< امثال 24 >
به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، | 1 |
Nie zazdrość złym ludziom ani nie pragnij z nimi przebywać;
زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. | 2 |
Ich serce bowiem obmyśla przemoc, a ich wargi mówią o krzywdzie.
خانه با حکمت بنا میشود و با فهم استوار میگردد، | 3 |
Dom buduje się mądrością, a umacnia się rozumem.
اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر میشود. | 4 |
Dzięki wiedzy komory będą napełnione wszelkimi kosztownymi i przyjemnymi bogactwami.
آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش میافزاید. | 5 |
Mądry człowiek jest silny, a mąż, który ma wiedzę, dodaje siły.
پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. | 6 |
Bo dzięki mądrej radzie poprowadzisz wojnę, a mnóstwo doradców [da ci] wybawienie.
نادان نمیتواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار میگیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. | 7 |
Mądrość jest dla głupca zbyt wzniosła; nie otwiera ust swoich w bramie.
کسی که دائم نقشههای پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. | 8 |
Kto knuje zło, będzie zwany złośliwym.
نقشههای آدم جاهل گناهآلود است و کسی که دیگران را مسخره میکند مورد نفرت همهٔ مردم میباشد. | 9 |
Obmyślanie głupoty [jest] grzechem, a szyderca budzi odrazę w ludziach.
اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. | 10 |
Jeśli w dniu ucisku ustaniesz, twoja siła jest słaba.
از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. | 11 |
[Jeśli] odmówisz ratunku prowadzonym na śmierć i tym, którzy idą na stracenie;
نگو که از جریان بیخبر بودهای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، میداند که تو از همه چیز باخبر بودهای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. | 12 |
Jeśli powiesz: Nie wiedzieliśmy o tym; czy ten, który waży serca, nie rozumie? A ten, który strzeże twojej duszy, nie pozna? I czy nie odda człowiekowi według jego uczynków?
پسرم، همانطور که خوردن عسل کام تو را شیرین میکند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. | 13 |
Synu mój, jedz miód, bo jest dobry, i plaster miodu słodki dla twojego podniebienia.
Tak [będzie] poznanie mądrości dla twojej duszy; jeśli ją znajdziesz, będzie nagroda, a twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی میکند، تاراج نکن، | 15 |
Nie czyhaj, niegodziwcze, przed mieszkaniem sprawiedliwego, nie burz miejsca jego odpoczynku;
زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. | 16 |
Bo sprawiedliwy upada siedem razy, jednak znowu powstaje; a niegodziwi popadną w nieszczęście.
وقتی دشمنت دچار مصیبتی میشود شادی نکن و هنگامی که میافتد دلشاد نشو، | 17 |
Nie ciesz się, gdy twój nieprzyjaciel upadnie, i niech twoje serce się nie raduje, gdy się potknie;
زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! | 18 |
Aby PAN tego nie widział i nie uznał za zło, i nie odwrócił od niego swojego gniewu.
به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، | 19 |
Nie gniewaj się z powodu złoczyńców ani nie zazdrość niegodziwym;
زیرا شخص بدکار آیندهای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. | 20 |
Bo zły nie otrzyma nagrody, pochodnia niegodziwych zostanie zgaszona.
پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش میکنند همدست نشو، | 21 |
Synu mój, bój się PANA i króla, a nie przestawaj z chwiejnymi;
کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ | 22 |
Bo ich nieszczęście nastąpi nagle, a któż zna upadek obydwóch?
قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. | 23 |
I to też [należy] do mądrych. Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę w sądzie.
هر که به مجرم بگوید: «تو بیگناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، | 24 |
Kto mówi niegodziwemu: Jesteś sprawiedliwy, tego będą ludzie przeklinać, a narody będą się nim brzydzić.
ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. | 25 |
A ci, którzy [go] strofują, będą szczęśliwi i przyjdzie na nich obfite błogosławieństwo.
جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. | 26 |
Pocałują wargi tego, który daje słuszną odpowiedź.
اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. | 27 |
Przygotuj swoją pracę na zewnątrz, a wykonuj ją na swoim polu, a potem buduj swój dom.
علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست دربارهاش بر زبان نیاور. | 28 |
Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw swemu bliźniemu ani nie oszukuj swymi wargami.
نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» | 29 |
Nie mów: Zrobię mu, jak on mi zrobił, oddam temu człowiekowi według jego uczynku.
از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کمعقل گذشتم؛ | 30 |
Szedłem koło pola leniwego i koło winnicy nierozumnego;
همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. | 31 |
A oto wszystko zarosło cierniem, pokrzywy pokryły wszystko, a kamienny mur był zburzony.
با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: | 32 |
Spojrzałem i rozważałem w sercu; obejrzałem i wyciągnąłem naukę.
کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، | 33 |
Trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, by odpocząć;
و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. | 34 |
A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny, a niedostatek – jak mąż uzbrojony.