< امثال 24 >
به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، | 1 |
Be thou not envious of bad men, and do not long to be with them.
زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. | 2 |
For their heart meditateth destruction, and of mischief do their lips speak.
خانه با حکمت بنا میشود و با فهم استوار میگردد، | 3 |
Through wisdom is a house built; and through understanding is it firmly established;
اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر میشود. | 4 |
And through knowledge are chambers filled with all manner of precious and pleasant wealth.
آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش میافزاید. | 5 |
A wise man is [always] in power; and a man of knowledge fortifieth [his] strength.
پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. | 6 |
For by wise counsel canst thou conduct thy war; and there is help in a multitude of counsellors.
نادان نمیتواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار میگیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. | 7 |
Wisdom is too high for a fool: in the gate can he not open his mouth.
کسی که دائم نقشههای پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. | 8 |
Him that deviseth to do evil, men call a master of wicked devices.
نقشههای آدم جاهل گناهآلود است و کسی که دیگران را مسخره میکند مورد نفرت همهٔ مردم میباشد. | 9 |
The counsel of folly is sin; and an abomination to men is the scorner.
اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. | 10 |
If thou despond on the day of distress, thy strength is small.
از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. | 11 |
Deliver those that are taken unto death, and those that are moved away to the slaughter hold back.
نگو که از جریان بیخبر بودهای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، میداند که تو از همه چیز باخبر بودهای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. | 12 |
If thou shouldst say, Behold, we know not this man: lo, he that weigheth hearts will truly regard it, and he that keepeth thy soul will surely know it; and he will give a recompense to man according to his doing.
پسرم، همانطور که خوردن عسل کام تو را شیرین میکند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. | 13 |
Eat honey, my son, because it is good; and the fine honey, which is sweet to thy palate:
So obtain the knowledge of wisdom for thy soul: when thou hast found her, then shall there be a [happy] future, and thy hope shall not be cut off.
ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی میکند، تاراج نکن، | 15 |
Lie not in wait, O wicked man! against the dwelling of the righteous; waste not his resting-place;
زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. | 16 |
For though the righteous were to fall seven times, he will rise up again; but the wicked shall stumble into misfortune.
وقتی دشمنت دچار مصیبتی میشود شادی نکن و هنگامی که میافتد دلشاد نشو، | 17 |
At the fall of thy enemy do not rejoice; and at his stumbling let not thy heart be glad:
زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! | 18 |
Lest the Lord see it and it be displeasing in his eyes, and he turn away from him his wrath.
به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، | 19 |
Fret not thyself because of evil-doers, neither be thou envious of the wicked;
زیرا شخص بدکار آیندهای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. | 20 |
For there will be no [happy] future for the bad man: the lamp of the wicked will be quenched.
پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش میکنند همدست نشو، | 21 |
My son, fear the Lord and the king: with those that are desirous to change do not mingle thyself;
کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ | 22 |
For suddenly will their calamity arise; and who knoweth the ruin of both of them!
قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. | 23 |
These things also are for the wise. To have respect of persons in judgment is not good.
هر که به مجرم بگوید: «تو بیگناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، | 24 |
Him that saith unto the wicked, Thou art righteous, will the people denounce, him will nations hold accursed;
ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. | 25 |
But to those that punish delight shall be given, and upon them shall come the blessing of the good.
جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. | 26 |
Men will kiss the lips of him that giveth a proper answer.
اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. | 27 |
Prepare without thy work, and make it fit in the field for thyself: and afterward build thy house.
علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست دربارهاش بر زبان نیاور. | 28 |
Be not without cause a witness against thy neighbor; for wouldst thou beguile with thy lips?
نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» | 29 |
Say not, As he hath done to me so will I do to him: I will recompense every man according to his doing.
از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کمعقل گذشتم؛ | 30 |
By the field of a slothful man I once passed along, and by the vineyard of a man void of sense:
همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. | 31 |
And, lo, it was all grown over with thorns, nettles had covered its surface, and its stone-wall was broken down.
با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: | 32 |
And when I had indeed beheld [this] I took it to my heart: I saw it, and received a warning.
کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، | 33 |
“A little [more] sleep, a little slumber, a little folding of the hands in lying down;”
و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. | 34 |
But then will thy poverty come like a rover; and thy wants as a man armed with a shield.