امثال 4

1 ای پسرانم، به نصیحت پدر خود گوش دهید و به آن توجه کنید تا دانا شوید.

И оғуллар, атаңларниң несиһәтлирини аңлаңлар, Көңүл қойсаңлар, Йоруқлуққа еришисиләр.

2 پندهای من مفید است؛ آنها را به خاطر بسپارید.

Чүнки силәргә үгитидиғанлирим яхши билимдур, Көрсәтмилиримдин ваз кәчмәңлар.

3 من هم زمانی جوان بودم؛ پدری داشتم و تنها فرزند عزیز مادرم بودم.

Чүнки мәнму атамниң юмран балиси едим, Анамниң арзулуқ ялғуз оғли едим,

4 پدرم به من پند می‌داد و می‌گفت: «اگر سخنان مرا بشنوی و به آنها عمل کنی، زنده خواهی ماند.

Атам маңа үгитип мундақ деди: — Сөзлиримни есиңдә тут; Көрсәтмилиримгә риайә қил, Шуниң билән яшнайсән.

5 حکمت و بصیرت را کسب کن. سخنان مرا فراموش نکن و از آنها منحرف نشو.

Даналиқни алғин, әқил тап, Ейтқан сөзлиримни унтума, улардин чиқма.

6 حکمت را ترک نکن، زیرا از تو حمایت خواهد کرد. آن را دوست بدار که از تو محافظت خواهد نمود.

[Даналиқтин] ваз кәчмә, у сени сақлайду; Уни сөйгин, у сени қоғдайду.

7 حکمت از هر چیزی بهتر است؛ به هر قیمتی شده آن را به دست بیاور.

Даналиқ һәммә ишниң бешидур; Шуңа даналиқни алғин; Барлиғиңни сәрп қилип болсаңму, әқил тапқин.

8 اگر برای حکمت ارزش قائل شوی، او نیز تو را سربلند خواهد نمود. اگر حکمت را در آغوش بگیری او به تو عزت خواهد بخشید

[Даналиқни] әзизлигин, у сени көтириду, Уни чиң қучағлиғанда, сени һөрмәткә сазавәр қилиду.

9 و تاج عزت و افتخار بر سرت خواهد نهاد.»

Бешиңға тақалған гүл чәмбирәктәк [саңа гөзәллик елип келиду], Саңа шөһрәтлик таҗ инъам қилиду.

10 پسرم به من گوش کن و آنچه به تو می‌گویم بپذیر تا عمری طولانی داشته باشی.

И оғлум, қулақ салғин, сөзлиримни қобул қилғин, Шунда өмрүңниң жиллири көп болиду.

11 من به تو حکمت آموختم و تو را به سوی راستی هدایت نمودم.

Мән саңа даналиқ йолини үгитәй, Сени дуруслуқ йоллириға башлай.

12 وقتی راه روی مانعی بر سر راهت نخواهد بود و چون بدوی پایت نخواهد لغزید.

Маңғиниңда қәдәмлириң чәкләнмәйду, Жүгүрсәң жиқилип чүшмәйсән.

13 آنچه را که آموخته‌ای حفظ کن و آن را از دست نده؛ آن را نگه دار، زیرا حیات توست.

Алған тәрбийәңни чиң тут, Қолуңдин кәткүзмигин; Убдан сақлиғин уни, Чүнки у сениң һаятиңдур.

14 به راه بدکاران نرو و از روش گناهکاران پیروی ننما.

Яман адәмләр маңған йолға кирмә, Рәзилләрниң изини басма.

15 از آنها دوری کن و روی خود را از آنان بگردان و به راه خود برو؛

Уларниң [йолидин] өзүңни қачур, [Йолиға] йеқин йолима; Униңдин яндап өтүп кәт, Нери кәткин.

16 زیرا ایشان تا بدی نکنند نمی‌خوابند و تا باعث لغزش و سقوط کسی نشوند آرام نمی‌گیرند.

Чүнки [яманлар] бирәр рәзиллик қилмиғичә ухлалмас, Бирәрсини жиқитмиғичә уйқиси кәлмәс.

17 خوراک آنها ظلم و شرارت است.

Яманлиқ уларниң озуғидур, Зораванлиқ уларниң шарабидур.

18 راه درستکاران مانند سپیدهٔ صبح است که رفته‌رفته روشنتر می‌شود تا سرانجام به روشنایی کامل روز تبدیل می‌گردد،

Лекин һәққанийларниң йоли гоя таң нуридур, Күн чүш болғичә барғансери йоруйду.

19 اما راه بدکاران مثل سیاهی شب است. بدکاران می‌افتند و نمی‌دانند چه چیز باعث افتادنشان شده است.

Яманларниң йоли зулмәт кечидәк қап қараңғу, Улар жиқилип, немигә путлишип кәткинини билмәйду.

20 ای پسرم، به آنچه که به تو می‌گویم به دقت گوش بده.

И оғлум, сөзлиримни көңүл қоюб аңла, Гәплиримгә қулақ сал.

21 سخنان مرا از نظر دور ندار، بلکه آنها را در دل خود حفظ کن،

Уларни көзүңдә тутқин, Жүригиңниң қетида қәдирләп сақлиғин.

22 زیرا سخنان من به شنونده حیات و سلامتی کامل می‌بخشد.

Чүнки сөзлирим тапқанлар үчүн һаяттур, Уларниң пүтүн тенигә саламәтликтур.

23 مراقب افکارت باش، زیرا زندگی انسان از افکارش شکل می‌گیرد.

Қәлбиңни «һәммидин әзиз» дәп сап тут, Чүнки барлиқ һаят ишлири қәлбтин башлиниду.

24 دروغ و ناراستی را از دهان خود دور کن.

Ағзиңни әгир гәптин жирақ тарт, Ләвлириң езитқулуқтин нери болсун.

25 چشمان خود را به هدف بدوز و به اطراف توجه نکن.

Көзүңни алдиңға түз тиккин, Нәзириңни алдиңға тоғра ташла;

26 مواظب راهی که در آن قدم می‌گذاری باش. همیشه در راه راست گام بردار تا در امان باشی.

Маңидиған йолуңни убдан ойланғин, Шундақ қилсаң ишлириң пухта болиду.

27 از راه راست منحرف نشو و خود را از بدی دور نگه دار.

Оңға, солға қаймиғин; Қәдәмлириңни яманлиқ йолидин нери тарт.