امثال 24

1 به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی،

Ungabi lamhawu ngabantu ababi, ungaloyisi ukuba labo.

2 زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند.

Ngoba inhliziyo yabo iceba udlakela, lezindebe zabo zikhuluma uhlupho.

3 خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد،

Ngenhlakanipho indlu iyakhiwa, langokuqedisisa iqiniswe.

4 اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود.

Langolwazi amakamelo agcwaliswa ngempahla zonke eziligugu lezimnandi.

5 آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید.

Umuntu ohlakaniphileyo ulamandla, lomuntu ololwazi uqinisa amandla.

6 پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد.

Ngoba ngezeluleko ezihlakaniphileyo ungalawula impi yakho, lokukhululwa kusebunengini babeluleki.

7 نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد.

Inhlakanipho enkulu iphakeme esiwuleni; esangweni kasivuli umlomo waso.

8 کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد.

Oceba ukwenza okubi, bazambiza ngokuthi ngumnikazi wamacebo amabi.

9 نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد.

Umcabango wobuwula yisono, lesideleli siyisinengiso emuntwini.

10 اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی.

Uba uzitshengisa uxega ngosuku lokuhlupheka, amandla akho mancinyane.

11 از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن.

Bophule abasiwa ekufeni, labatatalikela ekubulaweni, kungathi ungabanqanda.

12 نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد.

Uba usithi: Khangela besingakwazi lokhu; ohlola izinhliziyo yena kayikukunanzelela yini? Olondoloza umphefumulo wakho yena kakwazi yini? ngitsho ubuyisela emuntwini njengokomsebenzi wakhe?

13 پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت.

Dlana uluju, ndodana yami, ngoba lulungile, lohlanga loluju lumnandi elwangeni lwakho.

14

Lunjalo ulwazi lwenhlakanipho emphefumulweni wakho; uba uluthola, kuzakuba lomvuzo, lethemba lakho kaliyikuqunywa.

15 ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن،

Wena okhohlakeleyo, ungacathameli umuzi wolungileyo; ungachithi indawo yakhe yokuphumula.

16 زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد.

Ngoba olungileyo uzakuwa kasikhombisa, avuke futhi; kodwa abakhohlakeleyo bazakhubeka ebubini.

17 وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو،

Ungathokozi ngokuwa kwesitha sakho, lekukhubekeni kwaso inhliziyo yakho kayingajabuli;

18 زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد!

hlezi iNkosi ikubone, kube kubi emehlweni ayo, iphendule ulaka lwayo ilususe kuso.

19 به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز،

Ungazikhathazi ngenxa yabenzi bobubi, ungabi lamhawu ngabakhohlakeleyo;

20 زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد.

ngoba omubi kayikuba lomvuzo; isibane sabakhohlakeleyo sizacitshwa.

21 پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو،

Ndodana yami, yesaba uJehova lenkosi; ungahlanganyeli labaguquguqukayo;

22 کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟

ngoba incithakalo yabo izavuka masinyane; njalo ngubani owazi ukuchitheka kwabo bobabili?

23 قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند.

Lala ngawabahlakaniphileyo. Ukunaka ubuso kusahlulelo kakulunganga.

24 هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد،

Othi kokhohlakeleyo: Wena ulungile; abantu bazamqalekisa, izizwe zizamthukuthelela.

25 ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید.

Kodwa kulabo abamkhuzayo kuzakuba lentokozo, lesibusiso esihle sizabehlela.

26 جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است.

Ophendula ngamazwi aqondileyo uzakwanga indebe.

27 اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده.

Lungisa umsebenzi wakho ngaphandle, uzilungiselele wona ensimini, emva kwalokho wakhe indlu yakho.

28 علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور.

Ungabi ngumfakazi umelene lomakhelwane wakho kungelasizatho, kumbe ukhohlise ngendebe zakho.

29 نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.»

Ungathi: Njengokwenza kwakhe kimi ngizakwenza njalo kuye; ngizaphindisela emuntwini njengokomsebenzi wakhe.

30 از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛

Ngedlula ensimini yevila, lesivinini somuntu oswele ingqondo;

31 همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود.

khangela-ke, konke kwakumile ameva, imbabazane yayisibekele ubuso bakho, lomthangala wakho wamatshe udilikile.

32 با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم:

Mina-ke ngakukhangela, ngakubeka enhliziyweni yami; ngakubona, ngemukela imfundiso.

33 کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر،

Ubuthongo obuncinyane, ukuwozela okuncinyane, ukusonga izandla okuncinyane ukuthi kulalwe,

34 و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد.

besebusiza ubuyanga bakho njengesihambi, lenswelo zakho njengomuntu ohlomileyo.