امثال 25

1 امثال دیگری از سلیمان که مردان حِزِقیا، پادشاه یهودا، آنها را به رشتهٔ تحریر درآوردند:

Også dette er Salomos ordsprog, som Judas konge Esekias' menn har samlet:

2 عظمت خدا در پوشاندن اسرارش می‌باشد، اما عظمت پادشاه در پی بردن به عمق مسائل.

Det er Guds ære å skjule en sak, men kongers ære å granske en sak.

3 پی بردن به افکار پادشاهان مانند دست یافتن به آسمان و عمق زمین، غیرممکن است.

Himmelens høide, jordens dybde og kongers hjerter er uransakelige.

4 ناخالصی‌ها را از نقره جدا کن تا زرگر بتواند از آن ظرفی بسازد.

Skill slagget fra sølvet, så får gullsmeden et kar ut av det.

5 اطرافیان بدکار پادشاه را از او دور کن تا تخت او به عدالت پایدار بماند.

Før den ugudelige bort fra kongens åsyn, så blir hans trone trygget ved rettferdighet.

6 وقتی به حضور پادشاه می‌روی خود را آدم بزرگی ندان و در جای بزرگان نایست،

Bryst dig ikke for kongens åsyn og still dig ikke på de stores plass!

7 چون بهتر است به تو گفته شود: «بالاتر بنشین»، از اینکه تو را در برابر چشمان بزرگان در جای پایینتر بنشانند. اگر حتی با چشمانت چیزی می‌بینی،

For det er bedre de sier til dig: Kom her op, enn at du blir flyttet ned for en stormann, som du hadde sett.

8 شتابزده همسایه‌ات را به دادگاه نبر، زیرا اگر در آخر ثابت شود که حق با وی بوده است، تو چه خواهی کرد؟

Gi dig ikke for hastig i strid med nogen, forat det ikke skal sies: Hvad vil du gjøre til slutt når motparten vinner saken til din skam?

9 وقتی با همسایه‌ات دعوا می‌کنی رازی را که از دیگری شنیده‌ای فاش نکن،

Før din sak mot din motpart, men åpenbar ikke annen manns hemmelighet,

10 زیرا دیگر کسی به تو اطمینان نخواهد کرد و تو بدنام خواهی شد.

forat ikke den som hører det, skal skjelle dig ut, og ditt dårlige rykte vare ved!

11 سخنی که بجا گفته شود مانند نگینهای طلاست که در ظرف نقره‌ای نشانده باشند.

Som epler av gull i skåler av sølv er et ord talt i rette tid.

12 نصیحت شخص دانا برای گوش شنوا مانند حلقه طلا و جواهر، با ارزش است.

Som en ring av gull, som et smykke av fint gull er en vismann som taler refsende ord for et hørende øre.

13 خدمتگزار امین همچون آب خنک در گرمای تابستان، جان اربابش را تازه می‌کند.

Som kjølende sne i høstens tid er et pålitelig sendebud for den som sender ham; han vederkveger sin herres sjel.

14 کسی که دم از بخشندگی خود می‌زند، ولی چیزی به کسی نمی‌بخشد مانند ابر و بادی است که باران نمی‌دهد.

Som skyer og vind uten regn er den mann som skryter av at han vil gi, men ikke holder ord.

15 شخص صبور می‌تواند حتی حاکم را متقاعد کند و زبان نرم می‌تواند هر مقاومت سختی را در هم بشکند.

Ved saktmodighet blir en fyrste overtalt, og en mild tunge knuser ben.

16 اگر به عسل دست یافتی زیاد از حد نخور، زیرا ممکن است دلت به هم بخورد و استفراغ کنی.

Har du funnet honning, så et av den det du trenger, forat du ikke skal bli lei av den og spy den ut!

17 به خانهٔ همسایه‌ات زیاد از حد نرو، مبادا از تو سیر و متنفر شود.

Sett sjelden din fot i din venns hus, forat han ikke skal bli lei av dig og hate dig!

18 شهادت دروغ مثل تبر و شمشیر و تیر تیز صدمه می‌زند.

Som en hammer, et sverd, en hvass pil er en mann som fører falskt vidnesbyrd mot sin næste.

19 اعتماد کردن به آدم خائن در زمان تنگی مانند جویدن غذا با دندان لق و دویدن با پای شکسته است.

Som en skjør tann og en vaklende fot er tillit til den troløse på nødens dag.

20 آواز خواندن برای آدم غصه‌دار مثل درآوردن لباس او در هوای سرد و پاشیدن نمک روی زخم اوست.

Lik den som legger av sine klær på en vinterdag, lik eddik på pottaske er den som synger viser for et sorgfullt hjerte.

21 اگر دشمن تو گرسنه است به او غذا بده و اگر تشنه است به او آب بنوشان.

Hungrer din fiende, så gi ham brød å ete, og tørster han, så gi ham vann å drikke!

22 با این عملت، اخگرهای شرم بر سرش خواهی انباشت، و خداوند به تو پاداش خواهد داد.

For da sanker du gloende kull på hans hode, og Herren skal gjengjelde dig det.

23 همان‌طور که باد شمال باران می‌آورد، همچنان بدگویی، خشم و عصبانیت به بار می‌آورد.

Nordenvind føder regn, og en tunge som hvisker i lønndom, volder sure miner.

24 سکونت در گوشهٔ پشت بام بهتر است از زندگی کردن با زن غرغرو در یک خانه.

Bedre å bo i et hjørne på taket enn med trettekjær kvinne i felles hus.

25 خبر خوشی که از دیار دور می‌رسد، همچون آب خنکی است که به کام تشنه لب می‌رسد.

Som friskt vann for den trette er en god tidende fra et fjernt land.

26 سازش شخص درستکار با آدم بدکار، مانند آلوده کردن منبع آب و گل‌آلود ساختن چشمه است.

Som en grumset kilde og en utskjemt brønn er en rettferdig som gir efter for en ugudelig.

27 همان‌طور که زیاده‌روی در خوردن عسل مضر است، طلبیدن تعریف و تمجید از مردم نیز ناپسند است.

Å ete for meget honning er ikke godt, og grubleres ære er tung.

28 کسی که بر نفس خویش تسلط ندارد، مثل شهری بی‌حصار است.

Som en by hvis murer er brutt ned og borte, er en mann som ikke kan styre sitt sinn.