امثال 23

1 وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی.

Když sedneš k jídlu se pánem, pilně šetř, co jest před tebou.

2 اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار

Jinak vrazil bys nůž do hrdla svého, byl-li bys lakotný.

3 و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد.

Nežádej lahůdek jeho, nebo jsou pokrm oklamavatelný.

4 عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن،

Neusiluj, abys zbohatl; od opatrnosti své přestaň.

5 زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

K bohatství-liž bys obrátil oči své? Poněvadž v náhle mizí; nebo sobě zdělalo křídla podobná orličím, a zaletuje k nebi.

6 از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش،

Nejez chleba člověka závistivého, a nežádej lahůdek jeho.

7 چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید.

Nebo jak on sobě tebe váží v mysli své, tak ty pokrmu toho. Díť: Jez a pí, ale srdce jeho není s tebou.

8 لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت.

Skyvu svou, kterouž jsi snědl, vyvrátíš, a zmaříš slova svá utěšená.

9 آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد.

Před bláznem nemluv, nebo pohrdne opatrností řečí tvých.

10 حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن،

Nepřenášej mezníku starodávního, a na pole sirotků nevcházej.

11 زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید.

Silnýť jest zajisté ochránce jejich; onť povede při jejich proti tobě.

12 وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده.

Zaveď k učení mysl svou, a uši své k řečem umění.

13 از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت.

Neodjímej od mladého kázně; nebo umrskáš-li jej metlou, neumřeť.

14 او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585)

Ty metlou jej mrskávej, a tak duši jeho z pekla vytrhneš. (Sheol h7585)

15 پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد

Synu můj, bude-li moudré srdce tvé, veseliti se bude srdce mé všelijak ve mně;

16 و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد.

A plésati budou ledví má, když mluviti budou rtové tvoji pravé věci.

17 به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛

Nechť nezávidí srdce tvé hříšníku, ale raději choď v bázni Hospodinově celý den.

18 زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت.

Nebo poněvadž jest odplata, naděje tvá nebude podťata.

19 ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار

Slyš ty, synu můj, a buď moudrý, a naprav na cestu srdce své.

20 و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن،

Nebývej mezi pijány vína, ani mezi žráči masa.

21 زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد.

Nebo opilec a žráč zchudne, a ospánlivost v hadry obláčí.

22 نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار.

Poslouchej otce svého, kterýž tě zplodil, aniž pohrdej matkou svou, když se zstará.

23 در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده.

Pravdy nabuď, a neprodávej jí, též moudrosti, umění a rozumnosti.

24 فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

Náramně bývá potěšen otec spravedlivého, a ten, kdož zplodil moudrého, veselí se z něho.

25

Nechať se tedy veselí otec tvůj a matka tvá, a ať pléše rodička tvá.

26 ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر.

Dej mi, synu můj, srdce své, a oči tvé cest mých ať ostříhají.

27 بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

Nebo nevěstka jest jáma hluboká, a studnice těsná žena cizí.

28 او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند.

Onať také jako loupežník úklady činí, a zoufalce na světě rozmnožuje.

29 مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

Komu běda? komu ouvech? komu svady? komu křik? komu rány darmo? komu červenost očí?

30 کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

Těm, kteříž se zdržují na víně; těm, kteříž chodí, aby vyhledali strojené víno.

31 پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛

Nehleď na víno rdící se, že vydává v koflíku záři svou, a přímo vyskakuje.

32 زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید.

Naposledy jako had uštípne, a jako štír ušťkne.

33 چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد.

Oči tvé hleděti budou na cizí, a srdce tvé mluviti bude převrácené věci,

34 مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد.

A budeš jako ten, kterýž spí u prostřed moře, a jako ten, kterýž spí na vrchu sloupu bárky.

35 خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟»

Díš: Zbili mne, a nestonal jsem, tloukli mne, a nečil jsem; když procítím, dám se zase v to.