امثال 24
| به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، | 1 |
Seek not to be like evil men, neither desire to be with them:
| زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. | 2 |
Because their mind studieth robberies, and their lips speak deceits.
| خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد، | 3 |
By wisdom the house shall be built, and by prudence it shall be strengthened.
| اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود. | 4 |
By instruction the storerooms shall be filled with all precious and most beautiful wealth.
| آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید. | 5 |
A wise man is strong: and a knowing man, stout and valiant.
| پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. | 6 |
Because war is managed by due ordering: and there shall be safety where there are many counsels.
| نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. | 7 |
Wisdom is too high for a fool, in the gate he shall not open his mouth.
| کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. | 8 |
He that deviseth to do evils, shall be called a fool.
| نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد. | 9 |
The thought of a fool is sin: and the detracter is the abomination of men.
| اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. | 10 |
If thou lose hope being weary in the day of distress, thy strength shall be diminished.
| از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. | 11 |
Deliver them that are led to death: and those that are drawn to death forbear not to deliver.
| نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. | 12 |
If thou say: I have not strength enough: he that seeth into the heart, he understandeth, and nothing deceiveth the keeper of thy soul, and he shall render to a man according to his works.
| پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. | 13 |
Fat honey, my son, because it is good, and the honeycomb most sweet to thy throat:
| 14 |
So also is the doctrine of wisdom to thy soul: which when thou hast found, thou shalt have hope in the end, and thy hope shall not perish.
| ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن، | 15 |
Lie not in wait, nor seek after wickedness in the house of the just, nor spoil his rest.
| زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. | 16 |
For a just mall shall fall seven times and shall rise again: but the wicked shall fall down into evil.
| وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو، | 17 |
When thy enemy shall fall, be not glad, and in his ruin let not thy heart rejoice:
| زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! | 18 |
Lest the Lord see, and it displease him, and he turn away his wrath from him.
| به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، | 19 |
Contend not with the wicked, nor seek to be like the ungodly:
| زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. | 20 |
For evil men have no hope of things to come, and the lamp of the wicked shall be put out.
| پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو، | 21 |
My son, fear the Lord and the king: and have nothing to do with detracters.
| کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ | 22 |
For their destruction shall rise suddenly: and who knoweth the ruin of both?
| قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. | 23 |
These things also to the wise: It is not good to have respect to persons in judgment.
| هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، | 24 |
They that say to the wicked man: Thou art just: shall be cursed by the people, and the tribes shall abhor them.
| ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. | 25 |
They that rebuke him, shall be praised: and a blessing shall come upon them.
| جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. | 26 |
He shall kiss the lips, who answereth right words.
| اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. | 27 |
Prepare thy work without, and diligently till thy ground: that afterward thou mayst build thy house.
| علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور. | 28 |
Be not witness without cause against thy neighbour: and deceive not any man with thy lips.
| نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» | 29 |
Say not: I will do to him as he hath done to me: I will render to every one according to his work.
| از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛ | 30 |
I passed by the field of the slothful man, and by the vineyard of the foolish man:
| همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. | 31 |
And behold it was all filled with nettles, and thorns had covered the face thereof, and the stone wall was broken down.
| با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: | 32 |
Which when I had seen, I laid it up in my heart, and by the example I received instruction.
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، | 33 |
Thou wilt sleep a little, said I, thou wilt slumber a little, thou wilt fold thy hands a little to rest:
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. | 34 |
And poverty shall come to thee as a runner, and beggary as an armed man.
