امثال 24
| به اشخاص شریر حسادت نورز و آرزو نکن که با آنها دوست شوی، | 1 |
Have no envy for evil men, or any desire to be with them:
| زیرا تمام فکر و ذکر آنها این است که به مردم ظلم کنند. | 2 |
For the purposes of their hearts are destruction, and their lips are talking of trouble.
| خانه با حکمت بنا می‌شود و با فهم استوار می‌گردد، | 3 |
The building of a house is by wisdom, and by reason it is made strong:
| اتاقهایش با دانایی از اسباب نفیس و گرانبها پر می‌شود. | 4 |
And by knowledge its rooms are full of all dear and pleasing things.
| آدم دانا و فهمیده از قدرت زیاد برخوردار است و دائم به قدرت خویش می‌افزاید. | 5 |
A wise man is strong; and a man of knowledge makes strength greater.
| پیروزی در جنگ بستگی به تدابیر خوب و مشورت زیاد دارد. | 6 |
For by wise guiding you will overcome in war: and in a number of wise guides there is salvation.
| نادان نمی‌تواند به حکمت دست یابد؛ وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد. | 7 |
Wisdom is outside the power of the foolish: he keeps his mouth shut in the public place.
| کسی که دائم نقشه‌های پلید در سر بپروراند، عاقبت رسوا خواهد شد. | 8 |
He whose purposes are bad will be named a man of evil designs.
| نقشه‌های آدم جاهل گناه‌آلود است و کسی که دیگران را مسخره می‌کند مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد. | 9 |
The purpose of the foolish is sin: and the hater of authority is disgusting to others.
| اگر نتوانی سختیهای زندگی را تحمل کنی، آدم ضعیفی هستی. | 10 |
If you give way in the day of trouble, your strength is small.
| از نجات دادن کسی که به ناحق به مرگ محکوم شده است کوتاهی نکن. | 11 |
Be the saviour of those who are given up to death, and do not keep back help from those who are slipping to destruction.
| نگو که از جریان بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو در دست اوست و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه چیز باخبر بوده‌ای. او هر کسی را مطابق اعمالش جزا خواهد داد. | 12 |
If you say, See, we had no knowledge of this: does not the tester of hearts give thought to it? and he who keeps your soul, has he no knowledge of it? and will he not give to every man the reward of his work?
| پسرم، همان‌طور که خوردن عسل کام تو را شیرین می‌کند، همچنان کسب حکمت برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی که حکمت بیاموزد آیندهٔ خوبی در انتظارش خواهد بود و امیدهایش بر باد نخواهد رفت. | 13 |
My son, take honey, for it is good; and the flowing honey, which is sweet to your taste:
| 14 |
So let your desire be for wisdom: if you have it, there will be a future, and your hope will not be cut off.
| ای شریر، در کمین خانۀ شخص عادل نباش و منزلی را که او در آن زندگی می‌کند، تاراج نکن، | 15 |
Do not keep a secret watch, O evil-doer, against the fields of the upright man, or send destruction on his resting-place:
| زیرا عادل حتی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برخواهد خاست، اما شریران گرفتار بلا شده، سرنگون خواهند شد. | 16 |
For an upright man, after falling seven times, will get up again: but trouble is the downfall of the evil.
| وقتی دشمنت دچار مصیبتی می‌شود شادی نکن و هنگامی که می‌افتد دلشاد نشو، | 17 |
Do not be glad at the fall of your hater, and let not your heart have joy at his downfall:
| زیرا ممکن است خداوند این کار تو را نپسندد و از مجازات او دست بردارد! | 18 |
For fear that the Lord may see it, and it may be evil in his eyes, and his wrath may be turned away from him.
| به سبب بدکاران خودت را ناراحت نکن و به آنها حسادت نورز، | 19 |
Do not be troubled because of evil-doers, or have envy of sinners:
| زیرا شخص بدکار آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش خواهد شد. | 20 |
For there will be no future for the evil man; the light of sinners will be put out.
| پسرم، از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی که بر ضد ایشان شورش می‌کنند همدست نشو، | 21 |
My son, go in fear of the Lord and the king: have nothing to do with those who are in high positions:
| کیست که بداند خداوند یا پادشاه چه بلایی بر سر چنین کسان خواهد آورد؟ | 22 |
For their downfall will come suddenly; and who has knowledge of the destruction of those in high positions?
| قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند. | 23 |
These are more sayings of the wise: To have respect for a person's position when judging is not good.
| هر که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناهی»، مورد لعنت و نفرت همهٔ مردم واقع خواهد شد، | 24 |
He who says to the evil-doer, You are upright, will be cursed by peoples and hated by nations.
| ولی آنکه گناهکار را محکوم کند سعادت و برکت نصیبش خواهد گردید. | 25 |
But those who say sharp words to him will have delight, and a blessing of good will come on them.
| جواب صادقانه مانند بوسهٔ دوست دلچسب است. | 26 |
He gives a kiss with his lips who gives a right answer.
| اول کسب و کاری داشته باش بعد خانه و خانواده تشکیل بده. | 27 |
Put your work in order outside, and make it ready in the field; and after that, see to the building of your house.
| علیه همسایهٔ خود شهادت دروغ نده و سخنان نادرست درباره‌اش بر زبان نیاور. | 28 |
Do not be a violent witness against your neighbour, or let your lips say what is false.
| نگو: «هر چه بر سرم آورده تلافی خواهم کرد.» | 29 |
Say not, I will do to him as he has done to me; I will give the man the reward of his work.
| از کنار مزرعهٔ شخص تنبل و کم‌عقل گذشتم؛ | 30 |
I went by the field of the hater of work, and by the vine-garden of the man without sense;
| همه جا خار روییده بود، علفهای هرز زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فرو ریخته بود. | 31 |
And it was all full of thorns, and covered with waste plants, and its stone wall was broken down.
| با دیدن این منظره به فکر فرو رفتم و این درس را آموختم: | 32 |
Then looking at it, I gave thought: I saw, and I got teaching from it.
| کمی خواب بیشتر، کمی چُرت بیشتر، کمی دست رو دست گذاشتن و استراحت بیشتر، | 33 |
A little sleep, a little rest, a little folding of the hands in sleep:
| و فقر و تنگدستی همچون راهزنی مسلح به سراغ تو خواهد آمد. | 34 |
So loss will come on you like an outlaw, and your need like an armed man.
