امثال 23

1 وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی.

幾時你與首長坐席，應記著，在你面前的是誰。

2 اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار

你若過於貪食，應在咽喉上，放上一把刀。

3 و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد.

休要羨慕他的珍饈，因那是騙人的食品。

4 عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن،

不要辛苦企求致富，反應放棄這種企圖。

5 زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

你向之一注目，即不再存在了：它會生出翅膀，如鷹向天飛去。

6 از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش،

不要與虎視眈眈的人進食，也不要羨慕他的山珍海味，

7 چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید.

因為他原是只顧自己的人，他口頭雖對你說「請吃請喝! 」但他的心中並不與你友善；

8 لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت.

你吃下的那口食物，還得吐出；你婉轉悅耳的言辭，盡屬枉費。

9 آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد.

不要與愚人交耳接談，因他必輕視你的高見。

10 حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن،

不要移動孀婦的地界，不要侵佔孤兒的田地；

11 زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید.

因為他們的辯護者是大能的，他必為他們的案件與你爭辯。

12 وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده.

你應專心接受教訓，傾耳細聽益智之言。

13 از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت.

對孩童不可忽略懲戒；用棍打他，他不致死去。

14 او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585)

你用棍杖打他，是救他的靈魂免下陰府。 (Sheol h7585)

15 پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد

我兒，你若心懷智慧，我也誠心喜樂；

16 و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد.

你的唇舌若談吐正義的事，我的五衷也必會踴躍歡欣。

17 به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛

心裏不要羨慕罪人，卻要日日敬畏上主；

18 زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت.

這樣你的將來必然順利，你的希望絕不落空。

19 ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار

我兒，你要聽話，作個明智人；且要引領你的心走上正道。

20 و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن،

貪嗜酒肉的人，不可與之來往；

21 زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد.

因為嗜酒貪食的人，必陷於窮困；貪懶好睡的人，必衣著襤褸。

22 نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار.

對生養你的父親，應當聽從；對你年邁的母親，不可輕視。

23 در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده.

應獲取真理，不可出賣，還有智慧、訓誨和見識。

24 فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

義人的父親，必欣然喜樂；生育慧子的，必為此歡騰。

25

應使你的父親因你而喜悅，應使你的生母因你而快樂。

26 ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر.

我兒，將你的心交給我，注目於我的道路：

27 بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

妓女是一個深坑，淫婦是一個陷阱；

28 او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند.

她潛伏著，實如強盜，使人世間，增添奸夫。

29 مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

是誰將哀鳴，是誰將悲嘆﹖是誰將爭吵，是誰將抱怨﹖是誰將無故受傷，是誰將雙目赤紅﹖

30 کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

是那流連於醉鄉，去搜求醇酒的人。

31 پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛

你不要注視酒色怎樣紅，在杯中怎樣閃耀，飲下去怎樣痛快!

32 زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید.

終究它要咬人如蛇，刺人如虺。

33 چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد.

那時，你的眼要見到奇景，你的心要吐出狂語。

34 مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد.

你宛如躺在海中心，睡在桅杆頂。「

35 خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟»

人打我，我不痛，人捶我，我不覺；我何時甦醒，好再去尋醉! 」