امثال 23

1 وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی.

Kana ukagara pakudya pamwe chete nomubati, nyatsocherechedza zviri pamberi pako,

2 اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار

uise banga pahuro kana uri munhu wamadyo.

3 و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد.

Usapanga zvokudya zvake zvinonaka nokuti zvokudya izvozvo zvinonyengera.

4 عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن،

Usazvionza nokuda kuwana pfuma; iva nouchenjeri hunoita kuti uzvibate.

5 زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

Kungoti tarisei papfuma, wanei yaenda, nokuti zvirokwazvo inomera mapapiro igobhururuka ichienda kudenga segondo.

6 از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش،

Usadya zvokudya zvomunhu anonyima, kana kupanga zvokudya zvake zvinonaka;

7 چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید.

nokuti munhu uya anongofunga chete mutengo wazvo. Anoti kwauri, “Idya ugonwa,” asi mumwoyo make asingadi.

8 لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت.

Ucharutsa zvishoma izvozvo zvawadya, uye unenge watambisa mashoko ako nokumutenda.

9 آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد.

Usataura nebenzi, nokuti richashora uchenjeri hwamashoko ako.

10 حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن،

Usabvisa dombo romuganhu wakare kana kupinda paminda yenherera,

11 زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید.

nokuti Mudziviriri wavo ane simba; iye achavarwira pamhaka yavo newe.

12 وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده.

Isa mwoyo wako kumurayiro nenzeve dzako kumashoko ezivo.

13 از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت.

Usarega kuranga mwana; ukamuranga neshamhu, haafi.

14 او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585)

Murange neshamhu ugoponesa mweya wake kubva parufu. (Sheol h7585)

15 پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد

Mwanakomana wangu, kana mwoyo wako wakachenjera, ipapo mwoyo wangu uchafara;

16 و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد.

mukatikati mangu muchapembera kana miromo yako ichitaura zvakarurama.

17 به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛

Usarega mwoyo wako uchichiva vatadzi, asi nguva dzose shingairira kutya Jehovha.

18 زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت.

Zvirokwazvo ramangwana rako rine tariro, uye tariro yako haingaparadzwi.

19 ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار

Teerera, mwanakomana wangu, ugova nouchenjeri, uye uchengete mwoyo wako panzira yakarurama.

20 و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن،

Usabatana navaya vanonwa waini zhinji, kunyange vaya vanokara nyama,

21 زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد.

nokuti zvidhakwa nevane madyo vachava varombo, uye hope dzichavapfekedza mamvemve.

22 نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار.

Teerera kuna baba vako, ivo vakakubereka, uye usazvidza mai vako kana vachinge vakwegura.

23 در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده.

Tenga zvokwadi urege kuzoitengesa; uwane uchenjeri, kuzvibata nokunzwisisa.

24 فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Baba vomunhu akarurama vane mufaro mukuru; uyo ane mwanakomana akachenjera anofadzwa naye.

25

Baba vako namai vako ngavafare; mai vakakubereka ngavafare kwazvo!

26 ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر.

Mwanakomana wangu, ndipe mwoyo wako uye meso ako ngaananʼanidze nzira dzangu,

27 بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

nokuti chifeve igomba rakadzika, uye mukadzi asingazvibati itsime rakamanikana.

28 او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند.

Segororo anohwandira, anowedzera vasina kutendeka pakati pavarume.

29 مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

Ndiani ane nhamo? Ndiani akasuwa? Ndiani anokakavara? Ndiani anonyunyuta? Ndiani ane mavanga pasina mhaka? Ndiani ane meso akatsvuka?

30 کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

Vaya vanogara pawaini, vanoenda kundoravira makate ewaini yakavhenganiswa.

31 پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛

Usatarisa waini kana yatsvuka, kana ichivaima iri mumukombe, kana ichidzika zvakanaka pakunwa!

32 زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید.

Pakupedzisira inoruma senyoka uye ine uturu semvumbi.

33 چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد.

Meso ako achaona zvisakamboonekwa uye pfungwa dzako dzichafunga zvakapesana.

34 مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد.

Uchava souya akarara pamusoro pamafungu amakungwa, kana somunhu avete pamusoro pedanda rechikepe.

35 خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟»

Uchati, “Vakandirova, asi handina kukuvara! Vakandirova asi handina kuzvinzwa! Ndichamuka rinhiko kuti ndigotsvakazve waini?”