امثال 3

1 پسرم، چیزهایی را که به تو آموخته‌ام هرگز فراموش نکن. اگر می‌خواهی زندگی خوب و طولانی داشته باشی، به دقت از دستورهای من پیروی کن.

Filho meu, não te esqueças de minha lei; e que teu coração guarde meus mandamentos.

2

Porque te acrescentarão extensão de dias, e anos de vida e paz.

3 محبت و راستی را هرگز فراموش نکن بلکه آنها را بر گردنت بیاویز و بر صفحهٔ دلت بنویس،

Que a bondade e a fidelidade não te desamparem; amarra-as junto ao teu pescoço; escreve-as na tábua de teu coração.

4 اگر چنین کنی هم خدا از تو راضی خواهد بود هم انسان.

Então tu acharás graça e bom entendimento, aos olhos de Deus e dos homens.

5 با تمام دل خود به خداوند اعتماد کن و بر عقل خود تکیه منما.

Confia no SENHOR com todo o teu coração; e não te apoies em teu [próprio] entendimento.

6 در هر کاری که انجام می‌دهی خدا را در نظر داشته باش و او در تمام کارهایت تو را موفق خواهد ساخت.

Dá reconhecimento a ele em todas os teus caminhos; e ele endireitará tuas veredas.

7 به حکمت خود تکیه نکن بلکه از خداوند اطاعت نما و از بدی دوری کن،

Não sejas sábio aos teus [próprios] olhos; teme ao SENHOR, e afasta-te do mal.

8 و این مرهمی برای زخمهایت بوده، به تو سلامتی خواهد بخشید.

Isto será remédio para teu corpo, e alívio para teus ossos.

9 از دارایی خود برای خداوند هدیه بیاور، نوبر محصولت را به او تقدیم نما و به این وسیله او را احترام کن.

Honra ao SENHOR com teus bens, e com a primeira parte de toda a tua renda.

10 آنگاه انبارهای تو پر از وفور نعمت خواهد شد و خمره‌هایت از شراب تازه لبریز خواهد گردید.

E teus celeiros se encherão de fartura, e tuas prensas de uvas transbordarão de vinho novo.

11 پسرم، نسبت به تأدیب خداوند بی‌اعتنا نباش، و هرگاه سرزنشت کند، ناراحت نشو.

Filho meu, não rejeites a correção do SENHOR, nem te desagrades de sua repreensão;

12 زیرا خداوند کسی را تأدیب می‌کند که دوستش می‌دارد. همان‌طور که هر پدری پسر محبوب خود را تنبیه می‌کند تا او را اصلاح نماید، خداوند نیز تو را تأدیب و تنبیه می‌کند.

Porque o SENHOR repreende a quem ele ama, assim como o pai ao filho, [a quem] ele quer bem.

13 خوشا به حال کسی که حکمت و بصیرت پیدا می‌کند؛

Bem-aventurado o homem que encontra sabedoria, e o homem que ganha conhecimento.

14 زیرا یافتن آن از یافتن طلا و نقره، نیکوتر است!

Porque seu produto é melhor que o produto da prata; e seu valor, mais do que o do ouro fino.

15 ارزش حکمت از جواهرات بیشتر است و آن را نمی‌توان با هیچ گنجی مقایسه کرد.

Ela é mais preciosa do que rubis; e tudo o que podes desejar não se pode comparar a ela.

16 حکمت به انسان زندگی خوب و طولانی، ثروت و احترام می‌بخشد.

Extensão de dias [há] em sua mão direita; em sua esquerda riquezas e honra.

17 حکمت زندگی تو را از خوشی و سلامتی لبریز می‌کند.

Seus caminhos são caminhos agradáveis; e todas as suas veredas são paz.

18 خوشا به حال کسی که حکمت را به چنگ آورد، زیرا حکمت مانند درخت حیات است.

Ela é uma árvore de vida para os que dela pegam; e bem-aventurados são todos os que a retêm.

19 خداوند به حکمت خود زمین را بنیاد نهاد و به عقل خویش آسمان را برقرار نمود.

O SENHOR com sabedoria fundou a terra; ele preparou os céus com a inteligência.

20 به علم خود چشمه‌ها را روی زمین جاری ساخت و از آسمان بر زمین باران بارانید.

Com seu conhecimento se fenderam os abismos, e as nuvens gotejam orvalho.

21 پسرم، حکمت و بصیرت را نگاه دار و هرگز آنها را از نظر خود دور نکن؛

Filho meu, que [estes] não se afastem de teus olhos; guarda a sabedoria e o bom-senso.

22 زیرا آنها به تو زندگی و عزت خواهند بخشید،

Porque serão vida para tua alma, e graça para teu pescoço.

23 و تو در امنیت خواهی بود و در راهی که می‌روی هرگز نخواهی لغزید؛

Então andarás por teu caminho em segurança; e com teus pés não tropeçarás.

24 با خیال راحت و بدون ترس خواهی خوابید؛

Quando te deitares, não terás medo; tu deitarás, e teu sono será suave.

25 از بلایی که به طور ناگهانی بر بدکاران نازل می‌شود، نخواهی ترسید،

Não temas o pavor repentino; nem da assolação dos perversos, quando vier.

26 زیرا خداوند تو را حفظ کرده، نخواهد گذاشت در دام بلا گرفتار شوی.

Porque o SENHOR será tua esperança; e ele guardará teus pés para que não sejam presos.

27 اگر می‌توانی به داد کسی که محتاج است برسی، کمک خود را از او دریغ مدار.

Não detenhas o bem daqueles que possuem o direito, se tiveres em tuas mãos poder para o fazeres.

28 هرگز به همسایه‌ات مگو: «برو فردا بیا»، اگر همان موقع می‌توانی به او کمک کنی.

Não digas a teu próximo: Vai, e volta [depois], que amanhã te darei; se tu tiveres contigo [o que ele te pede].

29 علیه همسایه‌ات که با خیال راحت در جوار تو زندگی می‌کند توطئه نکن.

Não planejes o mal contra teu próximo, pois ele mora tendo confiança em ti.

30 با کسی که به تو بدی نکرده است بی‌جهت دعوا نکن.

Não brigues contra alguém sem motivo, se ele não fez mal contra ti.

31 به اشخاص ظالم حسادت نکن و از راه و روش آنها پیروی ننما،

Não tenhas inveja do homem violento, nem escolhas [seguir] algum dos caminhos dele.

32 زیرا خداوند از اشخاص کجرو نفرت دارد، اما به درستکاران اعتماد می‌کند.

Porque o SENHOR abomina os perversos; mas ele [guarda] o seu segredo com os justos.

33 لعنت خداوند بر بدکاران است، اما برکت و رحمت او شامل حال درستکاران می‌باشد.

A maldição do SENHOR [está] na casa do perverso; porém ele abençoa a morada dos justos.

34 خداوند مسخره‌کنندگان را مسخره می‌کند، اما به فروتنان فیض می‌بخشد.

Certamente ele zombará dos zombadores; mas dará graça aos humildes.

35 دانایان از عزت و احترام برخوردار خواهند گردید، ولی نادانان رسوا خواهند شد.

Os sábios herdarão honra; porém os loucos terão sobre si confusão.