امثال 30

1 سخنان آگور پسر یاکه، شامل این پیام است: خدایا، خسته‌ام؛ ای خدا، خسته و درمانده‌ام.

Yaqe oğlu Aqurun sözləri, onun kəlamı. Bu adam Yetielə, Yetiel və Ukala belə dedi:

2 من نادان‌ترینِ آدمیان هستم و عاری از شعور بشری.

Həqiqətən, mən hamıdan ağılsızam, İnsan idrakına malik deyiləm.

3 حکمتی در من نیست و شناختی از خدا ندارم.

Nə hikmət öyrənmişəm, Nə də Müqəddəsin biliyindən xəbərim var.

4 آن کیست که آسمان و زمین را زیر پا می‌گذارد؟ آن کیست که باد را در دست خود نگه می‌دارد و آبها را در ردای خود می‌پیچد؟ آن کیست که حدود زمین را برقرار کرده است؟ نامش چیست و پسرش چه نام دارد؟ اگر می‌دانی بگو!

Kim göylərə qalxıb endi? Kim yeli ovcunda topladı? Kim suları paltarına sarıdı? Yer üzünün qurtaracağınadək hər yeri kim yaratdı? Adı nədir? Oğlunun adı nədir? Bilirsənmi?

5 سخنان خدا تمام پاک و مبراست. او مانند یک سپر از تمام کسانی که به او پناه می‌برند محافظت می‌کند.

Allahın hər bir kəlamı safdır, Ona pənah gətirənlərin sipəri Odur.

6 به سخنان او چیزی اضافه نکن، مبادا تو را توبیخ نماید و تو دروغگو قلمداد شوی.

Onun sözünə heç nəyi əlavə etmə, Yoxsa səni tənbeh edər, yalanını çıxarar.

7 ای خدا، قبل از آنکه بمیرم دو چیز از تو می‌طلبم:

Ey Allah, Səndən iki şey istəyirəm, Nə qədər ömrüm var, məndən onları əsirgəmə:

8 مرا از دروغ گفتن حفظ کن و مرا نه تهیدست بگردان و نه ثروتمند، بلکه روزی مرا به من بده؛

Saxta, yalan sözlər qoy məndən uzaq olsun; Məni nə yoxsul, nə də zəngin et, Ancaq mənə gündəlik çörəyimi ver.

9 چون اگر ثروتمند شوم ممکن است تو را انکار کنم و بگویم: «خداوند کیست؟» و اگر تهیدست گردم امکان دارد دزدی کنم و نام تو را بی‌حرمت نمایم.

Varlansam, «Rəbb kimdir?» deyə Sənə küfr edərəm, Yoxsul olsam, oğurlaram və Allahımın adını ləkələrəm.

10 هرگز از کسی نزد کارفرمایش بدگویی نکن، مبادا به نفرین او گرفتار شوی.

Qul barədə ağasına pis sözlər demə, Yoxsa sənə qarğış edər, bu təqsirlə yüklənərsən.

11 هستند کسانی که پدر و مادر خود را نفرین می‌کنند.

Adam var ki, atasına qarğış edir, Anasına alqış etmir.

12 هستند کسانی که خود را پاک می‌دانند در حالی که به گناه آلوده‌اند.

Adam var ki, özünü təmiz sanır, Amma murdarlıqdan təmizlənməyib.

13 هستند کسانی که از نگاهشان کبر و غرور می‌بارد،

Adam var ki, yuxarıdan aşağı baxar, Təkəbbürlə baxmaq üçün gözlərini qaldırar.

14 هستند کسانی که دندانهای خود را تیز می‌کنند تا به جان مردم فقیر بیفتند و آنها را ببلعند.

Adam var ki, dişləri qılınca bənzər, Elə bil çənəsinə bıçaqlar düzüb, Yer üzündən məzlumları udar, İnsanların içindən fəqirləri məhv edər.

15 زالو را دو دختر است که فریاد می‌کشند: «بده! بده!» سه چیز هست که هرگز سیر نمی‌شوند، بلکه چهار چیز، که نمی‌گویند: «بس است!»:

Zəlinin iki qızı var, «Ver, ver» deyib bağırar. Üç şey var ki, heç doymaz, Dörd şey var ki, «bəsdir» deməz:

16 دنیای مردگان، رحم نازا، زمین بی‌آب، آتش مشتعل. (Sheol h7585)

Ölülər diyarı, qısır bətn, Sudan doymayan torpaq, «Bəsdir» deməyən alov. (Sheol h7585)

17 کسی که پدر خود را مسخره کند و مادرش را تحقیر نماید، کلاغها چشمانش را از کاسه در می‌آورند و لاشخورها بدنش را می‌خورند.

