امثال 4

1 ای پسرانم، به نصیحت پدر خود گوش دهید و به آن توجه کنید تا دانا شوید.

Bana na ngai, boyokaka mateya ya tata, bozalaka na bokebi mpo ete bozwa mayele.

2 پندهای من مفید است؛ آنها را به خاطر بسپارید.

Pamba te nazali kopesa bino mateya ya malamu; bobwaka mateya na ngai te.

3 من هم زمانی جوان بودم؛ پدری داشتم و تنها فرزند عزیز مادرم بودم.

Ngai mpe nazalaki mwana malamu na miso ya tata na ngai, boye mama na ngai alingaki ngai makasi lokola mwana oyo abotama kaka ye moko.

4 پدرم به من پند می‌داد و می‌گفت: «اگر سخنان مرا بشنوی و به آنها عمل کنی، زنده خواهی ماند.

Tata na ngai azalaki koteya mpe koloba na ngai boye: « Tika ete motema na yo ebatela maloba na ngai, bomba mibeko na ngai mpe okozala na bomoi,

5 حکمت و بصیرت را کسب کن. سخنان مرا فراموش نکن و از آنها منحرف نشو.

zwa bwanya, zwa mayele, kobosana yango te, kopesa mokongo te na maloba ya monoko na ngai,

6 حکمت را ترک نکن، زیرا از تو حمایت خواهد کرد. آن را دوست بدار که از تو محافظت خواهد نمود.

kosundola bwanya te, mpe yango ekobatela yo, linga yango mpe ekobomba yo.

7 حکمت از هر چیزی بهتر است؛ به هر قیمتی شده آن را به دست بیاور.

Tala ebandeli ya bwanya: Zwa bwanya, pesa biloko nyonso oyo ozali na yango mpo ete ozwa mayele.

8 اگر برای حکمت ارزش قائل شوی، او نیز تو را سربلند خواهد نمود. اگر حکمت را در آغوش بگیری او به تو عزت خواهد بخشید

Simba yango makasi, mpe ekotombola yo; yamba yango, mpe ekopesa yo lokumu.

9 و تاج عزت و افتخار بر سرت خواهد نهاد.»

Ekolatisa yo ekoti ya lokumu na moto, ekopesa yo motole ya nkembo. »

10 پسرم به من گوش کن و آنچه به تو می‌گویم بپذیر تا عمری طولانی داشته باشی.

Mwana na ngai, yoka mpe yamba maloba na ngai, mpe mibu ya bomoi na yo ekobakisama.

11 من به تو حکمت آموختم و تو را به سوی راستی هدایت نمودم.

Nazali kolakisa yo nzela ya bwanya, nazali kotambolisa yo na nzela ya alima.

12 وقتی راه روی مانعی بر سر راهت نخواهد بود و چون بدوی پایت نخواهد لغزید.

Mpo ete makolo na yo ezala na mikakatano te tango okotambola; mpe soki okimi mbangu, okokweya te.

13 آنچه را که آموخته‌ای حفظ کن و آن را از دست نده؛ آن را نگه دار، زیرا حیات توست.

Tingama makasi na mateya oyo bapesi yo, kobwaka yango te, batela yango malamu mpo ete ezali bomoi na yo.

14 به راه بدکاران نرو و از روش گناهکاران پیروی ننما.

Kokotaka te na nzela ya bato ya mobulu mpe kotambolaka te na nzela ya bato mabe.

15 از آنها دوری کن و روی خود را از آنان بگردان و به راه خود برو؛

Longwa kati na bango, kolekela wana te, kosala mpe maseki kuna te, kasi kende na yo na nzela mosusu.

16 زیرا ایشان تا بدی نکنند نمی‌خوابند و تا باعث لغزش و سقوط کسی نشوند آرام نمی‌گیرند.

Pamba te balalaka pongi te soki basali nanu moto mabe te, mpe pongi ekimaka bango soki babomi moto te;

17 خوراک آنها ظلم و شرارت است.

baliaka lipa na nzela ya mabe mpe bamelaka vino na nzela ya mobulu.

18 راه درستکاران مانند سپیدهٔ صبح است که رفته‌رفته روشنتر می‌شود تا سرانجام به روشنایی کامل روز تبدیل می‌گردد،

Nzokande, nzela ya bato ya sembo ezali lokola pole ya tongo makasi, oyo kongenga na yango eyaka malembe-malembe kino tango moyi ekobima makasi.

19 اما راه بدکاران مثل سیاهی شب است. بدکاران می‌افتند و نمی‌دانند چه چیز باعث افتادنشان شده است.

Nzela ya bato ya mobulu ezali lokola molili, bayebaka te eloko nini ekokweyisa bango.

20 ای پسرم، به آنچه که به تو می‌گویم به دقت گوش بده.

Mwana na ngai, zala na bokebi na maloba na ngai, pesa litoyi na yo na mateya na ngai.

21 سخنان مرا از نظر دور ندار، بلکه آنها را در دل خود حفظ کن،

Tika ete ezala te mosika ya miso na yo! Batela yango malamu kati na motema na yo,

22 زیرا سخنان من به شنونده حیات و سلامتی کامل می‌بخشد.

pamba te ezali bomoi mpo na bato oyo bazwaka yango, mpe epesaka nzoto kolongono.

23 مراقب افکارت باش، زیرا زندگی انسان از افکارش شکل می‌گیرد.

Batela malamu motema na yo koleka biloko nyonso, pamba te makambo nyonso oyo tosalaka, wana tozali na bomoi, ewutaka na motema.

24 دروغ و ناراستی را از دهان خود دور کن.

Longola lokuta na monoko na yo, mpe longola mabe na bibebu na yo.

25 چشمان خود را به هدف بدوز و به اطراف توجه نکن.

Tika ete miso na yo etalaka kaka liboso, mpe salaka makambo na bosembo mpe bosolo.

26 مواظب راهی که در آن قدم می‌گذاری باش. همیشه در راه راست گام بردار تا در امان باشی.

Bongisa nzela oyo makolo na yo ekolekela, mpe tambola kaka na nzela oyo oyebi malamu.

27 از راه راست منحرف نشو و خود را از بدی دور نگه دار.

Kotengama te, ezala na ngambo ya loboko ya mobali to ya mwasi, longola makolo na yo na mabe.