امثال 24

1 به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی،

Vær ikke misunnelig på onde mennesker, og ha ikke lyst til å være med dem!

2 زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند.

For deres hjerte tenker bare på å ødelegge, og deres leber taler ulykke.

3 خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد،

Ved visdom bygges et hus, og ved forstand blir det trygget,

4 اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود.

og ved kunnskap fylles kammerne med all slags kostelig og herlig gods.

5 آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید.

En vis mann er sterk, og en kyndig mann øker sin kraft.

6 پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد.

Du skal søke veiledning når du fører krig; hvor det er mange rådgivere, er det frelse.

7 نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد.

Visdom er for høi for dåren; i byporten lukker han ikke sin munn op.

8 کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد.

Den som tenker ut onde råd, blir kalt en renkesmed.

9 نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد.

Dårskaps råd er synd, og en spotter er en vederstyggelighet blandt folk.

10 اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی.

Viser du dig motløs på trengselens dag, så er din kraft ringe.

11 از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن.

Frels dem som hentes til døden, og hold tilbake dem som føres skjelvende bort til retterstedet!

12 نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد.

Når du sier: Se, vi visste ikke noget om det, mon da ikke han skjønner det, han som veier hjertene, og han som gir akt på din sjel, mon ikke han vet det og gjengjelder enhver efter hans gjerninger?

13 پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت.

Et honning, min sønn, for den er god, og fin honning er søt for din gane!

14

Akt visdommen like så gagnlig for din sjel! Har du funnet den, så er det en fremtid for dig, og ditt håp skal ikke bli til intet.

15 ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن،

Lur ikke som en ugudelig på den rettferdiges bolig, ødelegg ikke hans hjem!

16 زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد.

For syv ganger faller den rettferdige og står op igjen, men de ugudelige kastes over ende når ulykken kommer.

17 وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو،

Når din fiende faller, må du ikke glede dig, og når han snubler, må ikke ditt hjerte fryde sig,

18 زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد!

forat ikke Herren skal se det og mislike det, så han vender sin vrede fra ham.

19 به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز،

La ikke din vrede optendes over de onde, bli ikke harm over de ugudelige!

20 زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد.

For de onde har ingen fremtid, de ugudeliges lampe slukner.

21 پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو،

Frykt Herren, min sønn, og kongen! Med folk som setter sig op mot dem, må du ikke ha noget å gjøre;

22 کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟

for ulykken kommer brått over dem, og ødeleggelsen fra dem begge - hvem kjenner den?

23 قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند.

Også disse ordsprog er av vismenn: Dommeren bør ikke gjøre forskjell på folk.

24 هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد،

Den som sier til den skyldige: Du er uskyldig, ham vil folkeslagene forbanne, ham vil folkene ønske ondt over;

25 ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید.

men dem som straffer ham, skal det gå vel, og lykke og velsignelse skal komme over dem.

26 جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است.

Kyss på leber gir den som svarer med rette ord.

27 اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده.

Fullfør din gjerning der ute og gjør den ferdig på marken! Siden kan du bygge ditt hus.

28 علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور.

Vær ikke vidne mot din næste uten årsak! Eller skulde du gjøre svik med dine leber?

29 نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.»

Si ikke: Som han har gjort mot mig, således vil jeg gjøre mot ham; jeg vil gjengjelde enhver efter hans gjerninger.

30 از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛

Jeg kom gående forbi en lat manns mark, et uforstandig menneskes vingård,

31 همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود.

og se, den var helt overgrodd med tistler; nesler skjulte dens bunn, og stengjerdet om den var revet ned.

32 با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم:

Og jeg, jeg blev det var, jeg gav akt på det; jeg så det og tok lærdom av det:

33 کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر،

Sier du: La mig ennu sove litt, blunde litt, folde mine hender litt og hvile -

34 و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد.

så kommer armoden over dig som en landstryker, og nøden som en mann med skjold.