امثال 3

1 پسرم، چیزهایی را که به تو آموخته‌ام هرگز فراموش نکن. اگر می‌خواهی زندگی خوب و طولانی داشته باشی، به دقت از دستورهای من پیروی کن.

Tulik nutik, nimet mulkunla ma nga luti nu sum. Esam ma nukewa ma nga fahk nu sum in oru.

2

Mwe luti luk ac fah akloesye moul lom ac akinsewowoye.

3 محبت و راستی را هرگز فراموش نکن بلکه آنها را بر گردنت بیاویز و بر صفحهٔ دلت بنویس،

Nimet lela kulang ac inse pwaye in wanginla liki kom. Kapriya inkwawom, ac simusla insiom.

4 اگر چنین کنی هم خدا از تو راضی خواهد بود هم انسان.

Kom fin oru ouinge, kom ac fah ohi yurin God ac mwet uh.

5 با تمام دل خود به خداوند اعتماد کن و بر عقل خود تکیه منما.

Lulalfongi LEUM GOD ke insiom kewa. Nimet lulalfongi etu lom sifacna.

6 در هر کاری که انجام می‌دهی خدا را در نظر داشته باش و او در تمام کارهایت تو را موفق خواهد ساخت.

Esam LEUM GOD in ma nukewa kom oru, ac El ac fah akkalemye inkanek suwohs nu sum.

7 به حکمت خود تکیه نکن بلکه از خداوند اطاعت نما و از بدی دوری کن،

Nimet sifacna nunku mu kom arulana fas in lalmwetmet lom; akos LEUM GOD ac fahsr liki ma koluk.

8 و این مرهمی برای زخمهایت بوده، به تو سلامتی خواهد بخشید.

Kom fin oru ouinge, ac fah akkeye monum, ac sot ku nu sum.

9 از دارایی خود برای خداوند هدیه بیاور، نوبر محصولت را به او تقدیم نما و به این وسیله او را احترام کن.

Akfulatye LEUM GOD ke mwe sang lom nu sel ke mwe kasrup lom, ac ke fahko se meet ke ima lom.

10 آنگاه انبارهای تو پر از وفور نعمت خواهد شد و خمره‌هایت از شراب تازه لبریز خواهد گردید.

Kom fin oru ouinge, nien filma lom ac fah nwanala ke wheat, ac nien wain lom ac fah kahkkakla ke wain.

11 پسرم، نسبت به تأدیب خداوند بی‌اعتنا نباش، و هرگاه سرزنشت کند، ناراحت نشو.

Tulik nutik, nimet pilesru kas in kai lun LEUM GOD nu sum, a lohang nu kac ac eis mu mwe sensenkakin kom.

12 زیرا خداوند کسی را تأدیب می‌کند که دوستش می‌دارد. همان‌طور که هر پدری پسر محبوب خود را تنبیه می‌کند تا او را اصلاح نماید، خداوند نیز تو را تأدیب و تنبیه می‌کند.

LEUM GOD El kaelos su El lungse, oana ke sie papa kai tulik su el insewowo kac.

13 خوشا به حال کسی که حکمت و بصیرت پیدا می‌کند؛

Insewowo mwet se su konauk lalmwetmet, ac su sun etauk.

14 زیرا یافتن آن از یافتن طلا و نقره، نیکوتر است!

Ma laesla kac yohk liki ma laesla ke silver, ac yohk sripa nu sum liki gold.

15 ارزش حکمت از جواهرات بیشتر است و آن را نمی‌توان با هیچ گنجی مقایسه کرد.

Lalmwetmet el saok liki wek saok. Wangin kutena ma kom lungse ku in lumweyuk nu kac.

16 حکمت به انسان زندگی خوب و طولانی، ثروت و احترام می‌بخشد.

Lalmwetmet uh ac akloesye moul lom, akkasrupye kom, ac oru in sunakinyuk kom.

17 حکمت زندگی تو را از خوشی و سلامتی لبریز می‌کند.

Inkanek lun lalmwetmet uh ac mwe engan nu sum, ac kol kom nu ke moul in misla.

