امثال 27
| درباره فردای خود با غرور صحبت نکن، زیرا نمی‌دانی چه پیش خواهد آمد. | 1 |
Ne glorieris in crastinum, ignorans quid superventura pariat dies.
| هرگز از خودت تعریف نکن؛ بگذار دیگران از تو تعریف کنند. | 2 |
Laudet te alienus, et non os tuum: extraneus, et non labia tua.
| حمل بار سنگ و ماسه سخت است، اما تحمل ناراحتیهایی که شخص نادان ایجاد می‌کند، از آن هم سختتر است. | 3 |
Grave est saxum, et onerosa arena: sed ira stulti utroque gravior.
| حسادت خطرناک‌تر و بی‌رحمتر از خشم و غضب است. | 4 |
Ira non habet misericordiam, nec erumpens furor: et impetum concitati spiritus ferre quis poterit?
| سرزنش آشکار از محبت پنهان بهتر است. | 5 |
Melior est manifesta correptio, quam amor absconditus.
| زخم دوست بهتر از بوسهٔ دشمن است. | 6 |
Meliora sunt vulnera diligentis, quam fraudulenta oscula odientis
| شکم سیر حتی از عسل کراهت دارد، اما برای شکم گرسنه هر چیز تلخی شیرین است. | 7 |
Anima saturata calcabit favum: et anima esuriens etiam amarum pro dulci sumet.
| کسی که از خانه‌اش دور می‌شود همچون پرنده‌ای است که از آشیانه‌اش آواره شده باشد. | 8 |
Sicut avis transmigrans de nido suo, sic vir qui derelinquit locum suum.
| مشورت صمیمانهٔ یک دوست همچون عطری خوشبو، دلپذیر است. | 9 |
Unguento et variis odoribus delectatur cor: et bonis amici consiliis anima dulcoratur.
| دوست خود و دوست پدرت را هرگز ترک نکن، و وقتی در تنگی هستی سراغ برادرت نرو؛ همسایهٔ نزدیک بهتر از برادر دور می‌تواند به تو کمک کند. | 10 |
Amicum tuum, et amicum patris tui ne dimiseris: et domum fratris tui ne ingrediaris in die afflictionis tuae. Melior est vicinus iuxta, quam frater procul.
| پسرم، حکمت بیاموز و دل مرا شاد کن تا بتوانم جواب کسانی را که مرا سرزنش می‌کنند، بدهم. | 11 |
Stude sapientiae fili mi, et laetifica cor meum, ut possim exprobranti respondere sermonem.
| عاقل خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید، ولی جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌کند. | 12 |
Astutus videns malum, absconditus est: parvuli transeuntes sustinuerunt dispendia.
| از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود، گرو بگیر. | 13 |
Tolle vestimentum eius, qui spopondit pro extraneo: et pro alienis, aufer ei pignus.
| اگر صبح زود با صدای بلند برای دوستت دعای خیر کرده، او را از خواب بیدار کنی، دعای تو همچون لعنت خواهد بود. | 14 |
Qui benedicit proximo suo voce grandi, de nocte consurgens maledicenti similis erit.
| غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل چک‌چک آب در روز بارانی است؛ | 15 |
Tecta perstillantia in die frigoris, et litigiosa mulier comparantur:
| همان‌طور که نمی‌توان از وزیدن باد جلوگیری کرد، و یا با دستهای چرب چیزی را نگه داشت، همان‌طور هم محال است بتوان از غرغر چنین زنی جلوگیری کرد. | 16 |
qui retinet eam, quasi qui ventum teneat, et oleum dexterae suae evacuabit.
| همان‌طور که آهن، آهن را می‌تراشد، دوست نیز شخصیت دوستش را اصلاح می‌کند. | 17 |
Ferrum ferro exacuitur, et homo exacuit faciem amici sui.
| هر که درختی بپروراند از میوه‌اش نیز خواهد خورد و هر که به اربابش خدمت کند پاداش خواهد گرفت. | 18 |
Qui servat ficum, comedet fructus eius: et qui custos est domini sui, glorificabitur.
| همان‌طور که انسان در آب، صورت خود را می‌بیند، در وجود دیگران نیز وجود خویش را مشاهده می‌کند. | 19 |
Quomodo in aquis resplendent vultus prospicientium, sic corda hominum manifesta sunt prudentibus.
| همان‌طور که دنیای مردگان از بلعیدن زندگان سیر نمی‌شود، خواسته‌های انسان نیز هرگز ارضا نمی‌گردد. (Sheol h7585) | 20 |
Infernus et perditio numquam implentur: similiter et oculi hominum insatiabiles: (Sheol h7585)
| طلا و نقره را به‌وسیلۀ آتش می‌آزمایند، ولی انسان را از عکس‌العملش در برابر تعریف و تمجید دیگران می‌توان شناخت. | 21 |
Quomodo probatur in conflatorio argentum, et in fornace aurum: sic probatur homo ore laudantis. Cor iniqui inquirit mala, cor autem rectum inquirit scientiam.
| اگر احمق را در داخل هاون هم بکوبی حماقتش از او جدا نمی‌شود. | 22 |
Si contuderis stultum in pila quasi ptisanas feriente desuper pilo, non auferetur ab eo stultitia eius.
| مال و دارایی زود از بین می‌رود و تاج و تخت پادشاه تا ابد برای نسل او باقی نمی‌ماند. پس تو با دقت از گله و رمه‌ات مواظبت کن، | 23 |
Diligenter agnosce vultum pecoris tui, tuosque greges considera:
| 24 |
Non enim habebis iugiter potestatem: sed corona tribuetur in generatione et generationem.
| زیرا وقتی علوفه چیده شود و محصول جدید به بار آید و علف کوهستان جمع‌آوری شود، | 25 |
Aperta sunt prata, et apparuerunt herbae virentes, et collecta sunt foena de montibus.
| آنگاه از پشم گوسفندانت لباس تهیه خواهی کرد، از فروش بزهایت زمین خواهی خرید | 26 |
Agni ad vestimentum tuum: et hoedi, agri pretium.
| و از شیر بقیهٔ بزها تو و خانواده و کنیزانت سیر خواهید شد. | 27 |
Sufficiat tibi lac caprarum in cibos tuos, et in necessaria domus tuae: et ad victum ancillis tuis.
