امثال 3

1 پسرم، چیزهایی را که به تو آموخته‌ام هرگز فراموش نکن. اگر می‌خواهی زندگی خوب و طولانی داشته باشی، به دقت از دستورهای من پیروی کن.

HIJO mío, no te olvides de mi ley; y tu corazón guarde mis mandamientos:

2

Porque largura de días, y años de vida y paz te aumentarán.

3 محبت و راستی را هرگز فراموش نکن بلکه آنها را بر گردنت بیاویز و بر صفحهٔ دلت بنویس،

Misericordia y verdad no te desamparen; átalas á tu cuello, escríbelas en la tabla de tu corazón:

4 اگر چنین کنی هم خدا از تو راضی خواهد بود هم انسان.

Y hallarás gracia y buena opinión en los ojos de Dios y de los hombres.

5 با تمام دل خود به خداوند اعتماد کن و بر عقل خود تکیه منما.

Fíate de Jehová de todo tu corazón, y no estribes en tu prudencia.

6 در هر کاری که انجام می‌دهی خدا را در نظر داشته باش و او در تمام کارهایت تو را موفق خواهد ساخت.

Reconócelo en todos tus caminos, y él enderezará tus veredas.

7 به حکمت خود تکیه نکن بلکه از خداوند اطاعت نما و از بدی دوری کن،

No seas sabio en tu opinión: teme á Jehová, y apártate del mal;

8 و این مرهمی برای زخمهایت بوده، به تو سلامتی خواهد بخشید.

Porque será medicina á tu ombligo, y tuétano á tus huesos.

9 از دارایی خود برای خداوند هدیه بیاور، نوبر محصولت را به او تقدیم نما و به این وسیله او را احترام کن.

Honra á Jehová de tu sustancia, y de las primicias de todos tus frutos;

10 آنگاه انبارهای تو پر از وفور نعمت خواهد شد و خمره‌هایت از شراب تازه لبریز خواهد گردید.

Y serán llenas tus trojes con abundancia, y tus lagares rebosarán de mosto.

11 پسرم، نسبت به تأدیب خداوند بی‌اعتنا نباش، و هرگاه سرزنشت کند، ناراحت نشو.

No deseches, hijo mío, el castigo de Jehová; ni te fatigues de su corrección:

12 زیرا خداوند کسی را تأدیب می‌کند که دوستش می‌دارد. همان‌طور که هر پدری پسر محبوب خود را تنبیه می‌کند تا او را اصلاح نماید، خداوند نیز تو را تأدیب و تنبیه می‌کند.

Porque al que ama castiga, como el padre al hijo á quien quiere.

13 خوشا به حال کسی که حکمت و بصیرت پیدا می‌کند؛

Bienaventurado el hombre que halla la sabiduría, y que obtiene la inteligencia:

14 زیرا یافتن آن از یافتن طلا و نقره، نیکوتر است!

Porque su mercadería es mejor que la mercadería de la plata, y sus frutos más que el oro fino.

15 ارزش حکمت از جواهرات بیشتر است و آن را نمی‌توان با هیچ گنجی مقایسه کرد.

Más preciosa es que las piedras preciosas; y todo lo que puedes desear, no se puede comparar á ella.

16 حکمت به انسان زندگی خوب و طولانی، ثروت و احترام می‌بخشد.

Largura de días está en su mano derecha; en su izquierda riquezas y honra.

17 حکمت زندگی تو را از خوشی و سلامتی لبریز می‌کند.

Sus caminos son caminos deleitosos, y todas sus veredas paz.

18 خوشا به حال کسی که حکمت را به چنگ آورد، زیرا حکمت مانند درخت حیات است.

Ella es árbol de vida á los que de ella asen: y bienaventurados son los que la mantienen.

19 خداوند به حکمت خود زمین را بنیاد نهاد و به عقل خویش آسمان را برقرار نمود.

Jehová con sabiduría fundó la tierra; afirmó los cielos con inteligencia.

20 به علم خود چشمه‌ها را روی زمین جاری ساخت و از آسمان بر زمین باران بارانید.

Con su ciencia se partieron los abismos, y destilan el rocío los cielos.

21 پسرم، حکمت و بصیرت را نگاه دار و هرگز آنها را از نظر خود دور نکن؛

Hijo mío, no se aparten [estas cosas] de tus ojos; guarda la ley y el consejo;

22 زیرا آنها به تو زندگی و عزت خواهند بخشید،

Y serán vida á tu alma, y gracia á tu cuello.

23 و تو در امنیت خواهی بود و در راهی که می‌روی هرگز نخواهی لغزید؛

Entonces andarás por tu camino confiadamente, y tu pie no tropezará.

24 با خیال راحت و بدون ترس خواهی خوابید؛

Cuando te acostares, no tendrás temor; antes te acostarás, y tu sueño será suave.

25 از بلایی که به طور ناگهانی بر بدکاران نازل می‌شود، نخواهی ترسید،

No tendrás temor de pavor repentino, ni de la ruina de los impíos cuando viniere:

26 زیرا خداوند تو را حفظ کرده، نخواهد گذاشت در دام بلا گرفتار شوی.

Porque Jehová será tu confianza, y él preservará tu pie de ser preso.

27 اگر می‌توانی به داد کسی که محتاج است برسی، کمک خود را از او دریغ مدار.

No detengas el bien de sus dueños, cuando tuvieres poder para hacerlo.

28 هرگز به همسایه‌ات مگو: «برو فردا بیا»، اگر همان موقع می‌توانی به او کمک کنی.

No digas á tu prójimo: Ve, y vuelve, y mañana [te] daré; cuando tienes contigo [qué darle].

29 علیه همسایه‌ات که با خیال راحت در جوار تو زندگی می‌کند توطئه نکن.

No intentes mal contra tu prójimo, estando él confiado de ti.

30 با کسی که به تو بدی نکرده است بی‌جهت دعوا نکن.

No pleitees con alguno sin razón, si él no te ha hecho agravio.

31 به اشخاص ظالم حسادت نکن و از راه و روش آنها پیروی ننما،

No envidies al hombre injusto, ni escojas alguno de sus caminos.

32 زیرا خداوند از اشخاص کجرو نفرت دارد، اما به درستکاران اعتماد می‌کند.

Porque el perverso es abominado de Jehová: mas su secreto es con los rectos.

33 لعنت خداوند بر بدکاران است، اما برکت و رحمت او شامل حال درستکاران می‌باشد.

La maldición de Jehová está en la casa del impío; mas él bendecirá la morada de los justos.

34 خداوند مسخره‌کنندگان را مسخره می‌کند، اما به فروتنان فیض می‌بخشد.

Ciertamente él escarnecerá á los escarnecedores, y á los humildes dará gracia.

35 دانایان از عزت و احترام برخوردار خواهند گردید، ولی نادانان رسوا خواهند شد.

Los sabios heredarán honra: mas los necios sostendrán ignominia.