امثال 27

1 درباره فردای خود با غرور صحبت نکن، زیرا نمی‌دانی چه پیش خواهد آمد.

Não presumas do dia d'ámanhã, porque não sabes o que parirá o dia.

2 هرگز از خودت تعریف نکن؛ بگذار دیگران از تو تعریف کنند.

Louve-te o estranho, e não a tua bocca, o estrangeiro e não os teus labios.

3 حمل بار سنگ و ماسه سخت است، اما تحمل ناراحتیهایی که شخص نادان ایجاد می‌کند، از آن هم سختتر است.

Pesada é a pedra, e a areia é carregada; porém a ira do insensato é mais pesada do que ellas ambas.

4 حسادت خطرناک‌تر و بی‌رحمتر از خشم و غضب است.

Cruel é o furor e a impetuosa ira, mas quem parará perante a inveja?

5 سرزنش آشکار از محبت پنهان بهتر است.

Melhor é a reprehensão aberta do que o amor encoberto.

6 زخم دوست بهتر از بوسهٔ دشمن است.

Fieis são as feridas feitas pelo que ama, mas os beijos do que aborrece são enganosos.

7 شکم سیر حتی از عسل کراهت دارد، اما برای شکم گرسنه هر چیز تلخی شیرین است.

A alma farta piza o favo de mel, mas á alma faminta todo o amargo é doce.

8 کسی که از خانه‌اش دور می‌شود همچون پرنده‌ای است که از آشیانه‌اش آواره شده باشد.

Qual é a ave que vagueia do seu ninho, tal é o homem que anda vagueando do seu logar.

9 مشورت صمیمانهٔ یک دوست همچون عطری خوشبو، دلپذیر است.

O oleo e o perfume alegram o coração: assim a doença do amigo d'alguem com o conselho cordial.

10 دوست خود و دوست پدرت را هرگز ترک نکن، و وقتی در تنگی هستی سراغ برادرت نرو؛ همسایهٔ نزدیک بهتر از برادر دور می‌تواند به تو کمک کند.

Não deixes a teu amigo, nem ao amigo de teu pae, nem entres na casa de teu irmão no dia da tua adversidade: melhor é o visinho de perto do que o irmão ao longe.

11 پسرم، حکمت بیاموز و دل مرا شاد کن تا بتوانم جواب کسانی را که مرا سرزنش می‌کنند، بدهم.

Sê sabio, filho meu, e alegra o meu coração; para que tenha alguma coisa que responder áquelle que me desprezar.

12 عاقل خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید، ولی جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌کند.

O avisado vê o mal, e esconde-se; mas os simples passam e pagam a pena.

13 از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود، گرو بگیر.

Quando alguem fica por fiador do estranho, toma-lhe tu a sua roupa; e o penhora pela estranha.

14 اگر صبح زود با صدای بلند برای دوستت دعای خیر کرده، او را از خواب بیدار کنی، دعای تو همچون لعنت خواهد بود.

O que bemdiz ao seu amigo em alta voz, madrugando pela manhã, por maldição se lhe contará.

15 غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل چک‌چک آب در روز بارانی است؛

O gotejar continuo no dia de grande chuva, e a mulher contenciosa, uma e outra são similhantes.

16 همان‌طور که نمی‌توان از وزیدن باد جلوگیری کرد، و یا با دستهای چرب چیزی را نگه داشت، همان‌طور هم محال است بتوان از غرغر چنین زنی جلوگیری کرد.

Todos os que a esconderem esconderão o vento: e o oleo da sua dextra clama.

17 همان‌طور که آهن، آهن را می‌تراشد، دوست نیز شخصیت دوستش را اصلاح می‌کند.

Como o ferro com o ferro se aguça, assim o homem aguça o rosto do seu amigo.

18 هر که درختی بپروراند از میوه‌اش نیز خواهد خورد و هر که به اربابش خدمت کند پاداش خواهد گرفت.

O que guarda a figueira comerá do seu fructo; e o que attenta para seu senhor, será honrado.

19 همان‌طور که انسان در آب، صورت خود را می‌بیند، در وجود دیگران نیز وجود خویش را مشاهده می‌کند.

Como na agua o rosto corresponde ao rosto, assim o coração do homem ao homem.

20 همان‌طور که دنیای مردگان از بلعیدن زندگان سیر نمی‌شود، خواسته‌های انسان نیز هرگز ارضا نمی‌گردد. (Sheol h7585)

Como o inferno e a perdição nunca se fartam, assim os olhos do homem nunca se fartam. (Sheol h7585)

21 طلا و نقره را به‌وسیلۀ آتش می‌آزمایند، ولی انسان را از عکس‌العملش در برابر تعریف و تمجید دیگران می‌توان شناخت.

Como o crisol é para a prata, e o forno para o oiro, assim se prova o homem pelos louvores.

22 اگر احمق را در داخل هاون هم بکوبی حماقتش از او جدا نمی‌شود.

Ainda quando pizares o tolo com uma mão de gral entre grãos de cevada pilada, não se irá d'elle a sua estulticia.

23 مال و دارایی زود از بین می‌رود و تاج و تخت پادشاه تا ابد برای نسل او باقی نمی‌ماند. پس تو با دقت از گله و رمه‌ات مواظبت کن،

Procura conhecer o estado das tuas ovelhas: põe o teu coração sobre o gado.

24

Porque o thesouro não dura para sempre: ou durará a corôa de geração em geração?

25 زیرا وقتی علوفه چیده شود و محصول جدید به بار آید و علف کوهستان جمع‌آوری شود،

Quando se mostrar a herva, e apparecerem os renovos, então ajunta as hervas dos montes.

26 آنگاه از پشم گوسفندانت لباس تهیه خواهی کرد، از فروش بزهایت زمین خواهی خرید

Os cordeiros serão para te vestires, e os bodes para o preço do campo.

27 و از شیر بقیهٔ بزها تو و خانواده و کنیزانت سیر خواهید شد.

E a abastança do leite das cabras para o teu sustento, para sustento da tua casa, e para sustento das tuas creadas.