Kim ki atasına rişxənd edir, Anasının sözünə xor baxır, Dərələrdəki qarğalar onun gözlərini deşəcək, Qartal balaları onun bəbəklərini yeyəcək.

18 سه چیز برای من بسیار عجیبند، بلکه چهار چیز که من آنها را نمی‌فهمم:

Mənim ağlım kəsməyən üç şey var, Anlamadığım dörd şey var:

19 پرواز عقاب در آسمان، خزیدن مار روی صخره، عبور کشتی از دریا، و راهِ مرد با دختر جوان.

Səmada qartalın yolu, Qayada ilanın yolu, Dənizdə gəminin yolu, Kişi ilə gənc qadının yolu.

20 همچنین است راه زن بدکاره که می‌خورَد و دهانش را پاک می‌کند و می‌گوید: «کار بدی نکردم.»

Zinakar qadının da yolu belədir: Yeyər, ağzını silər, «Nə pis iş görmüşəm ki?» deyər.

21 سه چیز است که زمین را می‌لرزاند، بلکه چهار چیز که زمین تاب تحملش را ندارد:

Yer üç şeydən lərzəyə gəlir, Dörd şey var ki, ona tab gətirmir:

22 برده‌ای که پادشاه شود، احمقی که سیر و توانگر گردد،

Qulun padşah olması, Sarsağın doyunca çörək tapması,

23 زن بداخلاقی که شوهر کرده باشد، و کنیزی که جای بانوی خود را بگیرد.

Nifrətəlayiq qadının ərə getməsi, Qarabaşın öz xanımının yerinə keçməsi.

24 چهار چیز است بر زمین که بسیار کوچک اما بی‌اندازه دانا هستند:

Yer üzündə dörd şey var, Kiçik olsa da, hikməti çoxdur:

25 مورچه‌ها که ضعیف هستند ولی برای زمستان خوراک ذخیره می‌کنند،

Qarışqalar qüvvətli olmayan birlikdir, Yemini yayda tədarük edir;

26 گورکنها که ناتوانند اما در میان صخره‌ها برای خود لانه می‌سازند،

Qayadovşanları da güclü olmayan birlikdir, Evlərini qaya içində tikir;

27 ملخها که رهبری ندارند ولی در دسته‌های منظم حرکت می‌کنند،

Çəyirtkələrin şahı yoxdur, Lakin hamısı dəstə-dəstə irəliləyir;

28 و مارمولکها که می‌توان آنها را در دست گرفت، اما حتی به کاخ پادشاهان نیز راه می‌یابند.

Kərtənkələni əllə tutmaq olur, Amma o, padşah saraylarına çıxır.

29 سه چیز است که راه رفتنشان باوقار است، بلکه چهار چیز که با متانت می‌خرامند:

Üç məxluq var ki, yerişi gözəldir, Dörd məxluq var ki, gedişi gözəldir:

30 شیر که سلطان حیوانات است و از هیچ چیز نمی‌ترسد،

Heyvanların ən güclüsü, Heç nəyin qarşısından geri dönməyən şir,

31 طاووس، بز نر، و پادشاهی که سپاهیانش همراه او هستند.

Döyüşkən xoruz, təkə, Qoşun qabağına çıxan padşah.

32 اگر از روی حماقت مغرور شده‌ای و اگر نقشه‌های پلید در سر پرورانده‌ای، به خود بیا و از این کارت دست بکش.

Əgər özünü ucaltmaqla sarsaqlıq etmisənsə, Fikrində pis niyyətin varsa, əlinlə ağzını tut.

33 از زدن شیر، کره به دست می‌آید؛ از ضربه زدن به دماغ خون جاری می‌شود؛ و از برانگیختن خشم، نزاع درمی‌گیرد.

Çünki südü çalxalayanda yağ çıxdığı kimi, Burnu sıxanda qan çıxdığı kimi Qəzəbi qızışdıranda da dava yaranar.