukaan kävellä hiilloksella, jalkain häneltä kärventymättä?

29 همچنان است مردی که با زن دیگری زنا کند. او نمی‌تواند از مجازات این گناه فرار کند.

Samoin käy sen, joka menee lähimmäisensä vaimon luo: ei jää rankaisematta kukaan, joka häneen kajoaa.

30 اگر کسی به دلیل گرسنگی دست به دزدی بزند مردم او را سرزنش نمی‌کنند،

Eikö halveksita varasta, vaikka hän olisi nälissään varastanut hengenpiteikseen?

31 با این حال وقتی به دام بیفتد باید هفت برابر آنچه که دزدیده است جریمه بدهد، ولو اینکه این کار به قیمت از دست دادن همهٔ اموالش تمام شود.

Onhan hänen, jos tavataan, seitsenkertaisesti korvattava, annettava kaikki talonsa varat.

32 اما کسی که مرتکب زنا می‌شود احمق است، زیرا جان خود را تباه می‌کند.

Joka vaimon kanssa avion rikkoo, on mieletön; itsensä menettää, joka niin tekee.

33 او را خواهند زد و ننگ و رسوایی تا ابد گریبانگیر او خواهد بود؛

Hän saa vaivan ja häpeän, eikä hänen häväistystään pyyhitä pois.

34 زیرا آتش خشم و حسادت شوهر آن زن شعله‌ور می‌گردد و با بی‌رحمی انتقام می‌گیرد.

Sillä luulevaisuus nostaa miehen vihan, ja säälimätön on hän koston päivänä.

35 او تاوانی قبول نخواهد کرد و هیچ هدیه‌ای خشم او را فرو نخواهد نشاند.

Ei hän huoli mistään lunastusmaksusta, ei suostu, vaikka kuinka lahjaasi lisäät.