امثال 30

1 سخنان آگور پسر یاکه، شامل این پیام است: خدایا، خسته‌ام؛ ای خدا، خسته و درمانده‌ام.

The words of Agur, the son of Jakeh, even his prophecy; the inspired utterance of the man to Ithiel, even to Ithiel and Ucal.

2 من نادان‌ترینِ آدمیان هستم و عاری از شعور بشری.

Truly I am more stupid than any man; There is not in me the understanding of a man.

3 حکمتی در من نیست و شناختی از خدا ندارم.

I have not learned wisdom, Nor have I gained the knowledge of the Most Holy.

4 آن کیست که آسمان و زمین را زیر پا می‌گذارد؟ آن کیست که باد را در دست خود نگه می‌دارد و آبها را در ردای خود می‌پیچد؟ آن کیست که حدود زمین را برقرار کرده است؟ نامش چیست و پسرش چه نام دارد؟ اگر می‌دانی بگو!

Who hath gone up into heaven and come down? Who hath gathered the wind in his fists? Who hath bound up the waters in a garment? Who hath established all the ends of the earth? What is his name, and what his son's name, if thou knowest?

5 سخنان خدا تمام پاک و مبراست. او مانند یک سپر از تمام کسانی که به او پناه می‌برند محافظت می‌کند.

Every word of God is pure; A shield is he to them that put their trust in him.

6 به سخنان او چیزی اضافه نکن، مبادا تو را توبیخ نماید و تو دروغگو قلمداد شوی.

Add not to his words, Lest he rebuke thee, and thou be found a liar.

7 ای خدا، قبل از آنکه بمیرم دو چیز از تو می‌طلبم:

Two things do I ask of thee; Withhold them not from me, before I die!

8 مرا از دروغ گفتن حفظ کن و مرا نه تهیدست بگردان و نه ثروتمند، بلکه روزی مرا به من بده؛

Remove far from me falsehood and lies; Give me neither poverty nor riches; Feed me with the food which is needful for me;

9 چون اگر ثروتمند شوم ممکن است تو را انکار کنم و بگویم: «خداوند کیست؟» و اگر تهیدست گردم امکان دارد دزدی کنم و نام تو را بی‌حرمت نمایم.

Lest I be full, and deny thee, And say, “Who is the LORD?” Or lest I be poor, and steal, And violate the name of my God.

10 هرگز از کسی نزد کارفرمایش بدگویی نکن، مبادا به نفرین او گرفتار شوی.

Talk not against a servant to his master, Lest he curse thee, and thou suffer for it.

11 هستند کسانی که پدر و مادر خود را نفرین می‌کنند.

There is a class of men that curse their fathers, And do not bless their mothers.

12 هستند کسانی که خود را پاک می‌دانند در حالی که به گناه آلوده‌اند.

There is a class who are pure in their own eyes, And yet are not washed from their filthiness.

13 هستند کسانی که از نگاهشان کبر و غرور می‌بارد،

There is a class, —O how lofty are their eyes, And how are their eyelids lifted up!

14 هستند کسانی که دندانهای خود را تیز می‌کنند تا به جان مردم فقیر بیفتند و آنها را ببلعند.

There is a class, whose teeth are swords, And their jaw-teeth knives, To devour the poor from off the earth, And the needy from among men.

15 زالو را دو دختر است که فریاد می‌کشند: «بده! بده!» سه چیز هست که هرگز سیر نمی‌شوند، بلکه چهار چیز، که نمی‌گویند: «بس است!»:

The vampire hath two daughters; “Give! give!” [[is their cry.]] There are three things which are never satisfied; Yea, four which say not, “Enough!”

16 دنیای مردگان، رحم نازا، زمین بی‌آب، آتش مشتعل. (Sheol h7585)

The underworld, and the barren womb; The earth, which is not satiated with water, And fire, which never saith, “It is enough!” (Sheol h7585)

17 کسی که پدر خود را مسخره کند و مادرش را تحقیر نماید، کلاغها چشمانش را از کاسه در می‌آورند و لاشخورها بدنش را می‌خورند.

The eye that mocketh at a father, And scorneth to obey a mother, The ravens of the valley shall pick it out, And the young eagles shall eat it.

18 سه چیز برای من بسیار عجیبند، بلکه چهار چیز که من آنها را نمی‌فهمم:

These three things are too wonderful for me; Yea, there are four which I understand not:

19 پرواز عقاب در آسمان، خزیدن مار روی صخره، عبور کشتی از دریا، و راهِ مرد با دختر جوان.

The track of an eagle in the air, The track of a serpent upon a rock, The track of a ship in the midst of the sea, And the track of a man with a maid.

20 همچنین است راه زن بدکاره که می‌خورَد و دهانش را پاک می‌کند و می‌گوید: «کار بدی نکردم.»

Such is the way of an adulterous woman; She eateth, and wipeth her mouth, And saith, “I have done nothing wrong.”

21 سه چیز است که زمین را می‌لرزاند، بلکه چهار چیز که زمین تاب تحملش را ندارد:

Under three things is the earth disquieted; Yea, under four it cannot bear up:

22 برده‌ای که پادشاه شود، احمقی که سیر و توانگر گردد،

Under a servant when he becometh a king, And a fool when he is filled with bread;

23 زن بداخلاقی که شوهر کرده باشد، و کنیزی که جای بانوی خود را بگیرد.

Under an odious woman when she becometh a wife, And a handmaid when she becometh heir to her mistress.

24 چهار چیز است بر زمین که بسیار کوچک اما بی‌اندازه دانا هستند:

There are four things which are small upon the earth, Yet are they wise, instructed in wisdom.

25 مورچه‌ها که ضعیف هستند ولی برای زمستان خوراک ذخیره می‌کنند،

The ants are a people not strong, Yet they prepare in the summer their food.

26 گورکنها که ناتوانند اما در میان صخره‌ها برای خود لانه می‌سازند،

The conies are a feeble people, Yet do they make their houses in the rocks.

27 ملخها که رهبری ندارند ولی در دسته‌های منظم حرکت می‌کنند،

The locusts have no king, Yet do they all go forth in bands.

28 و مارمولکها که می‌توان آنها را در دست گرفت، اما حتی به کاخ پادشاهان نیز راه می‌یابند.

The lizard seizeth with its hands, And is in king's palaces.

29 سه چیز است که راه رفتنشان باوقار است، بلکه چهار چیز که با متانت می‌خرامند:

These three have a graceful step; Yea, four are graceful in their walk:

30 شیر که سلطان حیوانات است و از هیچ چیز نمی‌ترسد،

The lion, the hero among beasts, Which turneth not back for any;

31 طاووس، بز نر، و پادشاهی که سپاهیانش همراه او هستند.

The loin-girded war-horse, the he-goat, And a king who cannot be withstood.

32 اگر از روی حماقت مغرور شده‌ای و اگر نقشه‌های پلید در سر پرورانده‌ای، به خود بیا و از این کارت دست بکش.

If thou hast been foolish in lifting thyself up, And hast meditated evil, Put thy hand on thy mouth!

33 از زدن شیر، کره به دست می‌آید؛ از ضربه زدن به دماغ خون جاری می‌شود؛ و از برانگیختن خشم، نزاع درمی‌گیرد.

For, as the pressing of milk bringeth forth cheese, And as the pressing of the nose bringeth forth blood, So the pressing of anger bringeth forth strife.