امثال 25

1 امثال دیگری از سلیمان که مردان حِزِقیا، پادشاه یهودا، آنها را به رشتهٔ تحریر درآوردند:

also these proverb Solomon which to proceed human Hezekiah king Judah

2 عظمت خدا در پوشاندن اسرارش می‌باشد، اما عظمت پادشاه در پی بردن به عمق مسائل.

glory God to hide word: thing and glory king to search word: thing

3 پی بردن به افکار پادشاهان مانند دست یافتن به آسمان و عمق زمین، غیرممکن است.

heaven to/for height and land: country/planet to/for depth and heart king nothing search

4 ناخالصی‌ها را از نقره جدا کن تا زرگر بتواند از آن ظرفی بسازد.

to remove dross from silver: money and to come out: produce to/for to refine article/utensil

5 اطرافیان بدکار پادشاه را از او دور کن تا تخت او به عدالت پایدار بماند.

to remove wicked to/for face king and to establish: establish in/on/with righteousness throne his

6 وقتی به حضور پادشاه می‌روی خود را آدم بزرگی ندان و در جای بزرگان نایست،

not to honor to/for face king and in/on/with place great: large not to stand: stand

7 چون بهتر است به تو گفته شود: «بالاتر بنشین»، از اینکه تو را در برابر چشمان بزرگان در جای پایینتر بنشانند. اگر حتی با چشمانت چیزی می‌بینی،

for pleasant to say to/for you to ascend: rise here/thus from to abase you to/for face noble which to see: see eye your

8 شتابزده همسایه‌ات را به دادگاه نبر، زیرا اگر در آخر ثابت شود که حق با وی بوده است، تو چه خواهی کرد؟

not to come out: send to/for to contend quickly lest what? to make: do in/on/with end her in/on/with be humiliated [obj] you neighbor your

9 وقتی با همسایه‌ات دعوا می‌کنی رازی را که از دیگری شنیده‌ای فاش نکن،

strife your to contend with neighbor your and counsel another not to reveal: reveal

10 زیرا دیگر کسی به تو اطمینان نخواهد کرد و تو بدنام خواهی شد.

lest to shame you to hear: hear and slander your not to return: return

11 سخنی که بجا گفته شود مانند نگینهای طلاست که در ظرف نقره‌ای نشانده باشند.

apple gold in/on/with figure silver: money word to speak: speak upon (right) time his

12 نصیحت شخص دانا برای گوش شنوا مانند حلقه طلا و جواهر، با ارزش است.

ring gold and ornament gold to rebuke wise upon ear to hear: hear

13 خدمتگزار امین همچون آب خنک در گرمای تابستان، جان اربابش را تازه می‌کند.

like/as coolness snow in/on/with day harvest envoy be faithful to/for to send: depart him and soul lord his to return: rescue

14 کسی که دم از بخشندگی خود می‌زند، ولی چیزی به کسی نمی‌بخشد مانند ابر و بادی است که باران نمی‌دهد.

mist and spirit: breath and rain nothing man to boast: boast in/on/with gift deception

15 شخص صبور می‌تواند حتی حاکم را متقاعد کند و زبان نرم می‌تواند هر مقاومت سختی را در هم بشکند.

in/on/with length face: anger to entice chief and tongue tender to break bone

16 اگر به عسل دست یافتی زیاد از حد نخور، زیرا ممکن است دلت به هم بخورد و استفراغ کنی.

honey to find to eat sufficiency your lest to satisfy him and to vomit him

17 به خانهٔ همسایه‌ات زیاد از حد نرو، مبادا از تو سیر و متنفر شود.

be precious foot your from house: home neighbor your lest to satisfy you and to hate you

18 شهادت دروغ مثل تبر و شمشیر و تیر تیز صدمه می‌زند.

war-club and sword and arrow to sharpen man to answer in/on/with neighbor his witness deception

19 اعتماد کردن به آدم خائن در زمان تنگی مانند جویدن غذا با دندان لق و دویدن با پای شکسته است.

tooth to shatter and foot to slip confidence to act treacherously in/on/with day distress

20 آواز خواندن برای آدم غصه‌دار مثل درآوردن لباس او در هوای سرد و پاشیدن نمک روی زخم اوست.

to advance garment in/on/with day cold vinegar upon lye and to sing in/on/with song upon heart bad: harmful

21 اگر دشمن تو گرسنه است به او غذا بده و اگر تشنه است به او آب بنوشان.

if hungry to hate you to eat him food: bread and if thirsty to water: drink him water

22 با این عملت، اخگرهای شرم بر سرش خواهی انباشت، و خداوند به تو پاداش خواهد داد.

for coal you(m. s.) to snatch up upon head his and LORD to complete to/for you

23 همان‌طور که باد شمال باران می‌آورد، همچنان بدگویی، خشم و عصبانیت به بار می‌آورد.

spirit: breath north to twist: give birth rain and face be indignant tongue secrecy

24 سکونت در گوشهٔ پشت بام بهتر است از زندگی کردن با زن غرغرو در یک خانه.

pleasant to dwell upon corner roof from woman: wife (contention *Q(K)*) and house: home fellow

25 خبر خوشی که از دیار دور می‌رسد، همچون آب خنکی است که به کام تشنه لب می‌رسد.

water cool upon soul faint and tidings pleasant from land: country/planet distance

26 سازش شخص درستکار با آدم بدکار، مانند آلوده کردن منبع آب و گل‌آلود ساختن چشمه است.

spring to foul and fountain to ruin righteous to shake to/for face: before wicked

27 همان‌طور که زیاده‌روی در خوردن عسل مضر است، طلبیدن تعریف و تمجید از مردم نیز ناپسند است.

to eat honey to multiply not pleasant and search glory their glory

28 کسی که بر نفس خویش تسلط ندارد، مثل شهری بی‌حصار است.

city to break through nothing wall man which nothing restraint to/for spirit: temper his