امثال 23

1 وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی.

Si tu t'assieds à table avec un prince, considère bien qui tu as devant toi,

2 اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار

et mets un couteau à ton gosier, si tu as un appétit trop grand!

3 و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد.

Ne convoite point ses friandises, car c'est un mets trompeur.

4 عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن،

Ne t'efforce pas de l'enrichir, renonce à être si prudent!

5 زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

Tes regards voltigeront-ils vers ce qui va n'être plus? car il prendra des ailes, comme l'aigle et les oiseaux du ciel.

6 از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش،

Ne mange pas le pain de l'avare, et ne convoite pas ses friandises!

7 چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید.

Car il est ce qu'il est en son cœur, calculateur. Mange et bois! te dira-t-il; mais son cœur n'est pas avec toi;

8 لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت.

tu rejetteras le morceau que tu auras mangé, et tu auras tenu en pure perte d'agréables propos.

9 آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد.

Aux oreilles de l'insensé ne parle pas, car il méprise la sagesse de tes discours.

10 حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن،

Ne déplace point la borne antique, et n'envahis point le champ de l'orphelin!

11 زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید.

Car son vengeur est puissant, et Il prendra son parti contre toi.

12 وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده.

Présente ton cœur à la correction, et tes oreilles aux discours de la sagesse.

13 از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت.

N'épargne pas la correction au jeune enfant! Si tu le frappes de la verge, il ne mourra point.

14 او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585)

En le frappant de la verge tu sauves son âme des Enfers. (Sheol h7585)

15 پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد

Mon fils, si ton cœur est sage, mon cœur, oui, mon cœur sera dans la joie;

16 و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد.

l'allégresse pénétrera mes entrailles, si tes lèvres parlent avec rectitude.

17 به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛

Que ton cœur n'envie pas les pécheurs, mais qu'il garde toujours la crainte de l'Éternel.

18 زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت.

Non! car il est un avenir, et ton espoir ne sera pas mis à néant.

19 ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار

Ecoute, mon fils, et sois sage, et dirige ton cœur dans le droit chemin.

20 و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن،

Ne sois point parmi les buveurs de vin, et ceux qui sont prodigues de leur corps;

21 زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد.

car le buveur et le prodigue s'appauvrissent, et l'assoupissement revêt de haillons.

22 نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار.

Obéis à ton père, il t'a engendré, et ne méprise point ta mère devenue vieille.

23 در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده.

Achète la vérité, et ne la vends pas, la sagesse, la discipline et le sens.

24 فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Le père du juste est dans l'allégresse, et celui qui a engendré un sage, en recueille de la joie.

25

Puisses-tu réjouir ton père et ta mère, et être l'allégresse de celle qui te donna naissance!

26 ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر.

Donne-moi ton cœur, mon fils, et que mes voies plaisent à tes yeux!

27 بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

Car la courtisane est une fosse profonde, et l'étrangère, un puits étroit;

28 او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند.

elle épie, comme un ravisseur, et augmente parmi les hommes le nombre des infidèles.

29 مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

Pour qui sont les ah? pour qui les hélas? pour qui les rixes? pour qui le chagrin? pour qui les coups non provoqués? pour qui les yeux troubles.

30 کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

Pour ceux qui boivent longuement, qui viennent déguster le vin parfumé.

31 پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛

Ne regarde pas le vin, quand il est vermeil, quand dans la coupe il élève ses bulles, et que sa liqueur est flatteuse!

32 زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید.

Il finit par blesser comme le serpent, et par piquer, comme la vipère.

33 چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد.

Tes yeux alors se porteront sur les étrangères, et ton cœur tiendra un langage pervers;

34 مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد.

et tu seras comme celui qui dort en pleine mer, comme celui qui dort à la cime du mât.

35 خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟»

« Ils me battent; cela ne fait pas mal: ils me frappent; je ne sens rien. Quand me réveillerai-je? J'y veux retourner. »