18 خوشا به حال کسی که حکمت را به چنگ آورد، زیرا حکمت مانند درخت حیات است.

Lalmwetmet uh oana sak in moul nu selos su eisal, ac mwe insewowo nu selos su akfulatyal.

19 خداوند به حکمت خود زمین را بنیاد نهاد و به عقل خویش آسمان را برقرار نمود.

LEUM GOD El orala faclu ke lalmwetmet lal, Ke etu lal El oakiya ma oan inkusrao.

20 به علم خود چشمه‌ها را روی زمین جاری ساخت و از آسمان بر زمین باران بارانید.

Lalmwetmet lal uh oru kof ye faclu in unonak, Ac pukunyeng uh in kahkunma af nu fin faclu.

21 پسرم، حکمت و بصیرت را نگاه دار و هرگز آنها را از نظر خود دور نکن؛

Tulik nutik, sruokya ku liyaten, ac lohang in wo nu ke ma kom oru.

22 زیرا آنها به تو زندگی و عزت خواهند بخشید،

Ma inge ac sot moul wo ac insewowo nu sum.

23 و تو در امنیت خواهی بود و در راهی که می‌روی هرگز نخواهی لغزید؛

Kom ac fah fahsr ke inkanek in misla, ac tiana tukulkul.

24 با خیال راحت و بدون ترس خواهی خوابید؛

Kom ac fah tia sangeng ke kom motul, ac kom ac fah motul folosowosla ke fong uh.

25 از بلایی که به طور ناگهانی بر بدکاران نازل می‌شود، نخواهی ترسید،

Kom ac tia sensen ke mwe fosrnga su ac sa sikyak, oana paka ma sun mwet koluk uh.

26 زیرا خداوند تو را حفظ کرده، نخواهد گذاشت در دام بلا گرفتار شوی.

LEUM GOD El ac karingin kom. El ac fah tia lela niom in sremla.

27 اگر می‌توانی به داد کسی که محتاج است برسی، کمک خود را از او دریغ مدار.

In pacl nukewa ma kom ku, kom in kasrelos su fal in eis kasru, ac tia sruokya ma wo lukelos.

28 هرگز به همسایه‌ات مگو: «برو فردا بیا»، اگر همان موقع می‌توانی به او کمک کنی.

Nimet fahk nu sin mwet tulan lom in soano nu ke len tok ah, kom fin ku in kasrel ingena.

29 علیه همسایه‌ات که با خیال راحت در جوار تو زندگی می‌کند توطئه نکن.

Nimet akoo kutena ma ac tuh akkolukye mwet tulan lom; el muta siskom ac lulalfongi kom.

30 با کسی که به تو بدی نکرده است بی‌جهت دعوا نکن.

Nimet akukuin nu sin sie mwet ke wangin sripa, fin wangin ma el oru in akkolukye kom.

31 به اشخاص ظالم حسادت نکن و از راه و روش آنها پیروی ننما،

Nimet mwel ma lun mwet sulallal, ku nunkauk in oru oana elos oru,

32 زیرا خداوند از اشخاص کجرو نفرت دارد، اما به درستکاران اعتماد می‌کند.

mweyen LEUM GOD El srunga mwet orekma koluk, a El insraelak nu sin mwet suwoswos.

33 لعنت خداوند بر بدکاران است، اما برکت و رحمت او شامل حال درستکاران می‌باشد.

Mwe selnga lun LEUM GOD oan fin lohm sin mwet koluk, a mwe insewowo lal oan fin lohm sin mwet suwoswos.

34 خداوند مسخره‌کنندگان را مسخره می‌کند، اما به فروتنان فیض می‌بخشد.

El tiana lohang nu sin mwet inse fulat, a El kulang nu sin mwet pusisel.

35 دانایان از عزت و احترام برخوردار خواهند گردید، ولی نادانان رسوا خواهند شد.

Mwet lalmwetmet uh ac akfulatyeyuk, a mwet lalfon uh ac yokelik mwekin lalos.