امثال 3

1 پسرم، چیزهایی را که به تو آموخته‌ام هرگز فراموش نکن. اگر می‌خواهی زندگی خوب و طولانی داشته باشی، به دقت از دستورهای من پیروی کن.

Mwanangu, usizisahau amri zangu na uyatunze mafundisho yangu katika moyo wako,

2

maana ziatakuongezea siku zako na miaka ya maisha yako na amani.

3 محبت و راستی را هرگز فراموش نکن بلکه آنها را بر گردنت بیاویز و بر صفحهٔ دلت بنویس،

Usiache utiifu wa agano na uaminifu viondoke kwako, vifunge katika shingo yako, viandike katika vibao vya moyo wako.

4 اگر چنین کنی هم خدا از تو راضی خواهد بود هم انسان.

Ndipo utapata kibali na heshima mbele Mungu na wanadamu.

5 با تمام دل خود به خداوند اعتماد کن و بر عقل خود تکیه منما.

Mtegemee Yehova kwa moyo wako wote na wala usitegemee ufahamu wako mwenyewe,

6 در هر کاری که انجام می‌دهی خدا را در نظر داشته باش و او در تمام کارهایت تو را موفق خواهد ساخت.

katika njia zako zote mkiri Yeye na yeye atayanyosha mapito yako.

7 به حکمت خود تکیه نکن بلکه از خداوند اطاعت نما و از بدی دوری کن،

Usiwe mwenye busara machoni pako mwenyewe; mche Yehova na jiepushe na uovu.

8 و این مرهمی برای زخمهایت بوده، به تو سلامتی خواهد بخشید.

Itakuponya mwili wako na kukuburudisha mwili wako.

9 از دارایی خود برای خداوند هدیه بیاور، نوبر محصولت را به او تقدیم نما و به این وسیله او را احترام کن.

Mheshimu Yehova kwa utajiri wako na kwa malimbuko ya mazao kwa kila unachozalisha,

10 آنگاه انبارهای تو پر از وفور نعمت خواهد شد و خمره‌هایت از شراب تازه لبریز خواهد گردید.

na ndipo ghala zako zitajaa na mapipa makubwa yatafurika kwa divai mpya.

11 پسرم، نسبت به تأدیب خداوند بی‌اعتنا نباش، و هرگاه سرزنشت کند، ناراحت نشو.

Mwanangu, usidharau kuadibishwa na Yohova na wala usichukie karipio lake,

12 زیرا خداوند کسی را تأدیب می‌کند که دوستش می‌دارد. همان‌طور که هر پدری پسر محبوب خود را تنبیه می‌کند تا او را اصلاح نماید، خداوند نیز تو را تأدیب و تنبیه می‌کند.

maana Yehova huwaadibisha wale wapendao, kama baba anavyoshughulika kwa mtoto wake ampendezaye.

13 خوشا به حال کسی که حکمت و بصیرت پیدا می‌کند؛

Yeye apataye hekima anafuraha, naye hupata ufahamu.

14 زیرا یافتن آن از یافتن طلا و نقره، نیکوتر است!

Kwani katika hekima unapata manufaa kuliko ukibadilisha kwa fedha na faida yake inafaa zaidi kuliko dhahabu.

15 ارزش حکمت از جواهرات بیشتر است و آن را نمی‌توان با هیچ گنجی مقایسه کرد.

Hekima inathamani zaidi kuliko kito, na hakuna unachokitamani kinaweza kulinganishwa na hekima.

16 حکمت به انسان زندگی خوب و طولانی، ثروت و احترام می‌بخشد.

Yeye anasiku nyingi katika mkono wake wa kuume; na mkono wake wa kushoto ni utajiri na heshima.

17 حکمت زندگی تو را از خوشی و سلامتی لبریز می‌کند.

Njia zake ni njia za ukarimu na mapito yake ni amani.

18 خوشا به حال کسی که حکمت را به چنگ آورد، زیرا حکمت مانند درخت حیات است.

Yeye ni mti wa uzima kwa wale wanaomshikilia, wale wanaomshikilia wanafuraha.

19 خداوند به حکمت خود زمین را بنیاد نهاد و به عقل خویش آسمان را برقرار نمود.

Kwa hekima Yehova aliweka msingi wa dunia, kwa ufahamu aliziimarisha mbingu.

20 به علم خود چشمه‌ها را روی زمین جاری ساخت و از آسمان بر زمین باران بارانید.

Kwa maarifa yake vina vilipasuka na mawingu kudondosha umande wake.

21 پسرم، حکمت و بصیرت را نگاه دار و هرگز آنها را از نظر خود دور نکن؛

Mwanangu, zingatia hukumu ya kweli na ufahamu, na wala usiache kuvitazama.

22 زیرا آنها به تو زندگی و عزت خواهند بخشید،

Vitakuwa uzima wa nafsi yako na urembo wa hisani wa kuvaa shingoni mwako.

23 و تو در امنیت خواهی بود و در راهی که می‌روی هرگز نخواهی لغزید؛

Ndipo utatembea katika njia yako kwa usalama na mguu wako hautajikwaa;

24 با خیال راحت و بدون ترس خواهی خوابید؛

ulalapo hutaogopa; utakapolala, usingizi wako utakuwa mtamu.

25 از بلایی که به طور ناگهانی بر بدکاران نازل می‌شود، نخواهی ترسید،

Usitishwe na hofu ya ghafula au uharibifu uliosababishwa na waovu unapotokea,

26 زیرا خداوند تو را حفظ کرده، نخواهد گذاشت در دام بلا گرفتار شوی.

kwa maana Yehova utakuwa upande wako na ataulinda mguu wako usinaswe kwenye mtego.

27 اگر می‌توانی به داد کسی که محتاج است برسی، کمک خود را از او دریغ مدار.

Usizuie mema kwa wale wanaoyastahili, wakati utendaji upo ndani ya mamlaka yako.

28 هرگز به همسایه‌ات مگو: «برو فردا بیا»، اگر همان موقع می‌توانی به او کمک کنی.

Jirani yako usimwambie, “Nenda, na uje tena, na kesho nitakupa,” wakati pesa unazo.

29 علیه همسایه‌ات که با خیال راحت در جوار تو زندگی می‌کند توطئه نکن.

Usiweke mpango wa kumdhuru jirani yako- anayeishi jirani nawe na yeye anakuamini.

30 با کسی که به تو بدی نکرده است بی‌جهت دعوا نکن.

Usishindane na mtu pasipo sababu, ikiwa hajafanya chochote kukudhuru.

31 به اشخاص ظالم حسادت نکن و از راه و روش آنها پیروی ننما،

Usimhusudu mtu jeuri au kuchagua njia zake zozote.

32 زیرا خداوند از اشخاص کجرو نفرت دارد، اما به درستکاران اعتماد می‌کند.

Maana mtu mjanja ni chukizo kwa Yehova, bali humleta mtu mwaminifu kwenye tumaini lake.

33 لعنت خداوند بر بدکاران است، اما برکت و رحمت او شامل حال درستکاران می‌باشد.

Laana ya Yehova ipo katika nyumba ya watu waovu, bali huibariki maskani ya watu wenye haki.

34 خداوند مسخره‌کنندگان را مسخره می‌کند، اما به فروتنان فیض می‌بخشد.

Yeye huwadhihaki wenye dhihaka, bali huwapa hisani watu wanyenyekevu.

35 دانایان از عزت و احترام برخوردار خواهند گردید، ولی نادانان رسوا خواهند شد.

Watu wenye busara huirithi heshima, bali wapumbavu huinuliwa kwa fedheha yao wenyewe.