امثال 27

1 درباره فردای خود با غرور صحبت نکن، زیرا نمی‌دانی چه پیش خواهد آمد.

Rosa deg ikkje av morgondagen, for du veit ikkje kva ein dag ber i fang.

2 هرگز از خودت تعریف نکن؛ بگذار دیگران از تو تعریف کنند.

Lat ein annan rosa deg; ikkje din eigen munn, ein framand og ei dine eigne lippor!

3 حمل بار سنگ و ماسه سخت است، اما تحمل ناراحتیهایی که شخص نادان ایجاد می‌کند، از آن هم سختتر است.

Stein er tung, og sand veg mykje, men tyngre enn båe er dåreharm.

4 حسادت خطرناک‌تر و بی‌رحمتر از خشم و غضب است.

Sinne er fælslegt, og vreide ein flaum, men kven kann standa seg mot åbryskap?

5 سرزنش آشکار از محبت پنهان بهتر است.

Betre er openberrleg refsing enn kjærleik som held seg duld.

6 زخم دوست بهتر از بوسهٔ دشمن است.

Trugne er slag av venehand, og mange er uvens kyssar.

7 شکم سیر حتی از عسل کراهت دارد، اما برای شکم گرسنه هر چیز تلخی شیرین است.

Den mette trakkar på honning, men den svoltne tykkjer alt beiskt er søtt.

8 کسی که از خانه‌اش دور می‌شود همچون پرنده‌ای است که از آشیانه‌اش آواره شده باشد.

Som ein fugl som rømer frå reiret sitt, er ein mann som rømer frå heimen sin.

9 مشورت صمیمانهٔ یک دوست همچون عطری خوشبو، دلپذیر است.

Olje og røykjelse hjarta gled, og søte venar-ord frå rådvis sjæl.

10 دوست خود و دوست پدرت را هرگز ترک نکن، و وقتی در تنگی هستی سراغ برادرت نرو؛ همسایهٔ نزدیک بهتر از برادر دور می‌تواند به تو کمک کند.

Slepp ikkje frå deg venen din og far din’s ven, so du lyt heim til bror din når du er i naud! Ein granne nær attmed er betre enn ein bror langt burte.

11 پسرم، حکمت بیاموز و دل مرا شاد کن تا بتوانم جواب کسانی را که مرا سرزنش می‌کنند، بدهم.

Vert vis, min son, og gled mitt hjarta, so eg kann svara den som spottar meg!

12 عاقل خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید، ولی جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌کند.

Den kloke ser fåren, gøymer seg; fåmingar renner fram og lyt bøta for det.

13 از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود، گرو بگیر.

Tak klædi hans, for han hev borga for ein annan, og panta honom for ei framand kvinna!

14 اگر صبح زود با صدای بلند برای دوستت دعای خیر کرده، او را از خواب بیدار کنی، دعای تو همچون لعنت خواهد بود.

Den som høgmælt signar sin ven um morgonen tidleg, han skal få det tilrekna som ei forbanning.

15 غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل چک‌چک آب در روز بارانی است؛

Si-drop frå taket ein regndag og ei trættekjær kvinna likjest kvarandre.

16 همان‌طور که نمی‌توان از وزیدن باد جلوگیری کرد، و یا با دستهای چرب چیزی را نگه داشت، همان‌طور هم محال است بتوان از غرغر چنین زنی جلوگیری کرد.

Den som held på henne, held på vind, og handi hans triv i olje.

17 همان‌طور که آهن، آهن را می‌تراشد، دوست نیز شخصیت دوستش را اصلاح می‌کند.

Jarn sliper jarn, og den eine mannen sliper den andre.

18 هر که درختی بپروراند از میوه‌اش نیز خواهد خورد و هر که به اربابش خدمت کند پاداش خواهد گرفت.

Den som agtar fiketreet sitt, fær eta frukti av det, den som tek vare på sin herre, skal få æra.

19 همان‌طور که انسان در آب، صورت خود را می‌بیند، در وجود دیگران نیز وجود خویش را مشاهده می‌کند.

Som andlit seg speglar mot andlit i vatnet, so menneskjehjarta mot menneskje.

20 همان‌طور که دنیای مردگان از بلعیدن زندگان سیر نمی‌شود، خواسته‌های انسان نیز هرگز ارضا نمی‌گردد. (Sheol h7585)

Helheim og avgrunn vert ikkje mette, og menneskjeaugo vert ikkje mette. (Sheol h7585)

21 طلا و نقره را به‌وسیلۀ آتش می‌آزمایند، ولی انسان را از عکس‌العملش در برابر تعریف و تمجید دیگران می‌توان شناخت.

Diglen røyner sylvet og omnen gullet, og ein mann vert røynd av sin ros.

22 اگر احمق را در داخل هاون هم بکوبی حماقتش از او جدا نمی‌شود.

Um du støyte uvitingen i mortelen med støytaren i hop med gryn, so vilde ikkje vitløysa vika ifrå han.

23 مال و دارایی زود از بین می‌رود و تاج و تخت پادشاه تا ابد برای نسل او باقی نمی‌ماند. پس تو با دقت از گله و رمه‌ات مواظبت کن،

God greide lyt du hava på koss sauerne dine ser ut, og agta vel på buskapen din!

24

For velstand varer ikkje æveleg, og ikkje ei kruna frå ætt til ætt.

25 زیرا وقتی علوفه چیده شود و محصول جدید به بار آید و علف کوهستان جمع‌آوری شود،

Men er høyet burte og håi kjem att, og fjellgras vert sanka i hop,

26 آنگاه از پشم گوسفندانت لباس تهیه خواهی کرد، از فروش بزهایت زمین خواهی خرید

då hev du lamb til klæde, og bukkar til å kjøpa deg åker for,

27 و از شیر بقیهٔ بزها تو و خانواده و کنیزانت سیر خواهید شد.

og geitemjølk nok til mat for deg, til mat for huset ditt og til livsupphald for gjentorne dine.