امثال 23

1 وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی.

Si tu t'assieds pour dîner à la table d'un prince, fais bien attention à ce qui te sera présenté

2 اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار

puis étends la main, sachant qu'il convient qu'on te serve de tels mets; toutefois, même si tu as grand appétit,

3 و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد.

ne convoite point leur repas; car c'est là une vie factice.

4 عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن،

Si tu es pauvre, n'aspire pas à la richesse; repousse-la même en pensée.

5 زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

Si tu fixes ton regard sur elle, tu la vois disparaître; car elle a, comme l'aigle, des ailes prêtes à s'envoler, et retourne à la maison de son premier maître.

6 از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش،

Ne dîne pas avec un homme envieux; ne désire rien de sa table;

7 چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید.

car il mange et il boit comme on avalerait un cheveu. Ne l'introduis pas chez toi, et ne mange pas un morceau avec lui;

8 لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت.

car il le vomirait et souillerait tes meilleures paroles.

9 آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد.

Ne dis rien à l'insensé, de peur que peut-être il ne tourne en dérision tes sages discours.

10 حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن،

Ne dépasse pas les bornes anciennes, et n'entre pas dans le champ de l'orphelin;

11 زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید.

car il est fort celui que le Seigneur rachète; et, si tu es en procès avec lui, Dieu plaidera sa cause.

12 وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده.

Livre ton cœur à la discipline, et prépare ton oreille aux paroles de la doctrine.

13 از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت.

Ne cesse de corriger un enfant; car si tu le frappes de verges, il n'en mourra pas.

14 او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585)

Et si tu le frappes de verges, tu sauveras son âme de la mort. (Sheol h7585)

15 پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد

Mon fils, si ton cœur est sage, tu réjouiras aussi mon cœur;

16 و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد.

et si tes lèvres sont droites, elles converseront avec mes lèvres.

17 به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛

Que ton cœur ne porte point envie aux pécheurs; mais sois toujours dans la crainte de Dieu.

18 زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت.

Car si tu observes ces choses, tu auras des descendants, et ton espérance ne sera pas trompée.

19 ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار

Écoute, mon fils, et sois sage; et maintiens droites les pensées de ton cœur.

20 و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن،

Ne sois pas buveur de vin; évite les longs banquets et la profusion des viandes.

21 زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد.

Car l'ivrogne et le débauché mendieront; le paresseux sera revêtu de haillons en lambeaux.

22 نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار.

Écoute, mon fils, le père qui t'a engendré, et ne méprise pas ta mère parce qu'elle a vieilli.

23 در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده.

24 فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Un père juste élève bien ses enfants, et la sagesse d'un fils réjouit son âme.

25

Que ton père et ta mère se réjouissent en toi, et que celle qui t'a enfanté soit heureuse.

26 ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر.

Mon fils, donne-moi ton cœur; que tes yeux gardent mes voies.

27 بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

La maison étrangère est comme un tonneau percé; il est étroit le puits de l'étranger.

28 او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند.

Celui qui les recherche périra bientôt, et tout pécheur sera détruit.

29 مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

Pour qui les gémissements? Pour qui le trouble? Pour qui les contestations? Pour qui les ennuis et les entretiens frivoles? Pour qui les repentirs inutiles? Pour qui les yeux livides?

30 کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

N'est-ce pas pour ceux qui passent leur temps dans l'ivresse et qui hantent les lieux où l'on boit?

31 پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛

Ne vous enivrez pas; mais faites votre société des hommes justes, et fréquentez-les publiquement. Car si vos yeux s'arrêtent sur les fioles et les coupes, plus tard vous marcherez plus nu qu'un pilon à mortier.

32 زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید.

L'homme ivre finit par s'étendre comme si un serpent l'avait mordu; le venin se répand sur lui comme de la dent d'un reptile.

33 چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد.

Si tes yeux regardent une femme étrangère, la langue aussitôt divaguera,

34 مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد.

et tu seras gisant comme au sein de la mer, et comme un pilote au milieu de l'orage.

35 خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟»

Et tu diras: On m'a frappé, et je n'en ai pas souffert; on s'est joué de moi, et je ne m'en suis pas douté; quand viendra l'aurore, pour m'en aller encore chercher des hommes avec qui je puisse me retrouver?