امثال 30

1 سخنان آگور پسر یاکه، شامل این پیام است: خدایا، خسته‌ام؛ ای خدا، خسته و درمانده‌ام.

Jakeh capa Agur kah ol he, Ithiel hlang, Ithiel neh Ukal taengah olphong olrhuh la om.

2 من نادان‌ترینِ آدمیان هستم و عاری از شعور بشری.

Kai he hlang lakah ka kotalh ngawn cakhaw, hlang loh kai taengah yakmingnah khueh pawh.

3 حکمتی در من نیست و شناختی از خدا ندارم.

Cueihnah ka cang pawt dae, a cim mingnah te ka ming.

4 آن کیست که آسمان و زمین را زیر پا می‌گذارد؟ آن کیست که باد را در دست خود نگه می‌دارد و آبها را در ردای خود می‌پیچد؟ آن کیست که حدود زمین را برقرار کرده است؟ نامش چیست و پسرش چه نام دارد؟ اگر می‌دانی بگو!

Ulae vaan la aka luei tih aka rhum? A kutnarhum dongah khohli aka buem te ulae? Himbai dongah tui aka cun te ulae? Diklai khobawt boeih aka thoh te ulae? A ming ta melae, a capa ming ta balae? na ming atah.

5 سخنان خدا تمام پاک و مبراست. او مانند یک سپر از تمام کسانی که به او پناه می‌برند محافظت می‌کند.

Pathen kah olthui boeih tah cilpoe la om. Amah dongah aka ying rhoek ham tah photling la a om pah.

6 به سخنان او چیزی اضافه نکن، مبادا تو را توبیخ نماید و تو دروغگو قلمداد شوی.

A ol te thap boeh, namah te n'tluung vetih na laithae phoe ve.

7 ای خدا، قبل از آنکه بمیرم دو چیز از تو می‌طلبم:

Namah taeng lamkah te panit ni kam bih. Ka duek hlanah kai taengah hloh boeh.

8 مرا از دروغ گفتن حفظ کن و مرا نه تهیدست بگردان و نه ثروتمند، بلکه روزی مرا به من بده؛

A poeyoek neh laithae ol tah kai taeng lamloh hla saeh. Kai taengah he khodaeng khaw, khuehtawn khaw m'pae boeh. Ka buhvae dongkah buhham mah kai n'cah mai.

9 چون اگر ثروتمند شوم ممکن است تو را انکار کنم و بگویم: «خداوند کیست؟» و اگر تهیدست گردم امکان دارد دزدی کنم و نام تو را بی‌حرمت نمایم.

Ka kum vaengah tah ka basa vetih, “BOEIPA te unim,” vik ka ti tholh ve. Ka khawk vaengah ka huen vetih ka Pathen ming te ka pha tholh ve.

10 هرگز از کسی نزد کارفرمایش بدگویی نکن، مبادا به نفرین او گرفتار شوی.

A boei taeng, a boei taengah sal te thet pah boeh. Namah te thae m'phoei thil vetih, na boe ve.

11 هستند کسانی که پدر و مادر خود را نفرین می‌کنند.

A napa kah cadilcahma aka tap loh a manu te khaw a uem noek moenih.

12 هستند کسانی که خود را پاک می‌دانند در حالی که به گناه آلوده‌اند.

A khawt te sil pawt dae, amah mikhmuh neh aka cim cadilcahma,

13 هستند کسانی که از نگاهشان کبر و غرور می‌بارد،

A mik neh mat pomsang uh tih, a mikkhu aka huel cadilcahma,

14 هستند کسانی که دندانهای خود را تیز می‌کنند تا به جان مردم فقیر بیفتند و آنها را ببلعند.

A no te cunghang bangla, a pumcu te tumcaca bangla, diklai mangdaeng neh khodaeng hlang aka yoop cadilcahma,

15 زالو را دو دختر است که فریاد می‌کشند: «بده! بده!» سه چیز هست که هرگز سیر نمی‌شوند، بلکه چهار چیز، که نمی‌گویند: «بس است!»:

Vawt canu rhoi loh, “M'pae, m'pae,” a ti. Pathum khaw cung rhoi pawh. Pali khaw, “Rhoeh coeng,” ti rhoi pawh.

