امثال 4

1 ای پسرانم، به نصیحت پدر خود گوش دهید و به آن توجه کنید تا دانا شوید.

Me mma, montie me, montie agya nkyerɛkyerɛ; monyɛ aso na moanya nteaseɛ.

2 پندهای من مفید است؛ آنها را به خاطر بسپارید.

Mema mo adenim a ɛkɔ anim, enti monnyaa me nkyerɛkyerɛ mu.

3 من هم زمانی جوان بودم؛ پدری داشتم و تنها فرزند عزیز مادرم بودم.

Meyɛ ɔbabanin wɔ mʼagya fie, meda so yɛ abadomaa na me maame di me bakorɔ no,

4 پدرم به من پند می‌داد و می‌گفت: «اگر سخنان مرا بشنوی و به آنها عمل کنی، زنده خواهی ماند.

ɔkyerɛkyerɛɛ me sɛ, “Ma me nsɛm nni wʼakoma mu dɛm di me nkyerɛkyerɛ so na wobɛnya nkwa.

5 حکمت و بصیرت را کسب کن. سخنان مرا فراموش نکن و از آنها منحرف نشو.

Nya nyansa, nya nteaseɛ; mma wo werɛ mfiri me nsɛm anaa ntwe wo ho mfiri ho.

6 حکمت را ترک نکن، زیرا از تو حمایت خواهد کرد. آن را دوست بدار که از تو محافظت خواهد نمود.

Nnya nyansa hɔ, na ɛbɛbɔ wo ho ban; dɔ no, na ɛbɛhwɛ wo so.

7 حکمت از هر چیزی بهتر است؛ به هر قیمتی شده آن را به دست بیاور.

Nyansa boro biribiara so; enti hwehwɛ nyansa. Ɛwom sɛ ne boɔ te sɛ wʼahodeɛ nyinaa deɛ nanso nya nteaseɛ.

8 اگر برای حکمت ارزش قائل شوی، او نیز تو را سربلند خواهد نمود. اگر حکمت را در آغوش بگیری او به تو عزت خواهد بخشید

Di no nni na ɛbɛpagya wo; yɛ no atuu, na ɛbɛhyɛ wo animuonyam.

9 و تاج عزت و افتخار بر سرت خواهد نهاد.»

Ɔde nkonimdie nhwiren hankra bɛgu wo tiri so na wama wo ahenkyɛ a ɛyɛ fɛ.”

10 پسرم به من گوش کن و آنچه به تو می‌گویم بپذیر تا عمری طولانی داشته باشی.

Me ba, tie na fa deɛ meka no, na wo nkwanna bɛyɛ bebree.

11 من به تو حکمت آموختم و تو را به سوی راستی هدایت نمودم.

Mɛkyerɛ wo nyansakwan na mede wo afa akwan a ɛtene so.

12 وقتی راه روی مانعی بر سر راهت نخواهد بود و چون بدوی پایت نخواهد لغزید.

Sɛ wonante a, wʼanammɔntuo bɛkɔ yɛɛ na sɛ wotu mmirika a, worensunti.

13 آنچه را که آموخته‌ای حفظ کن و آن را از دست نده؛ آن را نگه دار، زیرا حیات توست.

Di nkyerɛkyerɛ so; na nnyaa mu bɔ ho ban yie, ɛfiri sɛ ɛyɛ wo nkwa.

14 به راه بدکاران نرو و از روش گناهکاران پیروی ننما.

Ntu wo nan nsi amumuyɛfoɔ kwan so na nnante abɔnefoɔ kwan so.

15 از آنها دوری کن و روی خود را از آنان بگردان و به راه خود برو؛

Kwati no, ntu kwan mfa so; dane firi so na kɔ wo baabi.

16 زیرا ایشان تا بدی نکنند نمی‌خوابند و تا باعث لغزش و سقوط کسی نشوند آرام نمی‌گیرند.

Ɛfiri sɛ wɔntumi nna kɔsi sɛ wɔbɛyɛ bɔne; na wɔntɔ nko kɔsi sɛ wɔbɛma obi ahwe ase.

17 خوراک آنها ظلم و شرارت است.

Amumuyɛsɛm yɛ wɔn aduane, na basabasayɛ yɛ wɔn nsa.

18 راه درستکاران مانند سپیدهٔ صبح است که رفته‌رفته روشنتر می‌شود تا سرانجام به روشنایی کامل روز تبدیل می‌گردد،

Teneneefoɔ kwan te sɛ adekyeɛ hann a ɛdi ɛkan, ɛkɔ so hyerɛn yie kɔduru awia ketee.

19 اما راه بدکاران مثل سیاهی شب است. بدکاران می‌افتند و نمی‌دانند چه چیز باعث افتادنشان شده است.

Nanso, amumuyɛfoɔ kwan te sɛ esum kabii; wɔnnim deɛ ɛma wɔsunti.

20 ای پسرم، به آنچه که به تو می‌گویم به دقت گوش بده.

Me ba, yɛ aso ma deɛ meka; tie me nsɛm no yie.

21 سخنان مرا از نظر دور ندار، بلکه آنها را در دل خود حفظ کن،

Mma ɛmfiri wʼani so, fa sie wʼakoma mu;

22 زیرا سخنان من به شنونده حیات و سلامتی کامل می‌بخشد.

ɛfiri sɛ, ɛyɛ nkwa ma wɔn a wɔhunu ne akwahosan ma onipadua no nyinaa.

23 مراقب افکارت باش، زیرا زندگی انسان از افکارش شکل می‌گیرد.

Ne nyinaa akyi, bɔ wʼakoma ho ban, ɛfiri sɛ, ɛno ne wo nkwa asutire.

24 دروغ و ناراستی را از دهان خود دور کن.

Mma akontonkyesɛm mfiri wʼano; mma nkontomposɛm mmɛn wʼano koraa.

25 چشمان خود را به هدف بدوز و به اطراف توجه نکن.

Hwɛ wʼanim tee, na ma wʼani nkɔ deɛ ɛwɔ wʼanim no so.

26 مواظب راهی که در آن قدم می‌گذاری باش. همیشه در راه راست گام بردار تا در امان باشی.

Bɔ ɛkwan tamaa ma wo nan na fa akwan a atim so.

27 از راه راست منحرف نشو و خود را از بدی دور نگه دار.

Mmane mfa nifa anaa benkum; twe wo nan firi bɔne ho.