امثال 27

1 درباره فردای خود با غرور صحبت نکن، زیرا نمی‌دانی چه پیش خواهد آمد.

Freu dich nicht auf den Morgen! Denn du weißt nicht, was ein Tag gebären mag.

2 هرگز از خودت تعریف نکن؛ بگذار دیگران از تو تعریف کنند.

Ein anderer Mund, nicht deiner rühme dich, ein fremder, doch nicht deine eigenen Lippen!

3 حمل بار سنگ و ماسه سخت است، اما تحمل ناراحتیهایی که شخص نادان ایجاد می‌کند، از آن هم سختتر است.

Der Stein ist schwer; gewichtig ist der Sand; doch der Verdruß, von einem Toren dir bereitet, ist schwerer als die beiden.

4 حسادت خطرناک‌تر و بی‌رحمتر از خشم و غضب است.

Die Wut mag grimmig sein; der Zorn mag überschäumen; doch wer kann vor der Eifersucht bestehen?

5 سرزنش آشکار از محبت پنهان بهتر است.

Viel besser Rüge, die enthüllt, als Liebe, die verschleiert.

6 زخم دوست بهتر از بوسهٔ دشمن است.

Aufrichtig sind gemeint des Freundes Schläge; des Feindes Küsse sind geheuchelt.

7 شکم سیر حتی از عسل کراهت دارد، اما برای شکم گرسنه هر چیز تلخی شیرین است.

Dem satten Gaumen ekelt's vor dem Honigseim; dem Hungrigen ist alles Bittere süß.

8 کسی که از خانه‌اش دور می‌شود همچون پرنده‌ای است که از آشیانه‌اش آواره شده باشد.

Ein Vogel, der dem Nest entflieht: so ist ein Mann, der seinen Heimatort verläßt.

9 مشورت صمیمانهٔ یک دوست همچون عطری خوشبو، دلپذیر است.

Salböl und Räucherwerk erheitern das Gemüt; des Freundes Süßigkeit geht über die des Duftgehölzes.

10 دوست خود و دوست پدرت را هرگز ترک نکن، و وقتی در تنگی هستی سراغ برادرت نرو؛ همسایهٔ نزدیک بهتر از برادر دور می‌تواند به تو کمک کند.

Den alten Freund des Hauses übergehe nicht! Klopf nicht an deines Bruders Haus am Tage deiner Not! Viel besser ist ein Nachbar in der Nähe als ein Bruder in der Ferne!

11 پسرم، حکمت بیاموز و دل مرا شاد کن تا بتوانم جواب کسانی را که مرا سرزنش می‌کنند، بدهم.

Mein Sohn! Sei weise und erfreu mein Herz! Damit ich rechte Antwort einem geben kann, der mich beschimpfen will.

12 عاقل خطر را پیش‌بینی می‌کند و از آن اجتناب می‌نماید، ولی جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌کند.

Der Kluge sah das Unheil und versteckte sich; die Toren gingen weiter und erlitten Schaden.

13 از کسی که نزد تو ضامن شخص غریبی می‌شود، گرو بگیر.

Wer einem andern bürgt, dem nimm sein Kleid! Pfänd ihn um Fremder willen!

14 اگر صبح زود با صدای بلند برای دوستت دعای خیر کرده، او را از خواب بیدار کنی، دعای تو همچون لعنت خواهد بود.

Wer seinen Nächsten allzu laut und gar zu früh lobpreist, dem kann's als Fluchen angerechnet werden.

15 غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل چک‌چک آب در روز بارانی است؛

Ein triefend Dach zur Zeit des Regenwetters ist ein zänkisch Weib; sie gleichen sich.

16 همان‌طور که نمی‌توان از وزیدن باد جلوگیری کرد، و یا با دستهای چرب چیزی را نگه داشت، همان‌طور هم محال است بتوان از غرغر چنین زنی جلوگیری کرد.

Der Nordwind ist ein rauher Wind; und er wird doch der "Glückverheißende" genannt.

17 همان‌طور که آهن، آهن را می‌تراشد، دوست نیز شخصیت دوستش را اصلاح می‌کند.

Wie Eisen sich dem Eisen eint, so eint ein Mann sich seinem Freund.

18 هر که درختی بپروراند از میوه‌اش نیز خواهد خورد و هر که به اربابش خدمت کند پاداش خواهد گرفت.

Des Feigenbaumes Frucht genießt, wer diesen pflegt, und wer den seines Herren wartet, findet seinen Lohn.

19 همان‌طور که انسان در آب، صورت خود را می‌بیند، در وجود دیگران نیز وجود خویش را مشاهده می‌کند.

Gleichwie beim Wasser sich die Form der Form anpaßt, so auch des Menschen Herz dem Herzen.

20 همان‌طور که دنیای مردگان از بلعیدن زندگان سیر نمی‌شود، خواسته‌های انسان نیز هرگز ارضا نمی‌گردد. (Sheol h7585)

Der Abgrund und die Unterwelt sind unersättlich; so sind der Menschen Augen gleichfalls nicht zu sättigen. (Sheol h7585)

21 طلا و نقره را به‌وسیلۀ آتش می‌آزمایند، ولی انسان را از عکس‌العملش در برابر تعریف و تمجید دیگران می‌توان شناخت.

Nach Silber wird der Tiegel eingeschätzt; der Ofen nach dem Gold, ein Mann nach dem, was er bewundert.

22 اگر احمق را در داخل هاون هم بکوبی حماقتش از او جدا نمی‌شود.

Zerstießest du den Toren selbst im Mörser, selbst mitten in der Grütze mit der Keule, nicht würde seine Torheit von ihm weichen.

23 مال و دارایی زود از بین می‌رود و تاج و تخت پادشاه تا ابد برای نسل او باقی نمی‌ماند. پس تو با دقت از گله و رمه‌ات مواظبت کن،

Hab acht auf deine besten Schafe, sei wachsam auf die Herden!

24

Denn bares Geld reicht nicht für immer; nicht währt der Zins für alle Zeiten.

25 زیرا وقتی علوفه چیده شود و محصول جدید به بار آید و علف کوهستان جمع‌آوری شود،

Sprießt Gras empor, erscheint das frische Grün, und werden auf den Bergen Kräuter eingeheimst,

26 آنگاه از پشم گوسفندانت لباس تهیه خواهی کرد، از فروش بزهایت زمین خواهی خرید

dann hast du Lämmer für die Kleidung und Böcke zum Erwerb von Feldern

27 و از شیر بقیهٔ بزها تو و خانواده و کنیزانت سیر خواهید شد.

und Ziegenmilch genug für deine und für deines Hauses Nahrung und Lebensmittel für die Mägde.