امثال 24

1 به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی،

۱ بر مردان شریر حسد مبر، و آرزو مدارتا با ایشان معاشرت نمایی،

2 زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند.

۲ زیرا که دل ایشان در ظلم تفکر می‌کند ولبهای ایشان درباره مشقت تکلم می‌نماید.

3 خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد،

۳ خانه به حکمت بنا می‌شود، و با فطانت استوار می‌گردد،

4 اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود.

۴ و به معرفت اطاقها پر می‌شود، از هر گونه اموال گرانبها و نفایس.

5 آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید.

۵ مرد حکیم در قدرت می‌ماند، و صاحب معرفت در توانایی ترقی می‌کند،

6 پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد.

۶ زیرا که با حسن تدبیر باید جنگ بکنی، و ازکثرت مشورت دهندگان نصرت است.

7 نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد.

۷ حکمت برای احمق زیاده بلند است، دهان خود را در دربار باز نمی کند.

8 کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد.

۸ هر‌که برای بدی تفکر می‌کند، او را فتنه انگیزمی گویند.

9 نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد.

۹ فکر احمقان گناه است، و استهزاکننده نزد آدمیان مکروه است.

10 اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی.

۱۰ اگر در روز تنگی سستی نمایی، قوت توتنگ می‌شود.

11 از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن.

۱۱ آنانی را که برای موت برده شوند خلاص کن، و از رهانیدن آنانی که برای قتل مهیااندکوتاهی منما.

12 نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد.

۱۲ اگر گویی که این را ندانستیم، آیا آزماینده دلها نمی فهمد؟ و حافظ جان تو نمی داند؟ و به هرکس برحسب اعمالش مکافات نخواهد داد؟

13 پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت.

۱۳ ‌ای پسر من عسل را بخور زیرا که خوب است، و‌شان عسل را چونکه به کامت شیرین است.

14

۱۴ همچنین حکمت را برای جان خود بیاموز، اگر آن را بیابی آنگاه اجرت خواهد بود، و امید تومنقطع نخواهد شد.

15 ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن،

۱۵ ‌ای شریر برای منزل مرد عادل در کمین مباش، و آرامگاه او را خراب مکن،

16 زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد.

۱۶ زیرا مرد عادل اگر‌چه هفت مرتبه بیفتدخواهد برخاست، اما شریران در بلا خواهندافتاد.

17 وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو،

۱۷ چون دشمنت بیفتد شادی مکن، و چون بلغزد دلت وجد ننماید،

18 زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد!

۱۸ مبادا خداوند این را ببیند و در نظرش ناپسند آید، و غضب خود را از او برگرداند.

19 به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز،

۱۹ خویشتن را به‌سبب بدکاران رنجیده مساز، و بر شریران حسد مبر،

20 زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد.

۲۰ زیرا که به جهت بدکاران اجر نخواهد بود، و چراغ شریران خاموش خواهد گردید.

21 پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو،

۲۱ ‌ای پسر من از خداوند و پادشاه بترس، و بامفسدان معاشرت منما،

22 کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟

۲۲ زیرا که مصیبت ایشان ناگهان خواهدبرخاست، و عاقبت سالهای ایشان را کیست که بداند؟

23 قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند.

۲۳ اینها نیز از (سخنان ) حکیمان است طرفداری در داوری نیکو نیست.

24 هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد،

۲۴ کسی‌که به شریر بگوید تو عادل هستی، امت‌ها او را لعنت خواهند کرد و طوایف از اونفرت خواهند نمود.

25 ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید.

۲۵ اما برای آنانی که او را توبیخ نمایندشادمانی خواهد بود، و برکت نیکو به ایشان خواهد رسید.

26 جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است.

۲۶ آنکه به کلام راست جواب گوید لبها رامی بوسد.

27 اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده.

۲۷ کار خود را در خارج آراسته کن، و آن را درملک مهیا ساز، و بعد از آن خانه خویش را بنا نما.

28 علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور.

۲۸ بر همسایه خود بی‌جهت شهادت مده، و بالبهای خود فریب مده،

29 نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.»

۲۹ و مگو به طوری که او به من عمل کرد من نیزبا وی عمل خواهم نمود، و مرد را بر‌حسب اعمالش پاداش خواهم داد.

30 از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛

۳۰ از مزرعه مرد کاهل، و از تاکستان شخص ناقص العقل گذشتم.

31 همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود.

۳۱ و اینک بر تمامی آن خارها می‌رویید، وخس تمامی روی آن را می‌پوشانید، و دیوارسنگیش خراب شده بود،

32 با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم:

۳۲ پس من نگریسته متفکر شدم، ملاحظه کردم و ادب آموختم.

33 کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر،

۳۳ اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

34 و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد.

۳۴ پس فقر تو مثل راهزن بر تو خواهد آمد، ونیازمندی تو مانند مرد مسلح.