امثال 4
| ای پسرانم، به نصیحت پدر خود گوش دهید و به آن توجه کنید تا دانا شوید. | 1 |
My children, listen to what I am teaching you. If you pay attention, you will understand what is wise.
| پندهای من مفید است؛ آنها را به خاطر بسپارید. | 2 |
What I am teaching you is good, so do not turn away from it.
| من هم زمانی جوان بودم؛ پدری داشتم و تنها فرزند عزیز مادرم بودم. | 3 |
When I was a young boy, loved by my mother,
| پدرم به من پند می‌داد و می‌گفت: «اگر سخنان مرا بشنوی و به آنها عمل کنی، زنده خواهی ماند. | 4 |
my father told me, “Remember my words; if you obey my commandments, you will live [a long time].
| حکمت و بصیرت را کسب کن. سخنان مرا فراموش نکن و از آنها منحرف نشو. | 5 |
Obtain wisdom and understanding, and (do not abandon/hold fast to) [LIT] what I have taught you.
| حکمت را ترک نکن، زیرا از تو حمایت خواهد کرد. آن را دوست بدار که از تو محافظت خواهد نمود. | 6 |
Do not turn away from wisdom, because if you are wise, you will be protected [from all evil/danger]. If you love wisdom, wisdom [PRS] will guard you.
| حکمت از هر چیزی بهتر است؛ به هر قیمتی شده آن را به دست بیاور. | 7 |
The most important thing that you can do is to get wisdom. Even if you obtain many other things, the best thing is to know what things are wise.
| اگر برای حکمت ارزش قائل شوی، او نیز تو را سربلند خواهد نمود. اگر حکمت را در آغوش بگیری او به تو عزت خواهد بخشید | 8 |
If you consider being wise to be very valuable, [people] will think very highly of you. If you cling to wisdom [like you would cling to a woman you love], [many people] will honor you.
| و تاج عزت و افتخار بر سرت خواهد نهاد.» | 9 |
If you become wise, that will for you be [like] a beautiful wreath that is put {someone puts} on your head; it will be [like] a king’s glorious crown.” [That is what my father told me].
| پسرم به من گوش کن و آنچه به تو می‌گویم بپذیر تا عمری طولانی داشته باشی. | 10 |
[So now I say], “My son, heed what I say. If you do that, you will live a [good] long life.
| من به تو حکمت آموختم و تو را به سوی راستی هدایت نمودم. | 11 |
I am teaching you the way to live wisely; I am showing you how to act justly [toward others].
| وقتی راه روی مانعی بر سر راهت نخواهد بود و چون بدوی پایت نخواهد لغزید. | 12 |
If you live wisely, when you decide to do something, you will succeed [LIT].
| آنچه را که آموخته‌ای حفظ کن و آن را از دست نده؛ آن را نگه دار، زیرا حیات توست. | 13 |
Hold fast to the things I have taught you to do, and do not let them go. Guard them, because they [will be the source of a good] life.
| به راه بدکاران نرو و از روش گناهکاران پیروی ننما. | 14 |
Do not do the things that wicked people do; [do not behave like they do]; do not even walk on the roads that evil [people] walk on [MET].
| از آنها دوری کن و روی خود را از آنان بگردان و به راه خود برو؛ | 15 |
Stay away from those roads; turn aside and walk on other roads;
| زیرا ایشان تا بدی نکنند نمی‌خوابند و تا باعث لغزش و سقوط کسی نشوند آرام نمی‌گیرند. | 16 |
because evil people cannot sleep if they have not done some evil deed [on that day]. They cannot rest if they have not harmed someone.
| خوراک آنها ظلم و شرارت است. | 17 |
What they eat and what they drink are things that they have obtained by acting wickedly and violently.”
| راه درستکاران مانند سپیدهٔ صبح است که رفته‌رفته روشنتر می‌شود تا سرانجام به روشنایی کامل روز تبدیل می‌گردد، | 18 |
The behavior of good/righteous [people] is like the light [that begins to shine] at dawn and then [continues to] shine brighter until the brightest time of day.
| اما راه بدکاران مثل سیاهی شب است. بدکاران می‌افتند و نمی‌دانند چه چیز باعث افتادنشان شده است. | 19 |
[But] the behavior of wicked [people] is like deep/thick darkness. [Because it is very dark], they cannot see the things that cause them to stumble.
| ای پسرم، به آنچه که به تو می‌گویم به دقت گوش بده. | 20 |
My son, pay attention to what I am saying. Listen to my words carefully.
| سخنان مرا از نظر دور ندار، بلکه آنها را در دل خود حفظ کن، | 21 |
Keep them close to you; let them penetrate your inner being,
| زیرا سخنان من به شنونده حیات و سلامتی کامل می‌بخشد. | 22 |
because you will have [PRS] [a good] life and [good] health if you [search for them and] find them.
| مراقب افکارت باش، زیرا زندگی انسان از افکارش شکل می‌گیرد. | 23 |
It is very important that you be careful about what you think, because what you think controls [MET] the things that you do.
| دروغ و ناراستی را از دهان خود دور کن. | 24 |
Do not say anything that deceives [others] and never say what is not true.
| چشمان خود را به هدف بدوز و به اطراف توجه نکن. | 25 |
Keep looking straight ahead toward the events that are before you, and do not turn aside.
| مواظب راهی که در آن قدم می‌گذاری باش. همیشه در راه راست گام بردار تا در امان باشی. | 26 |
Plan carefully where you will go and what you will do, and then stay on that road. Then what you do will be right.
| از راه راست منحرف نشو و خود را از بدی دور نگه دار. | 27 |
Do not leave the straight road by turning to the left or to the right. [Do only what is right] and keep yourself from [doing what is] evil.
