امثال 23

1 وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی.

Când te așezi să mănânci cu un conducător, cu atenție ia aminte la ce este înaintea ta;

2 اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار

Și pune un cuțit la gâtul tău, dacă ești un om dedat apetitului.

3 و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد.

Nu dori delicatesele lui, fiindcă ele sunt mâncare înșelătoare.

4 عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن،

Nu munci ca să fii bogat; oprește-te de la propria ta înțelepciune.

5 زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

Îți vei aținti ochii asupra a ceva ce nu este? Fiindcă bogățiile cu siguranță își fac aripi; ele zboară departe ca o acvilă spre cer.

6 از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش،

Nu mânca pâinea aceluia ce are un ochi rău, nici nu dori delicatesele lui,

7 چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید.

Fiindcă așa cum gândește în inima lui, așa este el; Mănâncă și bea, îți spune el; dar inima lui nu este cu tine.

8 لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت.

Bucata pe care ai mâncat-o, o vei vărsa și îți vei pierde cuvintele dulci.

9 آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد.

Nu vorbi în urechile unui prost, fiindcă va disprețui înțelepciunea cuvintelor tale.

10 حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن،

Nu scoate pietrele vechi de hotar și nu intra în câmpurile celor fără tată,

11 زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید.

Fiindcă răscumpărătorul lor este puternic; va pleda împotriva ta în cauza lor.

12 وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده.

Dedică-ți inima instruirii și urechile tale cuvintelor cunoașterii.

13 از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت.

Nu cruța copilul de la disciplinare, fiindcă dacă îl bați cu nuiaua, nu va muri.

14 او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585)

Bate-l cu nuiaua și îi vei elibera sufletul din iad. (Sheol h7585)

15 پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد

Fiul meu, dacă inima ta este înțeleaptă, inima mea se va bucura, chiar a mea.

16 و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد.

Da, rărunchii mei se vor bucura când buzele tale spun lucruri drepte.

17 به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛

Să nu invidieze inima ta pe păcătoși, ci rămâi în teama de DOMNUL cât este ziua de lungă.

18 زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت.

Căci cu siguranță este un viitor și așteptarea ta nu va fi stârpită.

19 ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار

Ascultă fiul meu și fii înțelept și călăuzește-ți inima pe cale.

20 و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن،

Nu fi printre băutorii de vin, printre destrăbălații mâncători de carne;

21 زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد.

Fiindcă bețivul și mâncăciosul vor ajunge la sărăcie; și somnolența va îmbrăca pe un om în zdrențe.

22 نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار.

Dă ascultare tatălui tău care te-a născut și nu disprețui pe mama ta când este bătrână.

23 در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده.

Cumpără adevărul și nu îl vinde; de asemenea înțelepciunea și instruirea și înțelegerea.

24 فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Tatăl celui drept se va bucura mult, și cel ce naște un copil înțelept va avea bucurie de la el.

25

Tatăl tău și mama ta vor fi veseli, și cea care te-a născut se va bucura.

26 ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر.

Fiul meu, dă-mi inima ta și lasă-ți ochii să observe căile mele.

27 بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

Fiindcă o curvă este un șanț adânc, și o femeie străină este o groapă strâmtă.

28 او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند.

De asemenea ea pândește ca după pradă și înmulțește pe călcătorii de lege între oameni.

29 مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

Cine are vaiet? Cine are întristări? Cine are certuri? Cine are bolboroseli? Cine are răni fără motiv? Cine are roșeața ochilor?

30 کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

Cei ce adastă îndelung la vin, cei ce se duc să caute vinul amestecat.

31 پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛

Nu te uita la vin când este roșu, când își arată culoarea în pahar, când se mișcă singur.

32 زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید.

La urmă mușcă precum un șarpe și înțeapă ca o viperă.

33 چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد.

Ochii tăi vor privi femei străine și inima ta va rosti lucruri perverse.

34 مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد.

Da, vei fi ca acela ce se întinde în mijlocul mării, sau ca acela ce se întinde în vârful unui catarg.

35 خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟»

M-au lovit, vei spune tu, și nu am fost rănit; m-au bătut și nu am simțit; când mă voi trezi? Îl voi căuta din nou.