امثال 24
| به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، | 1 |
Be not thou enuious against euill men, neither desire to be with them.
| زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. | 2 |
For their heart imagineth destruction, and their lippes speake mischiefe.
| خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد، | 3 |
Through wisdome is an house builded, and with vnderstanding it is established.
| اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود. | 4 |
And by knowledge shall the chambers bee filled with all precious, and pleasant riches.
| آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید. | 5 |
A wise man is strong: for a man of vnderstanding encreaseth his strength.
| پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. | 6 |
For with counsel thou shalt enterprise thy warre, and in the multitude of them that can giue counsell, is health.
| نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. | 7 |
Wisdome is hie to a foole: therefore he can not open his mouth in the gate.
| کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. | 8 |
Hee that imagineth to doe euill, men shall call him an autour of wickednes.
| نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد. | 9 |
The wicked thought of a foole is sinne, and the scorner is an abomination vnto men.
| اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. | 10 |
If thou bee faint in the day of aduersitie, thy strength is small.
| از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. | 11 |
Deliuer them that are drawen to death: wilt thou not preserue them that are led to be slaine?
| نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. | 12 |
If thou say, Beholde, we knew not of it: he that pondereth the heartes, doeth not hee vnderstand it? and hee that keepeth thy soule, knoweth he it not? will not he also recompense euery man according to his workes?
| پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. | 13 |
My sonne, eate hony, for it is good, and the hony combe, for it is sweete vnto thy mouth.
| 14 |
So shall the knowledge of wisdome be vnto thy soule, if thou finde it, and there shall be an ende, and thine hope shall not be cut off.
| ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن، | 15 |
Laye no waite, O wicked man, against the house of the righteous, and spoyle not his resting place.
| زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. | 16 |
For a iust man falleth seuen times, and riseth againe: but the wicked fall into mischiefe.
| وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو، | 17 |
Bee thou not glad when thine enemie falleth, and let not thine heart reioyce when hee stumbleth,
| زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! | 18 |
Least the Lord see it, and it displease him, and he turne his wrath from him.
| به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، | 19 |
Fret not thy selfe because of the malicious, neither be enuious at the wicked.
| زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. | 20 |
For there shall bee none ende of plagues to the euill man: the light of the wicked shall bee put out.
| پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو، | 21 |
My sonne feare the Lord, and the King, and meddle not with them that are sedicious.
| کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ | 22 |
For their destruction shall rise suddenly, and who knoweth the ruine of them both?
| قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. | 23 |
ALSO THESE THINGS PERTEINE TO THE WISE, It is not good to haue respect of any person in iudgement.
| هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، | 24 |
He that saith to the wicked, Thou art righteous, him shall the people curse, and the multitude shall abhorre him.
| ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. | 25 |
But to them that rebuke him, shall be pleasure, and vpon them shall come the blessing of goodnesse.
| جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. | 26 |
They shall kisse the lippes of him that answereth vpright wordes.
| اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. | 27 |
Prepare thy worke without, and make readie thy thinges in the fielde, and after, builde thine house.
| علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور. | 28 |
Be not a witnes against thy neighbour without cause: for wilt thou deceiue with thy lippes?
| نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» | 29 |
Say not, I wil doe to him, as he hath done to mee, I will recompence euery man according to his worke.
| از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛ | 30 |
I passed by the fielde of the slouthfull, and by the vineyarde of the man destitute of vnderstanding.
| همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. | 31 |
And lo, it was al growen ouer with thornes, and nettles had couered the face thereof, and the stone wall thereof was broken downe.
| با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: | 32 |
Then I behelde, and I considered it well: I looked vpon it, and receiued instruction.
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، | 33 |
Yet a litle sleepe, a litle slumber, a litle folding of the handes to sleepe.
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. | 34 |
So thy pouertie commeth as one that traueileth by the way, and thy necessitie like an armed man.
