امثال 24
| به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، | 1 |
No envidies a los perversos, Ni desees estar con ellos.
| زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. | 2 |
Porque su corazón trama violencia, Y sus labios hablan gran injusticia.
| خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد، | 3 |
Con la sabiduría se edifica una casa, Con la prudencia se afirma,
| اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود. | 4 |
Con el conocimiento se llenan sus cuartos De todo bien preciado y agradable.
| آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید. | 5 |
Mejor es el varón sabio que el fuerte. El hombre de conocimiento aumenta su poder.
| پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. | 6 |
Porque con estrategia harás tu guerra, Y en la multitud de consejeros está la victoria.
| نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. | 7 |
La sabiduría está demasiado alta para el necio. En la puerta no abrirá su boca.
| کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. | 8 |
Al que trama el mal Lo llamarán hombre de malas intenciones.
| نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد. | 9 |
La intención del insensato es pecado, El burlador es detestado por los hombres.
| اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. | 10 |
Si flaqueas en el día de la adversidad, También tu fuerza se reducirá.
| از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. | 11 |
¡Libra a los que son llevados a la muerte! ¡Rescata a los que se tambalean hacia a la matanza!
| نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. | 12 |
Si dices: En verdad, no lo supimos. El que pesa los corazones, ¿no lo sabrá? ¿No lo sabrá el que vigila tu vida, Y paga al hombre según sus obras?
| پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. | 13 |
Come miel, hijo mío, pues es buena. Sí, el panal es dulce a tu paladar.
| 14 |
Así aprópiate de la sabiduría para tu vida. Si la hallas, habrá un porvenir, Y tu esperanza no será frustrada.
| ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن، | 15 |
Oh impío, no aceches la tienda del justo Ni saquees su lugar de reposo,
| زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. | 16 |
Porque siete veces cae el justo y se vuelve a levantar, Pero los impíos tropiezan en la calamidad.
| وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو، | 17 |
Si tu enemigo cae, no te alegres, Y si tropieza, no se regocije tu corazón,
| زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! | 18 |
No sea que Yavé lo vea y le desagrade, Y aparte de sobre él su enojo.
| به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، | 19 |
No te impacientes a causa de los malhechores, Ni tengas envidia de los pecadores,
| زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. | 20 |
Porque para el perverso no habrá buen fin, Y la lámpara de los impíos será apagada.
| پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو، | 21 |
Hijo mío: Teme a Yavé y también al rey. No te asocies con los sediciosos,
| کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ | 22 |
Porque su calamidad viene de repente, Y la ruina que viene de ambos, ¿quién la conocerá?
| قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. | 23 |
También estos son dichos de los sabios: No es bueno hacer acepción de personas en el juicio.
| هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، | 24 |
El que dice al impío: Eres justo, Lo maldecirán los pueblos, Y lo detestarán las naciones.
| ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. | 25 |
Pero los que lo reprenden serán apreciados, Y una gran bendición vendrá sobre ellos.
| جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. | 26 |
Besados serán los labios Del que responde palabras rectas.
| اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. | 27 |
Prepara tus labores de afuera, Y disponlas en tus campos, Y después edifica tu casa.
| علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور. | 28 |
No testifiques sin causa contra tu prójimo, Ni engañes con tus labios.
| نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» | 29 |
No digas: Le haré como él me hizo, Le retribuiré conforme a su obra.
| از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛ | 30 |
Pasé junto al campo de un hombre perezoso, Por la viña de un hombre falto de entendimiento,
| همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. | 31 |
Y ahí todo estaba cubierto de espinas. Su superficie estaba cubierta de ortigas, Y su muro de piedra, derribado.
| با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: | 32 |
Observé esto y reflexioné. Lo vi y aprendí la lección:
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، | 33 |
Un poco de sueño, un poco de dormitar, Un poco de cruzar las manos para descansar,
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. | 34 |
Así vendrá tu miseria como un vagabundo, Y tu escasez como un hombre armado.
