امثال 25
| امثال دیگری از سلیمان که مردان حِزِقیا، پادشاه یهودا، آنها را به رشتهٔ تحریر درآوردند: | 1 |
These also are proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah copied out.
| عظمت خدا در پوشاندن اسرارش می‌باشد، اما عظمت پادشاه در پی بردن به عمق مسائل. | 2 |
It is the glory of God to conceal a thing: but the glory of kings is to search out a matter.
| پی بردن به افکار پادشاهان مانند دست یافتن به آسمان و عمق زمین، غیرممکن است. | 3 |
The heaven for height, and the earth for depth, and the heart of kings is unsearchable.
| ناخالصی‌ها را از نقره جدا کن تا زرگر بتواند از آن ظرفی بسازد. | 4 |
Take away the dross from the silver, and there cometh forth a vessel for the finer:
| اطرافیان بدکار پادشاه را از او دور کن تا تخت او به عدالت پایدار بماند. | 5 |
Take away the wicked [from] before the king, and his throne shall be established in righteousness.
| وقتی به حضور پادشاه می‌روی خود را آدم بزرگی ندان و در جای بزرگان نایست، | 6 |
Put not thyself forward in the presence of the king, and stand not in the place of great men:
| چون بهتر است به تو گفته شود: «بالاتر بنشین»، از اینکه تو را در برابر چشمان بزرگان در جای پایینتر بنشانند. اگر حتی با چشمانت چیزی می‌بینی، | 7 |
For better is it that it be said unto thee, Come up hither; than that thou shouldest be put lower in the presence of the prince, whom thine eyes have seen.
| شتابزده همسایه‌ات را به دادگاه نبر، زیرا اگر در آخر ثابت شود که حق با وی بوده است، تو چه خواهی کرد؟ | 8 |
Go not forth hastily to strive, lest [thou know not] what to do in the end thereof, when thy neighbour hath put thee to shame.
| وقتی با همسایه‌ات دعوا می‌کنی رازی را که از دیگری شنیده‌ای فاش نکن، | 9 |
Debate thy cause with thy neighbour [himself], and disclose not the secret of another:
| زیرا دیگر کسی به تو اطمینان نخواهد کرد و تو بدنام خواهی شد. | 10 |
Lest he that heareth it revile thee, and thine infamy turn not away.
| سخنی که بجا گفته شود مانند نگینهای طلاست که در ظرف نقره‌ای نشانده باشند. | 11 |
A word fitly spoken is [like] apples of gold in baskets of silver.
| نصیحت شخص دانا برای گوش شنوا مانند حلقه طلا و جواهر، با ارزش است. | 12 |
[As] an earring of gold, and an ornament of fine gold, [so is] a wise reprover upon an obedient ear.
| خدمتگزار امین همچون آب خنک در گرمای تابستان، جان اربابش را تازه می‌کند. | 13 |
As the cold of snow in the time of harvest, [so is] a faithful messenger to them that send him; for he refresheth the soul of his masters.
| کسی که دم از بخشندگی خود می‌زند، ولی چیزی به کسی نمی‌بخشد مانند ابر و بادی است که باران نمی‌دهد. | 14 |
[As] clouds and wind without rain, [so is] he that boasteth himself of his gifts falsely.
| شخص صبور می‌تواند حتی حاکم را متقاعد کند و زبان نرم می‌تواند هر مقاومت سختی را در هم بشکند. | 15 |
By long forbearing is a ruler persuaded, and a soft tongue breaketh the bone.
| اگر به عسل دست یافتی زیاد از حد نخور، زیرا ممکن است دلت به هم بخورد و استفراغ کنی. | 16 |
Hast thou found honey? eat so much as is sufficient for thee; lest thou be filled therewith, and vomit it.
| به خانهٔ همسایه‌ات زیاد از حد نرو، مبادا از تو سیر و متنفر شود. | 17 |
Let thy foot be seldom in thy neighbour’s house; lest he be weary of thee, and hate thee.
| شهادت دروغ مثل تبر و شمشیر و تیر تیز صدمه می‌زند. | 18 |
A man that beareth false witness against his neighbour is a maul, and a sword, and a sharp arrow.
| اعتماد کردن به آدم خائن در زمان تنگی مانند جویدن غذا با دندان لق و دویدن با پای شکسته است. | 19 |
Confidence in an unfaithful man in time of trouble is [like] a broken tooth, and a foot out of joint.
| آواز خواندن برای آدم غصه‌دار مثل درآوردن لباس او در هوای سرد و پاشیدن نمک روی زخم اوست. | 20 |
[As] one that taketh off a garment in cold weather, [and as] vinegar upon nitre, so is he that singeth songs to an heavy heart.
| اگر دشمن تو گرسنه است به او غذا بده و اگر تشنه است به او آب بنوشان. | 21 |
If thine enemy be hungry, give him bread to eat; and if he be thirsty, give him water to drink:
| با این عملت، اخگرهای شرم بر سرش خواهی انباشت، و خداوند به تو پاداش خواهد داد. | 22 |
For thou shalt heap coals of fire upon his head, and the LORD shall reward thee.
| همان‌طور که باد شمال باران می‌آورد، همچنان بدگویی، خشم و عصبانیت به بار می‌آورد. | 23 |
The north wind bringeth forth rain: so doth a backbiting tongue an angry countenance.
| سکونت در گوشهٔ پشت بام بهتر است از زندگی کردن با زن غرغرو در یک خانه. | 24 |
It is better to dwell in the comer of the housetop, than with a contentious woman in a wide house.
| خبر خوشی که از دیار دور می‌رسد، همچون آب خنکی است که به کام تشنه لب می‌رسد. | 25 |
[As] cold waters to a thirsty soul, so is good news from a far country.
| سازش شخص درستکار با آدم بدکار، مانند آلوده کردن منبع آب و گل‌آلود ساختن چشمه است. | 26 |
[As] a troubled fountain, and a corrupted spring, [so is] a righteous man that giveth way before the wicked.
| همان‌طور که زیاده‌روی در خوردن عسل مضر است، طلبیدن تعریف و تمجید از مردم نیز ناپسند است. | 27 |
It is not good to eat much honey: so [for men] to search out their own glory is [not] glory.
| کسی که بر نفس خویش تسلط ندارد، مثل شهری بی‌حصار است. | 28 |
He whose spirit is without restraint is [like] a city that is broken down and hath no wall.
