امثال 23

1 وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی.

Quand tu seras assis pour manger avec quelque Seigneur, considère attentivement ce qui sera devant toi.

2 اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار

Autrement tu te mettras le couteau à la gorge, si ton appétit te domine.

3 و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد.

Ne désire point ses friandises, car c'est une viande trompeuse.

4 عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن،

Ne travaille point à t'enrichir; et désiste-toi de la résolution que tu en as prise.

5 زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

Jetteras-tu tes yeux sur ce qui [bientôt] n'est plus? car certainement il se fera des ailes; il s'envolera, comme un aigle dans les cieux.

6 از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش،

Ne mange point la viande de celui qui a l'œil malin, et ne désire point ses friandises.

7 چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید.

Car selon qu'il a pensé en son âme, tel est-il. Il te dira bien: mange et bois, mais son cœur n'est point avec toi.

8 لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت.

Ton morceau, que tu auras mangé, tu le voudrais rendre, et tu auras perdu tes paroles agréables.

9 آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد.

Ne parle point, le fou t'écoutant; car il méprisera la prudence de ton discours.

10 حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن،

Ne recule point la borne ancienne, et n'entre point dans les champs des orphelins:

11 زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید.

Car leur garant est puissant; il défendra leur cause contre toi.

12 وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده.

Applique ton cœur à l'instruction, et tes oreilles aux paroles de science.

13 از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت.

N'écarte point du jeune enfant la correction; quand tu l'auras frappé de la verge, il n'en mourra point.

14 او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585)

Tu le frapperas avec la verge, mais tu délivreras son âme du sépulcre. (Sheol h7585)

15 پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد

Mon fils, si ton cœur est sage, mon cœur s'en réjouira, oui, moi-même.

16 و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد.

Certes mes reins tressailliront de joie, quand tes lèvres proféreront des choses droites.

17 به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛

Que ton cœur ne porte point d'envie aux pécheurs; mais [adonne-toi] à la crainte de l'Eternel tout le jour.

18 زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت.

Car véritablement il y aura [bonne] issue, et ton attente ne sera point retranchée.

19 ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار

Toi, mon fils, écoute, et sois sage; et fais marcher ton cœur dans cette voie.

20 و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن،

Ne fréquente point les ivrognes, ni les gourmands.

21 زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد.

Car l'ivrogne et le gourmand seront appauvris; et le long dormir fait vêtir des robes déchirées.

22 نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار.

Ecoute ton père, [comme] étant celui qui t'a engendré; et ne méprise point ta mère, quand elle sera devenue vieille.

23 در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده.

Achète la vérité, et ne la vends point; achète la sagesse, l'instruction et la prudence.

24 فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Le père du juste s'égayera extrêmement; et celui qui aura engendré le sage, en aura de la joie.

25

Que ton père et ta mère se réjouissent, et que celle qui t'a enfanté s'égaye.

26 ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر.

Mon fils, donne-moi ton cœur, et que tes yeux prennent garde à mes voies.

27 بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

Car la femme débauchée est une fosse profonde, et l'étrangère est un puits de détresse;

28 او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند.

Aussi se tient-elle en embûche, comme après la proie: et elle multipliera les transgresseurs entre les hommes.

29 مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

A qui est: malheur à moi? à qui est: hélas? à qui les débats? à qui le bruit? à qui les blessures sans cause? à qui la rougeur des yeux?

30 کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

A ceux qui s'arrêtent auprès du vin, et qui vont chercher le vin mixtionné.

31 پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛

Ne regarde point le vin quand il se montre rouge, et quand il donne sa couleur dans la coupe, et qu'il coule droit.

32 زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید.

Il mord par derrière comme un serpent, et il pique comme un basilic.

33 چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد.

Puis tes yeux regarderont les femmes étrangères, et ton cœur parlera en insensé.

34 مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد.

Et tu seras comme celui qui dort au cœur de la mer, et comme celui qui dort au sommet du mât.

35 خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟»

On m'a battu, [diras-tu], et je n'en ai point été malade; on m'a moulu de coups, et je ne l'ai point senti; quand me réveillerai-je? Je me remettrai encore à le chercher.