امثال 24
| به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، | 1 |
Sei nicht neidisch auf böse Menschen und laß dich nicht gelüsten, ihr Genosse zu sein!
| زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. | 2 |
Denn ihr Herz sinnt auf Gewalttat, und ihre Lippen reden Unheil.
| خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد، | 3 |
Durch Weisheit wird ein Haus gebaut und durch Einsicht fest gegründet;
| اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود. | 4 |
und durch Klugheit füllen sich die Kammern mit allerlei kostbarem und herrlichem Besitz.
| آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید. | 5 |
Ein weiser Mann ist einem starken überlegen und ein einsichtiger einem kraftvollen;
| پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. | 6 |
denn mit klugen Maßnahmen wirst du den Krieg glücklich führen, und der Sieg ist da, wo Ratgeber in großer Zahl vorhanden sind.
| نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. | 7 |
Unerschwinglich ist für den Toren die Weisheit; darum tut er am Tor den Mund nicht auf.
| کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. | 8 |
Wer darauf ausgeht, Böses zu tun, den nennt man einen Bösewicht.
| نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد. | 9 |
Die Sünde ist ein Vorhaben des Unverstandes, und der Spötter ist ein Greuel für die Menschen.
| اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. | 10 |
Hast du dich in der Zeit (des Glücks) schlaff gezeigt, so ist deine Kraft auch in der Zeit der Not schwach.
| از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. | 11 |
Rette die, welche (unschuldig) zum Tode geschleppt werden, und die zur Hinrichtung Wankenden – o befreie sie doch!
| نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. | 12 |
Wolltest du sagen: »Wir haben ja nichts davon gewußt«: wird nicht er, der die Herzen wägt, es durchschauen und er, der deine Seele beobachtet, es wissen? Ja, er wird jedem nach seinem Tun vergelten.
| پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. | 13 |
Iß Honig, mein Sohn, denn er ist gesund, und Honigseim schmeckt deinem Gaumen süß.
| 14 |
Ebenso heilsam erachte die Weisheit für deine Seele! Hast du sie erlangt, so ist eine Zukunft (für dich) vorhanden, und deine Hoffnung wird nicht zuschanden werden.
| ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن، | 15 |
Belaure nicht, du Gottloser, die Wohnung des Gerechten und verstöre seine Lagerstätte nicht!
| زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. | 16 |
Denn siebenmal fällt der Gerechte und steht wieder auf, die Gottlosen aber stürzen nieder im Unglück.
| وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو، | 17 |
Wenn dein Feind zu Fall kommt, so freue dich nicht, und wenn er strauchelt, so frohlocke dein Herz nicht,
| زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! | 18 |
damit der HERR es nicht sieht und Mißfallen empfindet und seinen Zorn von ihm weg (gegen dich) wendet.
| به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، | 19 |
Erhitze dich nicht über die Übeltäter, ereifere dich nicht über die Gottlosen!
| زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. | 20 |
Denn für den Bösen gibt es keine Zukunft, und die Leuchte der Gottlosen erlischt.
| پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو، | 21 |
Mein Sohn, fürchte den HERRN und den König und laß dich nicht mit Mißvergnügten ein!
| کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ | 22 |
Denn plötzlich bricht das Verderben über sie herein, und der Untergang der Mißvergnügten kommt unvermutet.
| قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. | 23 |
Auch die folgenden Sprüche stammen von Weisen: In einer Rechtssache die Person ansehen, ist ein übel Ding.
| هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، | 24 |
Wer zu dem Schuldigen sagt: »Du bist im Recht«, den verwünschen die Völker, verfluchen die Völkerschaften;
| ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. | 25 |
aber denen, die gerecht entscheiden, ergeht es gut, und reicher Segen wird ihnen zuteil.
| جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. | 26 |
Wie ein Kuß auf die Lippen ist eine treffende Antwort.
| اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. | 27 |
Besorge (zunächst) deine Obliegenheiten draußen und verrichte deine Arbeit auf dem Felde; darnach magst du dir einen (eigenen) Hausstand gründen.
| علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور. | 28 |
Tritt nicht als falscher Zeuge gegen einen andern auf und richte keine Täuschung mit deinen Lippen an.
| نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» | 29 |
Sage nicht: »Wie er mir getan hat, so will ich ihm wieder tun: ich will dem Manne nach seinem Tun vergelten.«
| از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛ | 30 |
Am Acker eines faulen Mannes kam ich vorüber und am Weinberg eines unverständigen Menschen;
| همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. | 31 |
und siehe da: er war ganz mit Disteln überwachsen, seine Oberfläche mit Unkraut bedeckt und seine Steinmauer eingestürzt.
| با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: | 32 |
Als ich das sah, nahm ich es mir zu Herzen, ich beachtete es und ließ es mir zur Lehre dienen:
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، | 33 |
»Noch ein wenig Schlaf, noch ein wenig Schlummer, noch ein wenig die Hände falten, um auszuruhen!«
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. | 34 |
So kommt denn die Armut im Eilschritt über dich und der Mangel über dich wie ein gewappneter Mann.