16 دنیای مردگان، رحم نازا، زمین بی‌آب، آتش مشتعل. (Sheol h7585)

Saelkhui neh caya kah a bung, tui aka hah pawh diklai, rhoeh aka ti tlaih pawh hmai pawn ni. (Sheol h7585)

17 کسی که پدر خود را مسخره کند و مادرش را تحقیر نماید، کلاغها چشمانش را از کاسه در می‌آورند و لاشخورها بدنش را می‌خورند.

A napa aka tamdaeng tih, a manu kah boengainah dongah aka hnoelrhoeng kah a mik tah, soklong vangak loh a koeih vetih atha ca loh a caak ni.

18 سه چیز برای من بسیار عجیبند، بلکه چهار چیز که من آنها را نمی‌فهمم:

Amih pathum mah kai ham tah khobaerhambae coeng dae, a pili phoeikah amih pali he khaw ka ming thai moenih.

19 پرواز عقاب در آسمان، خزیدن مار روی صخره، عبور کشتی از دریا، و راهِ مرد با دختر جوان.

Vaan ah atha kah longpuei, lungpang dongah rhul kah longpuei, tuitun tuilung kah sangpho longpuei, hula taengkah tongpa longpuei he ni.

20 همچنین است راه زن بدکاره که می‌خورَد و دهانش را پاک می‌کند و می‌گوید: «کار بدی نکردم.»

Samphaih nu kah a khosing tah, a caak neh a ka a huih tih, “boethae ka saii pawh,” a ti.

21 سه چیز است که زمین را می‌لرزاند، بلکه چهار چیز که زمین تاب تحملش را ندارد:

Diklai aka tlai sak pathum neh diklai loh a phueih thai pawh pali tah,

22 برده‌ای که پادشاه شود، احمقی که سیر و توانگر گردد،

Sal te tloep a manghai vaengah, aka ang te buh a hah vaengah,

23 زن بداخلاقی که شوهر کرده باشد، و کنیزی که جای بانوی خود را بگیرد.

Rhukom te tloep a hmuhuet vaengah, imom loh a boeinu a pang vaengah,

24 چهار چیز است بر زمین که بسیار کوچک اما بی‌اندازه دانا هستند:

Amih pali he diklai hmankah a yit koek la om dae cueih rhoela cueih uh.

25 مورچه‌ها که ضعیف هستند ولی برای زمستان خوراک ذخیره می‌کنند،

Lunghi he a pilnam khaw tlung pawt dae, khohal ah amamih caak te a soepsoei coeng.

26 گورکنها که ناتوانند اما در میان صخره‌ها برای خود لانه می‌سازند،

Saphih khaw a pilnam te pilnu pawt dae, thaelpang khuiah a im a khueh.

27 ملخها که رهبری ندارند ولی در دسته‌های منظم حرکت می‌کنند،

Kaisih te manghai tal dae a pum la huek khong uh.

28 و مارمولکها که می‌توان آنها را در دست گرفت، اما حتی به کاخ پادشاهان نیز راه می‌یابند.

Imrhai loh kut neh na tuuk mai tih, amah tah manghai kah bawkim ah na om van bal.

29 سه چیز است که راه رفتنشان باوقار است، بلکه چهار چیز که با متانت می‌خرامند:

Khokan aka yanghoep pathum neh a caeh aka thuem pali tah amih ni.

30 شیر که سلطان حیوانات است و از هیچ چیز نمی‌ترسد،

Sathueng tah Rhamsa boeih lakah tlung tih, a mikhmuh kah boeih tah mael tak pawh.

31 طاووس، بز نر، و پادشاهی که سپاهیانش همراه او هستند.

A cinghen aka caplawh maaetal neh manghai amah taengah aka bop rhoek.

32 اگر از روی حماقت مغرور شده‌ای و اگر نقشه‌های پلید در سر پرورانده‌ای، به خود بیا و از این کارت دست بکش.

Dangrhoek ham vaengah na tahah tih na mangtaeng akhaw na ka te na kut neh buem.

33 از زدن شیر، کره به دست می‌آید؛ از ضربه زدن به دماغ خون جاری می‌شود؛ و از برانگیختن خشم، نزاع درمی‌گیرد.

Suktui a ken vaengah suknaeng la poeh. Hnarhong a pai vaengah thii long. Thintoek a phul vaengah tuituknah la coeng.