امثال 26

1 همان‌طور که باریدن برف در تابستان یا باران در فصل درو خلاف قانون طبیعت است، همچنان است احترام گذاشتن به اشخاص نادان.

As snow in summer, and as rain in harvest, so honour is not suitable for a fool.

2 نفرین، بر کسی که مستحق آن نیست اثری ندارد و مانند گنجشک یا پرستویی است که این سو و آن سو پرواز می‌کند و در جایی نمی‌نشیند.

As the bird by wandering, as the swallow by flying, so the curse causeless shall not come.

3 شلّاق برای اسب است و افسار برای الاغ، و چوب تنبیه برای آدم نادان.

A whip for the horse, a bridle for the ass, and a rod for the fool's back.

4 نادان را مطابق حماقتش جواب نده، مبادا تو هم مثل او شوی.

Answer not a fool according to his folly, lest you also be like unto him.

5 نادان را مطابق حماقتش جواب بده، مبادا خودش را عاقل بداند.

Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own conceit.

6 کسی که توسط آدم نادان پیغام می‌فرستد مثل شخصی است که پای خود را قطع می‌کند و یا زهر می‌نوشد.

He that sends a message by the hand of a fool cuts off the feet, and drinks damage.

7 مثلی که از دهان شخص نادان بیرون می‌آید، مانند پای لنگ، سست است.

The legs of the lame are not equal: so is a parable in the mouth of fools.

8 احترام گذاشتن به شخص نادان، مانند بستن سنگ به فلاخن، کار احمقانه‌ای است.

As he that binds a stone in a sling, so is he that gives honour to a fool.

9 مثلی که از دهان شخص نادان بیرون می‌آید همچون خاری که به دست آدم مست فرو می‌رود و او حس نمی‌کند، بی‌اثر است.

As a thorn goes up into the hand of a drunkard, so is a parable in the mouths of fools.

10 کسی که نادان یا هر رهگذری را استخدام می‌کند، مانند تیراندازی است که بی‌هدف تیر رها کرده، هر رهگذری را مجروح می‌سازد.

The great God that formed all things both rewards the fool, and rewards transgressors.

11 همان‌طور که سگ به قی خود باز می‌گردد، آدم احمق نیز حماقت خود را تکرار می‌کند.

As a dog returns to his vomit, so a fool returns to his folly.

12 کسی که در نظر خود عاقل است از یک نادان هم نادانتر است.

See you a man wise in his own conceit? there is more hope of a fool than of him.

13 آدم تنبل پایش را از خانه بیرون نمی‌گذارد و می‌گوید: «شیرهای درنده در کوچه‌ها هستند!»

The slothful man says, There is a lion in the way; a lion is in the streets.

14 او مانند دری که بر پاشنه‌اش می‌چرخد، در رختخوابش می‌غلتد و از آن جدا نمی‌شود.

As the door turns upon his hinges, so does the slothful upon his bed.

15 دستش را به طرف بشقاب دراز می‌کند ولی از فرط تنبلی لقمه را به دهانش نمی‌گذارد.

The slothful hides his hand in his bosom; it grieves him to bring it again to his mouth.

16 با این حال او خود را داناتر از هفت مرد عاقل می‌داند.

The sluggard is wiser in his own conceit than seven men that can render a reason.

17 کسی که در نزاعی دخالت می‌کند که به او مربوط نیست مانند شخصی است که گوشهای سگی را می‌کشد.

He that passes by, and meddles with strife belonging not to him, is like one that takes a dog by the ears.

18 شخصی که همسایهٔ خود را فریب بدهد و بعد بگوید که شوخی کرده است، مثل دیوانه‌ای است که به هر طرف آتش و تیرهای مرگبار پرت می‌کند.

As a mad man who casts firebrands, arrows, and death,

19

So is the man that deceives his neighbour, and says, Am not I in sport?

20 هیزم که نباشد آتش خاموش می‌شود، سخن‌چین که نباشد نزاع فرو می‌نشیند.

Where no wood is, there the fire goes out: so where there is no talebearer, the strife ceases.

21 همان‌طور که زغال و هیزم آتش را مشتعل می‌کند، مرد ستیزه‌جو هم جنگ و نزاع بر پا می‌نماید.

As coals are to burning coals, and wood to fire; so is a contentious man to kindle strife.

22 سخنان سخن‌چین مانند لقمه‌های لذیذی است که با لذت بلعیده می‌شود.

The words of a talebearer are as wounds, and they go down into the innermost parts of the belly.

23 سخنان زیبا و فریبنده، شرارت دل را پنهان می‌سازد، درست مانند لعابی که ظرف گلی را می‌پوشاند.

Burning lips and a wicked heart are like a potsherd covered with silver dross.

24 شخص کینه‌توز با حرفهایش کینهٔ دلش را مخفی می‌کند؛

He that hates dissembles with his lips, and lays up deceit within him;

25 اما تو گول حرفهای فریبندهٔ او را نخور، زیرا دلش پر از نفرت است.

When he speaks fair, believe him not: for there are seven abominations in his heart.

26 اگرچه نفرتش را با حیله پنهان می‌کند، اما سرانجام پلیدی او بر همگان آشکار خواهد شد.

Whose hatred is covered by deceit, his wickedness shall be showed before the whole congregation.

27 هر که برای دیگران چاه بکند، خود در آن خواهد افتاد. هر که سنگی به طرف دیگران بغلتاند، آن سنگ برمی‌گردد و بر روی خود او می‌افتد.

Whoso digs a pit shall fall therein: and he that rolls a stone, it will return upon him.

28 زبان دروغگو از مجروح شدگان خود نفرت دارد و دهان چاپلوس خرابی بار می‌آورد.

A lying tongue hates those that are afflicted by it; and a flattering mouth works ruin.