امثال 4

1 ای پسرانم، به نصیحت پدر خود گوش دهید و به آن توجه کنید تا دانا شوید.

Sones, here ye the teching of the fadir; and perseiue ye, that ye kunne prudence.

2 پندهای من مفید است؛ آنها را به خاطر بسپارید.

Y schal yyue to you a good yifte; forsake ye not my lawe.

3 من هم زمانی جوان بودم؛ پدری داشتم و تنها فرزند عزیز مادرم بودم.

For whi and Y was the sone of my fadir, a tendir sone, and oon `gendride bifore my modir.

4 پدرم به من پند می‌داد و می‌گفت: «اگر سخنان مرا بشنوی و به آنها عمل کنی، زنده خواهی ماند.

And my fadir tauyte me, and seide, Thin herte resseyue my wordis; kepe thou myn heestis, and thou schalt lyue.

5 حکمت و بصیرت را کسب کن. سخنان مرا فراموش نکن و از آنها منحرف نشو.

Welde thou wisdom, welde thou prudence; foryete thou not, nethir bowe thou awey fro the wordis of my mouth.

6 حکمت را ترک نکن، زیرا از تو حمایت خواهد کرد. آن را دوست بدار که از تو محافظت خواهد نمود.

Forsake thou not it, and it schal kepe thee; loue thou it, and it schal kepe thee.

7 حکمت از هر چیزی بهتر است؛ به هر قیمتی شده آن را به دست بیاور.

The bigynnyng of wisdom, welde thou wisdom; and in al thi possessioun gete thou prudence.

8 اگر برای حکمت ارزش قائل شوی، او نیز تو را سربلند خواهد نمود. اگر حکمت را در آغوش بگیری او به تو عزت خواهد بخشید

Take thou it, and it schal enhaunse thee; thou schalt be glorified of it, whanne thou hast biclippid it.

9 و تاج عزت و افتخار بر سرت خواهد نهاد.»

It schal yyue encresyngis of graces to thin heed; and a noble coroun schal defende thee.

10 پسرم به من گوش کن و آنچه به تو می‌گویم بپذیر تا عمری طولانی داشته باشی.

Mi sone, here thou, and take my wordis; that the yeris of lijf be multiplied to thee.

11 من به تو حکمت آموختم و تو را به سوی راستی هدایت نمودم.

Y schal schewe to thee the weie of wisdom; and Y schal lede thee bi the pathis of equyte.

12 وقتی راه روی مانعی بر سر راهت نخواهد بود و چون بدوی پایت نخواهد لغزید.

In to whiche whanne thou hast entrid, thi goyngis schulen not be maad streit; and thou schalt rennen, and schalt not haue hirtyng.

13 آنچه را که آموخته‌ای حفظ کن و آن را از دست نده؛ آن را نگه دار، زیرا حیات توست.

Holde thou teching, and forsake it not; kepe thou it, for it is thi lijf.

14 به راه بدکاران نرو و از روش گناهکاران پیروی ننما.

Delite thou not in the pathis of wyckid men; and the weie of yuele men plese not thee.

15 از آنها دوری کن و روی خود را از آنان بگردان و به راه خود برو؛

Fle thou fro it, and passe thou not therbi; bowe thou awei, and forsake it.

16 زیرا ایشان تا بدی نکنند نمی‌خوابند و تا باعث لغزش و سقوط کسی نشوند آرام نمی‌گیرند.

For thei slepen not, `no but thei han do yuele; and sleep is rauyschid fro hem, no but thei han disseyued.

17 خوراک آنها ظلم و شرارت است.

Thei eten the breed of vnpite, and drinken the wyn of wickidnesse.

18 راه درستکاران مانند سپیدهٔ صبح است که رفته‌رفته روشنتر می‌شود تا سرانجام به روشنایی کامل روز تبدیل می‌گردد،

But the path of iust men goith forth as liyt schynynge, and encreessith til to perfit dai.

19 اما راه بدکاران مثل سیاهی شب است. بدکاران می‌افتند و نمی‌دانند چه چیز باعث افتادنشان شده است.

The weie of wickid men is derk; thei witen not where thei schulen falle.

20 ای پسرم، به آنچه که به تو می‌گویم به دقت گوش بده.

Mi sone, herkene thou my wordis; and bowe doun thin eeris to my spechis.

21 سخنان مرا از نظر دور ندار، بلکه آنها را در دل خود حفظ کن،

Go not tho awei fro thyn iyen; kepe thou hem in the myddil of thin herte.

22 زیرا سخنان من به شنونده حیات و سلامتی کامل می‌بخشد.

For tho ben lijf to men fyndynge thoo, and heelthe `of al fleisch.

23 مراقب افکارت باش، زیرا زندگی انسان از افکارش شکل می‌گیرد.

With al keping kepe thin herte, for lijf cometh forth of it.

24 دروغ و ناراستی را از دهان خود دور کن.

Remoue thou a schrewid mouth fro thee; and backbitynge lippis be fer fro thee.

25 چشمان خود را به هدف بدوز و به اطراف توجه نکن.

Thin iyen se riytful thingis; and thin iyeliddis go bifore thi steppis.

26 مواظب راهی که در آن قدم می‌گذاری باش. همیشه در راه راست گام بردار تا در امان باشی.

Dresse thou pathis to thi feet, and alle thi weies schulen be stablischid.

27 از راه راست منحرف نشو و خود را از بدی دور نگه دار.

Bowe thou not to the riytside, nether to the leftside; turne awei thi foot fro yuel. For the Lord knowith the weies that ben at the riytside; but the weies ben weiward, that ben at the leftside. Forsothe he schal make thi goyngis riytful; and thi weies schulen be brouyt forth in pees.