امثال 29

1 کسی که بعد از تنبیه بسیار، باز سرسختی کند، ناگهان خرد خواهد شد و دیگر علاجی نخواهد داشت.

El hombre que al ser reprendido es indómito, Será quebrantado de repente, Y no habrá para él medicina.

2 وقتی قدرت در دست نیکان است مردم شادند، اما قدرت که به دست بدان بیفتد مردم می‌نالند.

Cuando aumentan los justos, el pueblo se regocija. Cuando gobierna el impío, el pueblo gime.

3 پسر عاقل پدرش را خوشحال می‌کند، اما پسری که به دنبال زنان بدکاره می‌رود اموالش را بر باد می‌دهد.

El que ama la sabiduría, alegra a su padre, Pero el que se junta con prostitutas, destruye su riqueza.

4 پادشاه عاقل به مملکتش ثبات می‌بخشد، اما آنکه رشوه می‌گیرد مملکت خود را نابود می‌کند.

Un rey justo estabiliza el país, Pero el que lo carga de impuestos lo destruye.

5 شخص متملق با چاپلوسی‌های خود به دوستش صدمه می‌زند.

El hombre que lisonjea a su prójimo Tiende una red a sus pasos.

6 بدکاران در دام گناه خود گرفتار می‌شوند، اما شادی نصیب درستکاران می‌گردد.

En la transgresión del hombre perverso hay trampa, Pero el justo cantará y se alegrará.

7 شخص درستکار نسبت به فقرا با انصاف است، اما آدم بدکار به فکر آنها نیست.

Preocupa al justo la causa de los pobres, Y el perverso no entiende esa preocupación.

8 شخص نادانی که همه را مسخره می‌کند می‌تواند شهری را به آشوب بکشاند، اما شخص دانا تلاش می‌کند صلح و آرامش برقرار نماید.

Los burladores agitan la ciudad, Pero los sabios aplacan la ira.

9 اگر شخص عاقل با آدم نادان به دادگاه بروند، نادان یا خشمگین می‌شود یا مسخره می‌کند، و هیچ نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود.

Si un sabio contiende con un necio, Aunque se enoje éste o se ría, no tendrá reposo.

10 افرادی که تشنهٔ خون هستند از اشخاص درستکار متنفرند و قصد جانشان را دارند.

Los hombres sanguinarios aborrecen al íntegro, Pero los rectos se preocupan por su vida.

11 آدم نادان خشم خود را فوری بروز می‌دهد، اما شخص دانا جلوی خشم خود را می‌گیرد.

El necio da rienda suelta a su ira, Pero el sabio la reprime.

12 اگر حاکم به حرفهای دروغ گوش کند، تمام افرادش دروغگو خواهند شد.

Si el gobernante atiende a palabras mentirosas, Todos sus ministros serán perversos.

13 فقیر و ثروتمند در یک چیز مثل هم هستند: خداوند به هر دو آنها چشم بینا داده است.

El pobre y el opresor tienen esto en común: A ambos Yavé les iluminó los ojos.

14 پادشاهی که نسبت به فقرا با انصاف باشد، سلطنتش همیشه پا برجا خواهد ماند.

Si el rey juzga a los pobres con verdad, Su trono será establecido para siempre.

15 برای تربیت بچه، چوب تأدیب لازم است. اگر او را به حال خود واگذاری و ادب نکنی، باعث سرافکندگی مادرش خواهد شد.

La vara y la reprensión dan sabiduría, Pero el muchacho consentido avergonzará a su madre.

16 وقتی اشخاص بدکار به قدرت می‌رسند، فساد زیاد می‌شود؛ ولی قدرت آنها دوامی نخواهد داشت و نیکان سقوط آنها را به چشم خواهند دید.

Cuando los perversos se multiplican, aumenta la transgresión, Pero los justos presenciarán la caída de ellos.

17 فرزند خود را تأدیب کن تا باعث شادی و آرامش فکر تو شود.

Corrige a tu hijo y te dará descanso, Y dará satisfacciones a tu alma.

18 در جایی که پیام خدا نیست، مردم سرکش می‌شوند. خوشا به حال قومی که احکام خدا را به جا می‌آورند.

Donde no hay visión profética, el pueblo se desenfrena. Pero, ¡inmensamente feliz es el que guarda la Ley!

19 خدمتکار را نمی‌توان تنها با نصیحت اصلاح کرد، زیرا او هر چند حرفهای تو را بفهمد ولی به آنها توجه نخواهد کرد.

El esclavo no se corrige solo con palabras, Porque entiende, pero no hace caso.

20 شخصی که بدون فکر کردن و با عجله جواب می‌دهد از نادان هم بدتر است.

¿Has visto a un hombre precipitado en sus palabras? Más esperanza hay del necio que de él.

21 غلامی که اربابش او را از کودکی به نازپرورده باشد، برای اربابش غلامی نخواهد کرد.

El que mima a un esclavo desde la niñez, Al final lo tendrá como un hijo.

22 شخص تندخو نزاع به پا می‌کند و باعث ناراحتی می‌شود.

El hombre iracundo levanta contiendas, Y el furioso comete muchas transgresiones.

23 تکبر، انسان را به زمین می‌زند، ولی فروتنی منجر به سربلندی می‌شود.

La soberbia del hombre lo abate, Pero el de espíritu humilde recibirá honra.

24 کسی که با دزد رفیق می‌شود، دشمن جان خویش است، زیرا شهادت دروغ می‌دهد و به این ترتیب خود را زیر لعنت قرار می‌دهد.

El cómplice del ladrón aborrece su propia vida, Oye la maldición, pero no lo denuncia.

25 کسی که از انسان می‌ترسد گرفتار می‌شود، اما شخصی که به خداوند توکل می‌کند در امان می‌ماند.

El temor al hombre coloca una trampa, Pero el que confía en Yavé estará seguro.

26 بسیاری از مردم از حاکم انتظار لطف دارند غافل از اینکه خداوند است که به داد مردم می‌رسد.

Muchos buscan el favor del gobernante, Pero la sentencia para el hombre viene de Yavé.

27 درستکاران از بدکاران نفرت دارند و بدکاران از درستکاران.

El hombre inicuo es aborrecido por los justos, Y el de camino recto es aborrecido por los perversos.