امثال 4

1 ای پسرانم، به نصیحت پدر خود گوش دهید و به آن توجه کنید تا دانا شوید.

Nagofelali! Dilia ada adi olelesea noga: le nabima! Amasea dili da Bagade Dawa: su Hou ida: iwane gala dawa: mu.

2 پندهای من مفید است؛ آنها را به خاطر بسپارید.

Na adi olelebe amo da moloi houdafa. Amaiba: le, dili da eso huluane dawa: laloma.

3 من هم زمانی جوان بودم؛ پدری داشتم و تنها فرزند عزیز مادرم بودم.

Amola na mano fonobahadiga na da na ada ea mano afadafa galu.

4 پدرم به من پند می‌داد و می‌گفت: «اگر سخنان مرا بشنوی و به آنها عمل کنی، زنده خواهی ماند.

Amola na ada e da nama moloidafa hou olelesu. E da amane sia: su, “Dawa: ma! Amola na sia: mae gogolema amola na sia: defele hamoma. Amasea, dili da esalusu lamu.

5 حکمت و بصیرت را کسب کن. سخنان مرا فراموش نکن و از آنها منحرف نشو.

Bagade Dawa: su Hou hogoi helema. Na sia: mae gogolema amola mae higama!

6 حکمت را ترک نکن، زیرا از تو حمایت خواهد کرد. آن را دوست بدار که از تو محافظت خواهد نمود.

Dili da Bagade Dawa: su Hou ida: iwane gala amoma mae higama. Amasea, amo hou da dilia gaga: su agoane ba: mu. Bagade Dawa: su Hou asigiwane ba: ma. Amasea, amo hou da dili gaga: mu.

7 حکمت از هر چیزی بهتر است؛ به هر قیمتی شده آن را به دست بیاور.

Amola Bagade Dawa: su Hou lamu amo hou da ida: iwanedafa gala. Amola liligi oda amoga Bagade Dawa: su Hou da baligi dagoi.

8 اگر برای حکمت ارزش قائل شوی، او نیز تو را سربلند خواهد نمود. اگر حکمت را در آغوش بگیری او به تو عزت خواهد بخشید

Bagade Dawa: su Hou amoma hanama amola amane hou hamosea, dili da dunu hahawanedafa esalumu amola asigi dawa: su bagade dawa: su lamu.

9 و تاج عزت و افتخار بر سرت خواهد نهاد.»

Amo Bagade Dawa: su Hou da dunu huluane ba: ma: ne hamoma, amo hou ida: iwane gala amo ea dilia hou bagade dawa: su ba: mu.

10 پسرم به من گوش کن و آنچه به تو می‌گویم بپذیر تا عمری طولانی داشته باشی.

Nagofe! Noga: le nabima amola dafawane sia: sa noga: le lalegaguma. Amasea di da osobo bagadega fifi masunu.

11 من به تو حکمت آموختم و تو را به سوی راستی هدایت نمودم.

Na Bagade Dawa: su Hou olelei amo noga: le dawa: ma. Amasea, di da fifi asi helemu amo logo ganodini.

12 وقتی راه روی مانعی بر سر راهت نخواهد بود و چون بدوی پایت نخواهد لغزید.

Dima eno hou hame doaga: mu di moloi ahoanea da. Amola dia hehenasea da hame dafamu.

13 آنچه را که آموخته‌ای حفظ کن و آن را از دست نده؛ آن را نگه دار، زیرا حیات توست.

Eso huluane dima hou olelei amoma dawa: ma amola amo da maedafa gogolema amoga dia esalalasu fidimu amola noga: le ouligima.

14 به راه بدکاران نرو و از روش گناهکاران پیروی ننما.

Wadela: le hamosu dunu ilia ahoabe amoga mae masa. Amola wadela: le hamosu dunu ilia hou amoga mae lama.

15 از آنها دوری کن و روی خود را از آنان بگردان و به راه خود برو؛

Amane mae hamoma wadela: i hou amoma gasigama. Amola amoma higale amola dia moloi logoga masa.

16 زیرا ایشان تا بدی نکنند نمی‌خوابند و تا باعث لغزش و سقوط کسی نشوند آرام نمی‌گیرند.

Wadela: le hamosu dunu ilia da wadela: le hame hamosea, hamedafa golasa. Ilia da wadela: le hamomusa: nedigili ouesala amola eno dunuma wadela: le hamonanu fawane golasa.

17 خوراک آنها ظلم و شرارت است.

Wadela: i hou amola gegesu hou da ilia ha: i manu amola hano nasu agoai gala.

18 راه درستکاران مانند سپیدهٔ صبح است که رفته‌رفته روشنتر می‌شود تا سرانجام به روشنایی کامل روز تبدیل می‌گردد،

Moloidafa dunu ilia logo da eso mabe defele ba: sa, hahawane bagade. Amola hadigi da misini, dialea, eso dogoa defele ba: sa.

19 اما راه بدکاران مثل سیاهی شب است. بدکاران می‌افتند و نمی‌دانند چه چیز باعث افتادنشان شده است.

Be wadela: le hamosu dunu ilia logo da gasi bagade ba: sa amola hedolo dafasa amola ili soi amo da ili hame ba: sa.

20 ای پسرم، به آنچه که به تو می‌گویم به دقت گوش بده.

Nagofe! Na sia: dia noga: le nabima.

21 سخنان مرا از نظر دور ندار، بلکه آنها را در دل خود حفظ کن،

Amo dia maedafa gogolema, eso huluane dawa: loma, dia dogo ganodini.

22 زیرا سخنان من به شنونده حیات و سلامتی کامل می‌بخشد.

Na sia: da nowa dunu da amo noga: le dawa: sea, amo da esalusu imunu, amola ea da: i fidimu.

23 مراقب افکارت باش، زیرا زندگی انسان از افکارش شکل می‌گیرد.

Dawa: ma! Dia asigiga dawa: su noga: le ouligima. Bai dia esalusu da dia asigi dawa: su dawa: i liligi amo defele ba: mu.

24 دروغ و ناراستی را از دهان خود دور کن.

Sia: dafawane hame, ogogole maedafa sia: ma. Amola ogogosu hou amoma mae gilisima.

25 چشمان خود را به هدف بدوز و به اطراف توجه نکن.

Mae beda: iwane molole ba: le gusuma! Dia da hou moloiwane hamobeba: le, dia dialuma da gogosiane fili sa: imu da defea hame.

26 مواظب راهی که در آن قدم می‌گذاری باش. همیشه در راه راست گام بردار تا در امان باشی.

Dia adi hamosea, noga: le dawa: lu hamoma amola adi hou dia hamobe amo da bu sinidigili hahawane ba: mu.

27 از راه راست منحرف نشو و خود را از بدی دور نگه دار.

Wadela: i hou dawa: ma! Moloiwane ahoanoma! Amola sadena: ne dafasa: besa: le dawa: ma.