امثال 26

1 همان‌طور که باریدن برف در تابستان یا باران در فصل درو خلاف قانون طبیعت است، همچنان است احترام گذاشتن به اشخاص نادان.

Както сняг лятно време, И както дъжда в жетва, Така и чест не прилича на безумния.

2 نفرین، بر کسی که مستحق آن نیست اثری ندارد و مانند گنجشک یا پرستویی است که این سو و آن سو پرواز می‌کند و در جایی نمی‌نشیند.

Както врабче в скитането си, както ластовица в летенето си, Така и проклетия не постига без причина.

3 شلّاق برای اسب است و افسار برای الاغ، و چوب تنبیه برای آدم نادان.

Бич за коня, юзда за осела И тояга за гърба на безумните.

4 نادان را مطابق حماقتش جواب نده، مبادا تو هم مثل او شوی.

Не отговаряй на безумния според безумието му, Да не би да станеш и ти подобен нему.

5 نادان را مطابق حماقتش جواب بده، مبادا خودش را عاقل بداند.

Отговаряй на безумния според безумието му, Да не би да се има мъдър в своите си очи.

6 کسی که توسط آدم نادان پیغام می‌فرستد مثل شخصی است که پای خود را قطع می‌کند و یا زهر می‌نوشد.

Който праща известие чрез безумния Отсича своите си нозе и докарва на себе си вреда.

7 مثلی که از دهان شخص نادان بیرون می‌آید، مانند پای لنگ، سست است.

Както безполезни висят краката на куция, Така е притча в устата на безумния.

8 احترام گذاشتن به شخص نادان، مانند بستن سنگ به فلاخن، کار احمقانه‌ای است.

Както оня, който хвърли възел със скъпоценни камъни в грамада, Така е тоя, който отдава чест на безумния.

9 مثلی که از دهان شخص نادان بیرون می‌آید همچون خاری که به دست آدم مست فرو می‌رود و او حس نمی‌کند، بی‌اثر است.

Като трън, който боде ръката на пияницата, Така е притча в устата на безумните.

10 کسی که نادان یا هر رهگذری را استخدام می‌کند، مانند تیراندازی است که بی‌هدف تیر رها کرده، هر رهگذری را مجروح می‌سازد.

Както стрелец, който безогледно наранява всички, Така е оня, който условя безумен, или оня, който условя скитници.

11 همان‌طور که سگ به قی خود باز می‌گردد، آدم احمق نیز حماقت خود را تکرار می‌کند.

Както кучето се връща в бълвоча си, Така безумният повтаря своята глупост.

12 کسی که در نظر خود عاقل است از یک نادان هم نادانتر است.

Видял ли си човек който има себе си за мъдър? Повече надежда има за безумния, нежели за него.

13 آدم تنبل پایش را از خانه بیرون نمی‌گذارد و می‌گوید: «شیرهای درنده در کوچه‌ها هستند!»

Ленивият казва: Лъв има на пътя! Лъв има по улиците!

14 او مانند دری که بر پاشنه‌اش می‌چرخد، در رختخوابش می‌غلتد و از آن جدا نمی‌شود.

Както вратата се завърта на резетата си, Така и ленивият на постелката си.

15 دستش را به طرف بشقاب دراز می‌کند ولی از فرط تنبلی لقمه را به دهانش نمی‌گذارد.

Ленивият потопява ръката си в паницата, А го мързи да я върне в устата си.

16 با این حال او خود را داناتر از هفت مرد عاقل می‌داند.

Ленивият има себе си за по-мъдър От седмина души, които могат да дадат умен отговор.

17 کسی که در نزاعی دخالت می‌کند که به او مربوط نیست مانند شخصی است که گوشهای سگی را می‌کشد.

Минувачът, който се дразни с чужда разпра, Е като оня, който хваща куче за ушите.

18 شخصی که همسایهٔ خود را فریب بدهد و بعد بگوید که شوخی کرده است، مثل دیوانه‌ای است که به هر طرف آتش و تیرهای مرگبار پرت می‌کند.

Както лудият, който хвърля главни, стрели и смърт.

19

Така е човекът, който измамя ближния си, И казва: Не сторих ли това на шега?

20 هیزم که نباشد آتش خاموش می‌شود، سخن‌چین که نباشد نزاع فرو می‌نشیند.

Дето няма дърва огънят изгасва; И дето няма шепотник раздорът престава.

21 همان‌طور که زغال و هیزم آتش را مشتعل می‌کند، مرد ستیزه‌جو هم جنگ و نزاع بر پا می‌نماید.

Както са въглищата за жарта и дърва за огъня, Така е и крамолникът, за да разпаля препирня.

22 سخنان سخن‌چین مانند لقمه‌های لذیذی است که با لذت بلعیده می‌شود.

Думите на шепотника са като сладки залъци И влизат вътре в корема.

23 سخنان زیبا و فریبنده، شرارت دل را پنهان می‌سازد، درست مانند لعابی که ظرف گلی را می‌پوشاند.

Усърдните устни с нечестиво сърце Са като сребърна глеч намазана на пръстен съд.

24 شخص کینه‌توز با حرفهایش کینهٔ دلش را مخفی می‌کند؛

Ненавистникът лицемерствува с устните си, Но крои коварство в сърцето си;

25 اما تو گول حرفهای فریبندهٔ او را نخور، زیرا دلش پر از نفرت است.

Когато говори сладко не го вярвай, Защото има седем мерзости в сърцето му;

26 اگرچه نفرتش را با حیله پنهان می‌کند، اما سرانجام پلیدی او بر همگان آشکار خواهد شد.

Макар омразата му да се покрива с измама, Нечестието му ще се издаде всред събранието.

27 هر که برای دیگران چاه بکند، خود در آن خواهد افتاد. هر که سنگی به طرف دیگران بغلتاند، آن سنگ برمی‌گردد و بر روی خود او می‌افتد.

Който копае ров ще падне в него, И който търкаля камък, върху него ще се обърне.

28 زبان دروغگو از مجروح شدگان خود نفرت دارد و دهان چاپلوس خرابی بار می‌آورد.

Лъжливият език мрази наранените от него, И ласкателните уста докарват съсипня.